میدانیم بهداشت روان چیزی فراتر از فقدان یا نبود بیماری است، بهگونهای دیگر میتوان گفت: بهداشت روان حالتی از رفاه است که در آن فرد تواناییهایش را بازمیشناسد و قادر است با استرسهای معمول زندگی تطابق حاصل کرده و از نظر شغلی مفید و سازنده باشد و بهعنوان بخشی از جامعه با دیگران مشارکت و همکاری داشته باشد.بهداشت روان به همه ما مربوط است نه فقط به کسانی که از بیماریهای روانی رنج میبرند.
بهداشت روانی افراد متأثر از عوامل متعددی است، اگرچه این عوامل بهصورت جداگانه مورد مطالعه قرار میگیرند ولی در واقع این موضوع چندوجهی متأثر از یکدیگر است. بدینمعنی که افراد بهعلت شرایط محیطی یا عوامل فردی تعادل و آرامش روحیشان دچار تغییراتی میشود و هرچه شدت این عوامل زیادتر باشد، تأثیر و تهدیدش بیشتر خواهد بود. عواملی همچون عدمبرآورده شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس، یادگیری، مسائل اجتماعی و رسانههای جمعی و... از عمدهترین تأثیرگذاران بر بهداشت روانی هستند.
تامین و ارتقای سلامت روان زنان نیاز به توجه جدی به سلامت و حقوق زنان دارد. تامین این سلامتی ابعاد متفاوتی دارد که بخشی بهعهده جامعه، والدین و فرزندان و بخشی بهعهده مردان است و در این میان نقش مردان در ارتقای سلامت روان زنان از اهمیت خاص و چشمگیری برخوردار است. نقش مادری زن اگر به خوبی موردتوجه قرار گیرد زن را در جایگاهی بسیار بالاتر و مؤثرتر از مرد در جامعه انسانی قرار میدهد، اما تفکر مادی بهگونهای در به ابتذال کشاندن زنان تلاش کرده که این موجود متعالی امروز به بازیچهای در دستان هوسبازان شیطانصفت تبدیل شده است. با تأسف و شرمساری باید گفت که در دنیای مدرن، تجارت زنان و دختران پس از موادمخدر از سودآورترین انواع قاچاق بهشمار میآید.
مقام زن بهویژه نقش مادری او در پیشگاه خداوند و اولیای دین بسیار بلند و ارزشمند است. پیامبر گرامی(ص) میفرماید: (بهشت زیر پای مادران است) جالب آنکه این سخن نهتنها، یادآور یک وظیفه اختصاصی بلکه بیانی حقشناسانه و تشکرآمیز از زن، بهعنوان مادر است. این تشکر اختصاصی حضرت حق از زن در برابر مرد، نشان از تکریم مادر بودن و بزرگی منزلت وی در بارگاه قدس الهی است.
مردان اگر تمایل به ارتقای سلامت روان همسرشان و برخورداری از خانواده سرآمد، پایدار و مستحکم و کارآمد دارند و درصدد تربیت فرزندان شکوفا هستند و ایجاد رابطهای صمیمانه با او را در سر دارند، بایستی به نکات زیر توجه خاص داشته باشند:
- زنان را درک کنید: شما باید نیازهایشان، عواطفشان، شادی، ناراحتی، سرزندگی، کسالت و خوب و بدشان را درک کنید. بهویژه اگر مورد بیمهری قرار گرفتهاند، باید موقعیت آنان را درک و با آنان همدلی کنید.
- زنها گفتوگو را دوست دارند: زن با صحبت کردن تخلیه میشود. اگرچه بهنظر شما او در صحبت کردن افراط میکند، هرگز او را از گفتن باز ندارید.
- به حرفهای آنان گوش دهید: اولین نشانه درک شما از زن این است که به صحبتهایش به دقت و باتوجه گوش دهید. هنگام صحبت او با دستهایتان بازی نکنید روزنامه نخوانید، سرتان را بالا بیاورید، صمیمانه نگاهش کنید و...
- از بیان راهحلهای کوتاه و قطع گفتار او خودداری کنید: با سرعت چارهجویی و تدبیر نکنید. زن نمیگوید که شما چارهجویی کنید بلکه میگوید تا مسئله را بیان کرده باشد، برای مثال: میگوید سرم درد میکند. نگویید: برو دکتر. بگذارید به صحبتها ادامه دهد.
- از او بخواهید تا احساساتش را بیان کند: نهتنها از گوش کردن اجتناب نکنید، حتی از او پرسش هم بکنید تا بیشتر توضیح دهد و حرف بزند.
- زن به توجه نیاز دارد: به او توجه کنید، به نیازهایش، به لباسهایش، بهصورتش، به فعالیت روزانهاش. برای مثال وقتی او کفش تازه خریده و به شما میگوید چطوره؟ فقط با یک کلمه (خوبه) نظر خود را ندهید. این نادرست است. شما باید به وجد بیایید. بهدقت نگاه کنید و بگویید: برای پای تو زیباست.
- زن دوست دارد که به او احترام بگذارید: احترام بهزن برای او خیلی لذتبخش است. مثلاً زمانی که هر دو، پای در ایستادهاید بگویید اول خانمها و او جلو برود. هرگز زن را جلوی بچهها، فامیل و غریبهها خرد نکنید.
- زن از اینکه موردعلاقه است، لذت میبرد: اساساً زن بیش از مرد، به صمیمیت نیاز و توجه دارد، با او صمیمی شوید و احساس دوست داشتن خود را در گفتهها و رفتار به او نشان دهید. مثلاً با کلام و صورت زیبا او را صدا کنید. در خانه و در حضور او لباس تمیز بپوشید.
- زن به اعتبار نیاز دارد: احترام و توجه شما به او اعتبار میدهد؛ بهویژه در حضور دیگران و تا حد زیادی این شما مردانید که به او اعتبار میدهید.
- به زن قوت قلب بدهید: به او بگویید که دوستش دارید، بگویید که همیشه حمایتش میکنید، بگویید که تنهایش نمیگذارید، بگویید که حجم عمدهای از مشکلات زندگی او را به دوش میکشد، بگویید که او کانون محبت است و خانه بدون او روح ندارد.
- هرگز همسر خود را با دیگران مقایسه نکنید: در حضور همسرتان از زنان دیگر چه بهصورت تمجید، یا انتقاد و ایراد صحبت نکنید. این مسئله حساسیت آنها را برمیانگیزد.
- همسر خود را با القاب زیبا و پسندیده موردخطاب قرار دهید: چنان که رسول خدا(ص) همسرش را حمیرا (گل سرخ) خطاب میکرد.
- ابراز محبت کنید: به شکل مستمر محبت خود را به او ابراز کنید و گاهی از طریق هدیه دادن به مناسبتهای مختلف (سالگرد ازدواج، تولد و...) به همسرتان، آن را عملاً تأیید کنید.
- فداکار باشید: در زندگی گذشت و از خودگذشتگی را پیشه کنید.