نظرسنجی تلفنی از مردم تهران درباره رادیو

شاید مهمترین دلیل برای آن که رادیو پر مخاطب‌ترین رسانه بوده است، قابلیت دسترسی آسان و فراگیر آن باشد.

مدیر طرح: میترا زاغی
همکاران: سیامک کفایی، شبنم چهره، زهرا ادریس‌آبادی، فریده درفشی، سمیه گایکانی، مصطفی کوچکی

پیشگفتار

زمانی که "مارکنی" در سال 1895 اولین خبر رادیویی را مخابره کرد، نمی‌دانست که اختراع او روزی پر مخاطب‌ترین رسانه جهان شود. شاید مهمترین دلیل برای آن که رادیو پر‌مخاطب‌ترین رسانه بوده است، قابلیت دسترسی آسان و فراگیر آن باشد. به جرأت می‌توان گفت هنوز هم رادیو اولین مخبر خبرهای داغ جهان، نسبت به دیگر رسانه‌های سنتی است.
اگر از جنبه آموزشی و سرگرم کننده رادیو بگذریم و به مصارف دیگر آن توجه کنیم، متوجه حضور غیر مستقیم این پدیده در همه امور زندگی خواهیم شد. استفاده از امواج رادیویی در امر مخابرات، هواپیماها، کشتی ها، قطارها و پایگاه های نظامی امری اجتناب ناپذیر است.

تاریخچه رادیو

با توجه به مطالب سایت رادیو صدای فرهنگ‌ها می‌توان درباره تاریخچه رادیو چنین گفت:
جیمز کلرک ماکسول فیزیکدان اسکاتلندی تئوری امواج الکترومغناطیسی را برای اولین بار در سال‌ 1860 میلادی‌ عرضه‌ کرد. سپس، هنریش هرتز فیزیکدان آلمانی در سال 1887نظریه ماکسول را تأیید کرد و همچنین موفق شد از نوسانات الکترونیکی برای انتقال امواج از محلی به محل دیگر بدون سیم استفاده کند و برای اولین بار امواج رادیویی را در آزمایشگاه تولید کند. پس‌ از او برانلی‌ فرانسوی‌ درسال‌ 1890 آزمایش‌هایی‌ در این‌زمینه‌ انجام‌ داد و در نهایت الکساندر پوپوف‌ روسی موجی‌ را توسط دستگاهی‌ که‌ مشابه دستگاه‌ هرتز و برانلی‌ بود اختراع‌ و آنتن‌ را به‌وجود آورد، به‌ این‌ صورت‌ یک‌ دستگاه‌ تلگراف‌ مرس‌ را ایجاد کرد. در مارس‌ 1896 اولین پیغام تلگرافی توسط پوپوف به‌ مسافت‌ 250 متری ‌فرستاده شد.

مارکنی که مخترع رادیو است، نخستین کسی‌ است که‌ متوجه‌ شد می‌توان‌ از بی‌سیم‌ به‌عنوان‌ یک‌ وسیله‌ ارتباطی‌ استفاده‌ کرد. مارکونی در سال 1895 اولین خبر رادیویی را در یک فاصله سه کیلومتری به وسیله بی‌سیم مخابره کرد.

برای اولین بار در سال 1910 صدای موسیقی در سراسر آمریکای شمالی شنیده شد. در سال 1913 جمعی از دانشمندان برای شنیده شدن صدای موزیک در تمام نقاط جهان به طور کامل تلاش هایی را انجام دادند ولی جنگ جهانی اول زحمات آن ها را بی نتیجه گذاشت. احتیاجات نظامی استفاده از بی سیم را گسترش داد. در تاریخ 11 نوامبر سال 1918 تلگراف بی‌سیم پایان جنگ را به همه جهانیان اعلام کرد. تاریخ‌ شروع‌ بهره‌ برداری‌ عمومی‌ از رادیو سال‌ 1920 است،  در این سال اولین دستگاه های پخش منظم رادیویی در انگلیس به کار افتاد. در حال حاضر تقریبا یک میلیارد گیرنده رادیویی در دنیا وجود دارد، یعنی برای هر چهار نفر یک گیرنده رادیویی.

رادیو در ایران

ورود و توسعه رادیو در ایران به شرح زیر است:
مقدمات استفاده از بی‌سیم درسال‌ 1303 هجری‌ شمسی‌ (1924 م‌) توسط وزارت‌ جنگ‌ فراهم ‌شد. در ساعت سه بعد ازظهر روز ششم اردیبهشت ماه سال 1305 نخستین فرستنده بی‌سیم موج بلند تهران شروع به کار کرد.

وجود زمینه های مختلف و نیز رادیوهایی که از کشورهای دیگر برنامه‌هایی به زبان فارسی پخش می‌کردند سبب شد اندیشه ایجاد رادیو در ایران قوت بگیرد. از سال 1311 موسسات بی‌سیم توسعه پیدا کردند و در نهایت به تاسیس رادیو منتهی شد.

روز دوم مهر سال 1313 هیأت وزیران استفاده از رادیو را تصویب کرد. در سال 1316 مقدمات ایجاد مرکز رادیو توسط وزارت پست و تلگراف و تلفن فراهم و به دنبال این اقدام سازمان پرورش افکار در سال 1317 تأسیس شد. در چهارم اردیبهشت 1319 اولین فرستنده رادیویی در ایران افتتاح شد. رادیو تهران در 24 ساعت فقط 8 ساعت برنامه شامل اخبار، موسیقی ایرانی، گفتار مذهبی، فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی اجرا می‌کرد. در سال 1324 این رادیو برای روزهای تعطیل نیز برنامه‌هایی مدون پخش می‌کرد.

توسعه رادیو در ایران

در بدو تأسیس رادیو تهران دارای دو فرستنده بود و برای پخش برنامه های خود از یک استودیو در محل اداره بی‌سیم استفاده می‌کرد. در سال 1327 یک استودیوی کوچک نیز در میدان ارگ برای پخش اخبار ساخته شد. در سال 1336 نام رادیو تهران به رادیو ایران تغییر یافت. بعدها در کنار رادیو ایران فرستنده دیگری به نام رادیو تهران نیز مشغول به کار شد.
مردم در ابتدا رادیو را به عنوان وسیله‌ای برای پخش موسیقی می‌شناختند. موسیقی بخش عمده‌ای از کنداکتور رادیو را به خود اختصاص می‌داد و اخبار و گفتار در اولویت‌های بعدی جای داشتند. بعد‌ها برنامه‌هایی چون "هزار و یک شب" و "صبح جمعه با شما" با استقبال زیادی روبرو شد و با ورود هنرمندان نخبه به رادیو، محبوبیت این رسانه در بین مردم روز به روز بیشتر شد. رادیو در روزهای سخت و پرالتهاب هجوم عراق به ایران، نقشی مهم و کلیدی در ایجاد آرامش، اطلاع‌رسانی سریع و حفظ اتحاد ملی ایفا کرد. بعد از پایان جنگ تحمیلی روند توسعه رادیو شتاب بیشتری گرفت.

اهداف‌ و تشکیلات‌ رادیو

"اداره‌ رادیو در بدو تاسیس‌ به‌ اداره‌ کل‌ انتشارات ‌و تبلیغات‌ به‌ مدیریت‌ دکتر عیسی‌ صدیق‌ اعلم‌، استاد دانشگاه‌ واگذار شد.

اهداف‌ و وظایف‌ این‌ اداره‌ عبارت‌ بودند از:
- تعیین‌ سیاست‌ و راه و روش رادیو
- توسعه‌ فرهنگ‌ عمومی‌ و آشنا کردن‌ مردم‌ به‌اصول‌ زندگی‌ نوین‌
- توجه‌ به‌ وحدت‌ ملی‌، مبانی‌ ملیت‌ و حفظ استقلال‌
- شرح‌ تحولات‌ کشور
- رعایت‌ کامل‌ سیاست‌ دولت‌ در انتشار اخبار
- تاسیس‌ مدرسه‌ برای‌ تربیت‌ خطیب‌، قصه‌گو،شاهنامه‌ خوان‌
- نصب‌ رادیو و بلندگوی‌ عمومی‌ در مرکز شهر
- تاسیس‌ مدرسه‌ هنرپیشگی "

از سیاست‌های کلان رادیو در این سال‌ها می‌توان به تأسیس شبکه‌های ملی با رویکرد‌‌های طبقه‌بندی شده‌ی اجتماعی، ایجاد شبکه‌های تخصصی و تقویت و گسترش شبکه‌های استانی اشاره کرد که با جدیت تا به امروز دنبال شده است.

مزایا و معایب رادیو نسبت به دیگر رسانه‌ها

مهم‌ترین ویژگی رادیو که باعث جلب توجه همگان می‌شود، این است که رادیو رسانه‌ای کور است، یعنی پیام‌ها تنها شامل صدا و سکوتند و ما نمی‌توانیم آن‌ها را ببینیم. از این ویژگی می‌توان برای متمایز کردن رادیو نسبت به دیگر رسانه‌ها استفاده کرد. در زیر خلاصه‌ای از نظرات "اندرو کرایسل"(Crisell, Andrew) درباره مزایا و معایب رادیو که در کتاب "درک رادیو" آمده است را بیان می‌کنیم:

در رادیو تماس با رسانه کاملا غیر‌دیداری است و مخاطبان نمی‌توانندهمانند تلویزیون و فیلم، فرستنده پیام را ببینند. همچنین جنبه دیداری و تداوم داشتن پیام مانند کتاب یا روزنامه وجود ندارد. اخبار رادیو نسبت به روزنامه باید خلاصه‌تر و گزینشی‌تر باشد. همچنین انتخاب موضوع خبر برای شنوندگان رادیو مشکل‌تر از انتخاب خبر برای خوانندگان روزنامه است. از سوی دیگر خواننده روزنامه می‌تواند نوشته را با سرعت خواندن خود تطبیق دهد، آن را تند‌تر یا آهسته‌تر بخواند و یا اگر چیزی را خوب نفهمید دوباره بخواند. اما در رادیو چنین امکانی برای شنونده وجود ندارد.

چون پیام‌های رادیو صرفا شنیداری هستند و شامل صحبت، موسیقی، صدا و سکوت می‌شوند باید به گونه‌ای عرضه شوند که پردازش و آماده‌سازی به سهولت انجام شود. همچنین از آنجا که در رادیو خطر ابهام و برقرار نشدن ارتباط زیاد است در نتیجه بیشترین تلاش در جهت غلبه بر محدودیت‌های رسانه و به وجود آوردن متون مختلفی است که مخاطب بتواند آن را در ذهن خود ببیند.

البته همین کور بودن رادیو، مزیت‌های واقعی را برای رادیو نسبت به دیگر رسانه‌های جمعی به وجود آورده است. مهم‌ترین این مزایا جاذبه قدرت تخیل رادیو است، زیرا رادیو به جای تصویر تنها صدا می‌فرستد و شنونده مجبور است اطلاعات دیداری را خودش بسازد. یکی دیگر از اثرات مثبت کور بودن رادیو- که جاذبه تخیلی بودن آن را تقویت می‌کند- انعطاف‌پذیری رادیو است. یعنی شنونده در حال گوش دادن به رادیو می‌تواند فعالیت‌های دیگری نیز انجام دهد و به کار‌های دیگر نیز برسد. همچنین از جنبه سرعت در تأمین خبر و اطلاع، نه روزنامه‌ها و نه تلویزیون هیچ‌کدام نمی‌توانند مانند رادیو عمل کنند.

در دوره گسترش رسانه‌های جدید مانند اینترنت، گسترش استفاده از وسایلی که فرد از طریق آن‌ها می‌تواند با مثلا به موسیقی گوش بدهد و همچنین گسترش استفاده از موبایل باز هم رادیو به عنوان رسانه‌ای فراگیر و ارزان مورد توجه است.  واحد مطالعات و تحقیقات روزنامه همشهری نیز با توجه به اهمیت رادیو به عنوان یک رسانه جمعی نظرات مردم شهر تهران را درباره این رسانه جویا شده است.

کلیات تحقیق

در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به نظر مردم تهران درباره رادیو دست یافت.  این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1177 نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخ‌گویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.

اهداف  تحقیق

هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ‌هایی است که پاسخ‌گو‌یان در مورد رادیو بیان کرده‌اند.

روش نظرسنجی

در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه‌گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است. نتایج نظرسنجی‌های گذشته این مرکز نشان می دهد که رعایت نسبت جنسی در فرآیند اجرای نظر سنجی‌های تلفنی بسیار مشکل و گاه (بخصوص با توجه به محدودیت زمانی) غیرممکن است. از این رو در گزارش نتایج نظرسنجی‌ها ارتباط بین متغیرهای مستقل از قبیل جنس و سن و تحصیلات با متغیر وابسته مهم سنجیده و از کا اسکوار (chi-square) برای محاسبه سطح معنی‌داری آن استفاده می شود. نتایج قابل اعتماد (در سطح معناداری 95 درصد به بالا) گزارش خواهد شد.

 جامعه نمونه

در این تحقیق نمونه آماری شامل 1177 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد  35 درصد مرد و 65 درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی

این نظرسنجی از تاریخ 14 تا 17 اردیبهشت ماه 1387 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.

پرسشنامه نظرسنجی

1. جنس
2. سن
3. تحصیلات
4. چقدر به رادیو گوش می دهید؟
5. چرا اصلا گوش نمی‌دهید؟
6. بیشتر چه زمانی به رادیو گوش می کنید؟
7. بیشتر در چه مکانی به رادیو گوش می دهید؟
8. از برنامه‌های رادیو بیشتر به چه نوع برنامه‌ای گوش می‌دهید؟
9. چرا این نوع برنامه را می‌پسندید؟
10. به نظر شما رادیو بهتراست یا تلویزیون؟
11. چرا رادیوبهتر است؟
12. چرا تلویزیون بهتر است؟
13. به نظر شما رادیو بهتراست یا مطبوعات؟
14. چرا رادیوبهتر است؟
15. چرا مطبوعات بهتر هستند؟

چکیده:

طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور دست یافتن به نظر مردم تهران درباره رادیو به اجرا درآمده است. یافته های این طرح به قرار زیر است:

- 65 درصد از پاسخ‌گو‌یان زن و 35 درصد مرد هستند.
-18 درصد از پاسخ‌گو‌یان در گروه سنی 25 -21  سال قرار دارند.
- 39 درصد از پاسخ‌گو‌یان دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند.
- 53 درصد از پاسخ‌گو‌یان اصلا به رادیو گوش نمی‌دهند.
- 58 درصد از پاسخ‌گو‌یا‌نی که اصلا به رادیو گوش نمی‌دهند، علت این امر را نداشتن وقت بیان کردند.
- 49 درصد از پاسخ‌گو‌یان هنگام صبح به رادیو گوش می‌کنند.
 - 50 درصد از پاسخ‌گو‌یان در منزل به رادیو گوش می‌دهند.
- 20 درصد از پاسخ‌گو‌یان برنامه‌های طنز و اخبار را برای گوش دادن انتخاب می‌کنند.
- 50 درصد از پاسخ‌گو‌یان علت انتخاب چنین برنامه‌هایی را علاقه بیان کردند.
- 45 درصد از پاسخ‌گو‌یان اظهار داشتندکه تلویزیون را به رادیو ترجیح می‌دهند.
- 49 درصد از  پاسخ‌گو‌یانی که رادیو را به تلویزیون ترجیح داده‌اندعلت این امر را دسترسی آسان به رادیو عنوان کردند.
-70 درصد از پاسخ‌گو‌یانی که تلویزیون را به رادیو ترجیح داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند علت این امر را تصویری بودن تلویزیون بیان کردند.
 - 50 درصد از پاسخ‌گو‌یان اظهار داشتند که رادیو را به مطبوعات ترجیح می‌دهند. 
-47 درصد از پاسخ‌گو‌یانی که رادیو را به مطبوعات ترجیح داده اند علت این امر را دسترسی آسان به رادیو بیان کردند.
-32 درصد از پاسخ‌گو‌یانی که مطبوعات را به رادیو ترجیح داده‌اند علت این امر را علاقه داشتن به مطالعه عنوان کردند.

جنس پاسخ‌گو‌یان

بر اساس جدول شماره 1، از میان 1177 نفر پاسخگو 65 درصد زن و 35 درصد مرد هستند.

جدول شماره  1- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس جنس

نمودار شماره 1- پراکندگی جنسی پاسخ‌گو‌یان

سن پاسخ‌گو‌یان

جدول شماره 2، نشان دهنده توزیع جامعه آماری این تحقیق است. همان طور که مشاهده می شود بزرگترین گروه سنی در 1177 نفر پاسخ‌گوی این تحقیق را گروه سنی 21 تا 25 سال(18 درصد) و کوچک ترین گروه سنی را افراد 46 تا 50 سال (5 درصد) تشکیل می‌دهند.

جدول شماره 2- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس سن

نمودار شماره 2- پراکندگی سنی پاسخ‌گو‌یان

سطح تحصیلات پاسخ‌گو‌یان

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3،  از میان 1177 نفر  پاسخ گو 39 درصد دیپلم و 3 درصد بی سواد هستند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس تحصیلات

نمودار شماره 3- پراکندگی تحصیلی پاسخ‌گو‌یان

پاسخ‌گو‌یان چه میزان به رادیو گوش می‌دهند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4، از میان 1177 نفر پاسخ‌گو، 53 درصد اصلا به رادیو گوش نمی‌دهند.

جدول شماره 4- توزیع پاسخ‌گویان بر اساس میزان گوش دادن به رادیو

نمودار شماره 4- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس میزان گوش دادن به رادیو

دلیل پاسخ‌گو‌یان برای گوش ندادن به رادیو

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، 58 درصد از پاسخ‌گو‌یانی که به رادیو گوش نمی‌دهند علت این امر را نداشتن وقت بیان کردند.

جدول شماره 5- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل گوش ندادن به رادیو

نمودار شماره 5- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل گوش ندادن به رادیو

پاسخ‌گو‌یان چه زمانی به رادیو گوش می‌دهند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان 556 نفر پاسخ‌گویی که به رادیو گوش می‌هند، 49 درصد هنگام صبح این کار را انجام می‌دهند.

جدول شماره 6- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس زمان گوش دادن به رادیو

نمودار شماره 6- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس زمان گوش دادن به رادیو

پاسخ‌گو‌یان در چه مکانی به رادیو گوش می‌دهند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7، از میان پاسخ گویانی که به رادیو گوش می‌کنند، اکثریت آنها (50 درصد) در منزل این کار را انجام می‌دهند.

جدول شماره 7– توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس مکان گوش دادن به رادیو

نوع برنامه‌ای که پاسخ‌گو‌یان گوش می‌دهند

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، 20 درصد از پاسخ‌گو‌یانی که به رادیو گوش می‌دهند، برنامه‌های طنز و اخبار را برای شنیدن انتخاب می‌کنند.

جدول شماره 8 – توزیع  پاسخ‌گو‌یان بر اساس نوع برنامه‌ای که گوش می‌دهند

نمودار شماره 8- پراکندگی  پاسخ‌گو‌یان بر اساس نوع برنامه‌ای که گوش می‌دهند

دلیل انتخاب برنامه‌های رادیویی از طرف پاسخ‌گو‌یان

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از بین 556 پاسخ‌گویی که به رادیو گوش می‌کنند، 50 درصد انتخاب برنامه‌های رادیویی را بر اساس علاقه خود انجام می‌دهند.

جدول شماره 9 – توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل انتخاب برنامه

نمودار شماره 9- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل انتخاب برنامه

رادیو یا تلویزیون؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 10، از میان 1177 نفر پاسخ‌گو، 45 درصد تلویزیون را به رادیو و 29 درصد رادیو را به تلویزیون ترجیح می‌دهند.

جدول شماره 10 – توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس ترجیح رادیو یا تلویزیون

نمودار شماره 10- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس ترجیح رادیو یا تلویزیون

دلیل ترجیح رادیو به تلویزیون

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 11، 49 درصد از پاسخ‌گو‌یانی که رادیو را به تلویزیون ترجیح می‌دهند علت این امر را دسترسی آسان به رادیو بیان کردند.

جدول شماره 11- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل ترجیح رادیو به تلویزیون

نمودار شماره 11- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل ترجیح رادیو به تلویزیون

دلیل ترجیح تلویزیون به رادیو

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 12، از میان 531 نفر پاسخ‌گویی که تلویزیون را به رادیو ترجیح می‌دهند، 70 درصد علت این امر را تصویری بودن تلویزیون عنوان کردند.

جدول شماره 12- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل ترجیح تلویزیون به رادیو

نمودار شماره12- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل ترجیح تلویزیون به رادیو

رادیو یا مطبوعات؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 13، از میان 1177 نفر پاسخ‌گو، 50 درصد رادیو را به مطبوعات و 27 درصد مطبوعات را به رادیو ترجیح می‌دهند.

جدول شماره 13- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس ترجیح رادیو یا مطبوعات

نمودار شماره13- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس ترجیح رادیو یا مطبوعات

دلیل ترجیح رادیو به مطبوعات

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 14، 47 درصد از پاسخ‌گو‌یانی که رادیو را به مطبوعات ترجیح می‌دهند دلیل آن را دسترسی آسان به رادیو بیان کردند.

جدول شماره 14- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل انتخاب رادیو

نمودار شماره 14- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل ترجیح رادیو به مطبوعات

دلایل ترجیح مطبوعات به رادیو

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 15، از میان 316 پاسخ‌گویی که مطبوعات را به رادیو ترجیح می دهند، 32 درصد داشتن علاقه به مطالعه را دلیل خود برای این امر دانستند.

جدول شماره 15- توزیع پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل انتخاب مطبوعات

نمودار شماره 15- پراکندگی پاسخ‌گو‌یان بر اساس دلیل ترجیح مطبوعات به رادیو

منابع و مآخذ:

1- سایت رادیو صدای فرهنگ‌ها

2- درک رادیو- آندرو کرایسل- معصومه عصام (مترجم) - انتشارات تحقیق و توسعه صدا - تهران، فروردین 81