این کتاب توسط دکتر محمدرضا سعیدآبادی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و محمود جوادی، کاندیدای دکترای مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران ترجمه شده و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی مجد در بهار ۱۳۹۹ انتشار یافته و در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است.
تمرکز جغرافیایی این اثر پژوهشی بر جنوب جهانی بر جذابیت و غنای محتوایی مجلد افزوده است، زیرا که مسئله توسعه و متعاقب آن، توسعه نیافتگی، اختصاص به کشورهایی دارد که در محور جنوب قرار دارند و جغرافیا و انواع سرمایه این کشورها در خدمت توسعه یافتگی محور شمال (شمال جهانی) بوده است.
استدلال اصلی نویسندگان کتاب که خود را مجزا از جنوب جهانی نمی دانند، این است که به رغم حضور قدرت های نوظهور و اشکال جدید «کمک های توسعه ای»، «تجارت» و «سرمایه گذاری»، رویه های اقتصادسیاسی کماکان از نظام های تثبیتیافته انباشت ثروت که به ضرر جنوب جهانی است، حمایت می کنند. در واقع، پیام این کتاب به کشورهای درحال توسعه این است که مجموعه ای از کنشگری های دولتی، کسب و کار سوداگری و قدرت رسانه ای می تواند منتج به توسعه انسانی گردد، اما این توسعه با محدودیت ها یی نیز رو به رو است.
آنچه می توان خروجی و یافته اصلی تحلیل کمّی و استدلال های این اثر دانست، ناظر بر این گزاره است که «کمک و سرمایه گذاری مستقیم خارجی باید با دیده تردید نگریسته شود و اینکه جنوب جهانی نباید این سرمایه گذاری ها را بصورت خودکار به عنوان پیشران های توسعه خود درنظر گیرد».
به دیگر سخن، یکی از یافته های کلیدی مجلد حاضر این است که هیچ مسیر میانبری به‌سوی توسعه وجود ندارد. توسعه باید فرایندی فراگیر، افزایشی و توانمندساز باشد. ورودی‌های اقتصادی شاید تسکین کوتاه مدتی به همراه داشته باشد، اما اگر «مجموعه دولت-سوداگری-رسانه» در سطح کشوری قابلیت‌های انسانی را بهبود نبخشد و درعین‌حال، بر محدودیت‌های ناشی از عناصر فضایی-زمانی تثبیتیافته غلبه نکند، این ورودی های اقتصادی که غالبا از سمت شمال جهانی و قدرت های نوظهور جاری می شود، بعید است به توسعه انسانی تبدیل گردد.
کتاب حاضر در ۱۰ فصل به تبیین آنچه به اختصار در سطور فوق اشاره شده، پرداخته است. این کتاب «مجموعه دولت-سوداگری-رسانه» را به‌منزله چارچوبی تحلیلی برای درک اقتصاد سیاسی توسعه‌نیافتگی در جنوب جهانی معرفی می‌نماید. مباحث توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی برای دهه ها است که مورد توجه جوامع علمی و اجرایی در ایران قرار گرفته است و بر همین اساس، مجلدات بسیاری تالیف یا ترجمه شده است. با این حال، انگیزه اصلی درترجمه این اثر رویکرد و چارچوب بدیعی است که بن مایه این کتاب را تشکیل داده است.
امید است که ترجمه این اثر پژوهشی و به روز که دربرگیرنده چارچوب مفهومی و نظری جدیدی است، سرآغاز نگارش آثاری گردد که نه تنها به نقد و بررسی ایده این کتاب می پردازند، بلکه بتوانند به سمت تدوین الگویی بومی و ملی از توسعه یافتگی قدم بردارند.
۲۱۲۱
نظر شما