یافته‌های جدید از امکان وجود آب مایع در زیر سطح سیاره و احتمال حیات موجودات زنده در عمق بیشتری از این آب٬ خبر می‌دهد.
«راجر فیلیپس» از موسسه تحقیقاتی جنوب غربی٬ بولدر- کلرادو٬ گفت: "ما دریافتیم که سطح سنگی مریخ زیر یخ‌های سنگین پهنه قطب شمال در حال خم شدن نیست. این نشان می‌دهد که درون سیاره سخت تر است و بنابراین سرد تر از آن چیزی است که پیشتر تصور می‌شد".
این کشف به کمک تجهیزات راداری فضاپیما حاصل شد. این تجهیزات جزئی‌ترین تصاویر را از لایه‌های درونی یخ و شن و غباری که پهنه قطب شمال را تشکیل می‌دهد٬ تهیه کرده است. تصاویر راداری لایه‌های ممتد و پیوسته‌ای را که تا 600 مایل (1000کیلومتر) امتداد یافته‌اند، نشان می‌دهد.
«جفری پلات» از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا٬ گفت: "در اولین نگاه به درون یخ‌های قطبی با استفاده از مدار مدارگرد اکتشافی مریخ٬ می‌توان توده‌های مواد یخی که تاریخ آب و هوای مریخ را بازگویی می‌کنند٬ مشاهده کرد و رادار، شاخه‌های جدیدی را در مطالعه گذشته مریخ باز کرده است". پلات عضو تیم علوم و مولف مقاله این تحقیق است.
تصاویر راداری٬ مرزی نرم و تخت را بین پهنه یخی و پوسته سنگی مریخ نشان می‌دهد. بر روی زمین وزن توده یخی مشابه باعث فرورفتن سطح سیاره می‌شود. این حقیقت که سطح مریخ خم نشده است به این معنی است که پوسته بیرونی قوی یا لیتوسفر آن (ترکیبی از پوسته و جبه بالاتر) باید ضخیم و سرد باشد.
«سوزان اسمرکر»٬ نماینده پروژه دانشمندان در مدارگرد اکتشافی مریخ در JPL گفت: " لیتوسفر یک سیاره بخش سخت آن سیاره است. در زمین٬ لیتوسفر بخشی است که به هنگام زلزله شکسته می‌شود. توانایی رادار در مشاهده میان پهنه یخ‌ها و مشخص کردن این که لیتوسفر خم نشده است٬ برای اولین بار تصوری خوب از دمای کنونی درون سیاره به ما می‌دهد".
دما در قسمت بیرونی یک سیاره سنگی مثل مریخ، با پیش رفتن به سمت داخل٬ افزایش می‌یابد. هر چه لیتوسفر ضخیم‌تر باشد٬ افزایش دما رفته رفته بیشتر خواهد بود. بنابراین کشف یک لیتوسفر ضخیم برای مریخ٬ نشان می‌دهد که هر گونه آب مایع که در لایه‌های زیرین سطح نهفته باشد باید در عمق بیشتری نسبت به آن چه که قبلا تصور می‌شد قرار گرفته باشد٬ یعنی در مکانی که حرارت بیشتر است. دانشمندان حدس می‌زنند که هر گونه حیات روی مریخ مرتبط با لایه‌های عمیقی که در آنها آب نهفته است، باید در عمق بیشتری مدفون باشد.
تصاویر راداری همچنین 4 منطقه از لایه‌های یخ و غبار را که توسط لایه‌های ضخیمی از یخ تقریبا خالص جدا شده‌اند و به صورت منظم فاصله یافته‌اند، نشان می‌دهد. دانشمندان بر این باورند که این نمونه لایه‌های ضخیم و خالی از یخ٬ چرخه‌های تغییرات آب و هوایی بر روی مریخ در مقیاس زمانی‌ای در حدود یک میلیون سال را نشان می‌دهد.
چنین تغییرات آب و هوایی از تغییرات در زاویه محور چرخشی سیاره و خروج از مرکز مدار سیاره به دور خورشید ایجاد می‌شوند. مشاهدات این تصور را که یخ پهنه‌های قطب شمال از نظر مریخ‌شناسی در حدود 4 میلیون ساله و فعال و جوان هستند، تایید می‌کند.
فضاپیمای فرودی مریخ (فونیکس ناسا) طبق برنامه زمان‌بندی شده در 5 خرداد در مکانی تقریبا نزدیک به یخ پهنه‌های قطب شمال فرود خواهد آمد. فونیکس بررسی‌های بیشتری از تاریخچه آب بر روی سیاره خواهد داشت و انتظار می‌رود که اولین مشاهده نمای نزدیک از یخ روی سیاره سرخ به وسیله این مریخ‌نشین صورت گیرد.
منبع: ماهنامه نجوم
