به گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه این انفجار که دلیل آن هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، چندین کیلومتر آنطرف‌تر از مرزهای ایران، در منطقه آغری در ترکیه اتفاق افتاده است.
دفتر وزیر انرژی ترکیه اعلام کرد که هنوز نشانه‌هایی از اینکه این یک عملیات تروریستی در منطقه بوده به دست نیامده است و تحقیقات برای پیدا کردن عوامل این حادثه همچنان ادامه دارد.
در 23 سال گذشته و از زمانی که حزب کارگران کرد (پ.ک.ک) فعالیت خود را آغاز کرده‌اند این چندمین باری است که خطوط گاز و نفت در این منطقه مورد حمله تروریست‌ها قرار می‌گیرد. آتش این انفجار در حال حاضر با قطع گاز این خط لوله تحت کنترل در آمده است.
همکاری‌های ایران و ترکیه در زمینه انتقال گاز
ماه جولای سال گذشته ایران و ترکیه برای انتقال حدود 30 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی ایران و ترکمنستان از طریق ترکیه به اروپا با یکدیگر به توافق رسیدند. هرچند توافق ایران و ترکیه از سوی ایالات متحده آمریکا در راستای سیاست‌های انزوای ایران مورد استقبال قرار نگرفت اما ترکیه همچنان به همکاری با ایران در این زمینه ادامه داد.
حلمی گولر، وزیر انرژی ترکیه در سفر خود به ایران با نوذری که در آن زمان سرپرست وزارت نفت بود درخصوص چگونگی همکاری ترکیه با ایران بر سر مسئله گاز گفت‌وگو کرد و دو طرف در پایان این گفت‌وگو توافق کردند که سالانه حدود 30 میلیارد متر مکعب گاز ایران با راه‌اندازی خط لوله‌ای که از عسلویه به خاک ترکیه کشیده می‌شود به اروپا صادر شود. طرف ترک نیز همچنین پذیرفت که براساس قانون بیع متقابل در میدان‌های 22/23 و 24 پارس جنوبی سرمایه‌گذاری کند.
از آنجا که ترکیه به لحاظ جغرافیایی در کنار خاورمیانه و آسیای میانه قرار گرفته است که تامین‌کننده 8/71 درصد گاز و 7/72درصد نفت جهان محسوب می‌شود، در نظر دارد با بااهمیت جلوه دادن موقعیت سرزمینی خود نسبت به عبور خطوط انرژی از کشور خود به کشورهای اروپایی نظر مساعد هر دو طرف تولید‌کننده و مصرف‌کننده این منابع را به‌خود جلب کند و به‌عنوان کشوری کلیدی در این منطقه نقش بازی کند.
از همین رو ترکیه درصدد است تا روابط خود در زمنیه انرژی را با ایران گسترش دهد. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه با وجود هشدار آمریکا در مورد همکاری ترکیه با ایران، اعلام کرد که ترکیه تنها به‌دنبال منافع خود اقدام خواهد کرد.
روسیه جایگزین ایران می‌شود
اکنون ایران پس از روسیه دومین صادر‌کننده گاز طبیعی به ترکیه است. ترکیه بخشی از گاز وارداتی از ایران را صرف مصارف داخلی می‌کند و بخش دیگر آن را می‌تواند به اروپا و سایر کشورها ارسال کند.
ایران تامین‌کننده بیش از 20 درصد از نیاز گازی ترکیه است. اما در این میان روسیه نیز درصدد است تا از مشکلاتی که در ارسال گاز ایران به ترکیه به وجود آمده است استفاده کند و فرصت را از دست ندهد.
شرکت گازپورم، که بزرگ‌ترین شرکت گازی روسیه است اعلام کرده است که از روز سه‌شنبه 27 می‌صادرات خود را به ترکیه افزایش خواهند داد. سرگی کوپریانوف، سخنگوی شرکت گازپورم اعلام کرد که روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز طبیعی به ترکیه صادر خواهد کرد.
وی همچنین اشاره کرد که تصمیم برای افزایش میزان صادرات گاز طبیعی توسط روسیه در پی قطع گاز ایران به ترکیه در روز دوشنبه اتخاذ شده است. پیش از این روزانه 22 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از طریق خط لوله جریان آبی به ترکیه صادر می‌شد که با تصمیم‌های جدید به 30 میلیون متر مکعب افزایش یافته است.
شرکت گازپورم یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های گازی بزرگ دنیا است که در زمینه‌های استخراج، تولید، انتقال و ذخیره‌سازی گاز فعالیت می‌کند. خط لوله جریان آبی، 1213 کیلومتر طول دارد که گاز طبیعی را از روسیه به ترکیه منتقل می‌کند. پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2010 روسیه بتواند از تمام توان این خط لوله برای انتقال گاز طبیعی به ترکیه و از آنجا به اروپا استفاده کند و سالانه 16 میلیارد متر مکعب گاز را از طریق این خط لوله منتقل کند.
انتقال گاز ایران به ترکیه
در حال حاضر 2هزار و 577 کیلومتر خط لوله انتقال گاز طبیعی بین ایران و ترکیه وجود دارد که از گاز طبیعی ایران را از تبریز به شهر آنکارا در ترکیه منتقل می‌کند. همکاری‌های گازی بین ایران و ترکیه از اهمیت بالایی برای دو طرف برخوردار است. ترکیه می‌خواهد مرکزی برای انتقال انرژی از منطقه قفقاز و ایران به اروپا باشد.
از طرف دیگر ایران نیز از همکاری با ترکیه خشنود است و در واقع ترکیه بازار بسیار خوبی برای ایران به شمار می‌رود. اما از دست دادن فرصت‌ها و واگذاری میدان به رقبا برای تامین نیازهای ترکیه می‌تواند بازاری را که ارزش بسیاری برای ایران دارد به راحتی به دیگران واگذار کند.
قرارداد انتقال گاز طبیعی ایران و ترکیه در سال 1996 بسته شده است و انتقال گاز از این طریق از 26 جولای 2001 ادامه دارد. هرچند بارها گاز انتقالی ایران به ترکیه با مشکلاتی روبه‌رو شده است و به‌خصوص با سرد شدن هوا در زمستان انتقال گاز به ترکیه قطع شده است اما از آنجا که به‌عنوان یک همسایه ایران بهترین بازار برای ترکیه به شمار می‌رود، ترکیه نتوانسته است از همکاری با ایران به‌خصوص در زمینه انرژی منصرف شود.
در 7 ژانویه سال‌جاری، گاز انتقالی از ایران به ترکیه به‌دلیل قطع گاز انتقالی از ترکمنستان به ایران قطع شد و پس از انتقال مجدد در فوریه سال 2008 به‌علت کاهش ناگهانی دمای هوا باز هم ایران نتوانست به تعهدات خود در قبال انتقال گاز از ایران به ترکیه پایبند بماند.
درحال حاضر ایران روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از ایران دریافت می‌کند که مسائل تکنیکی مربوط به بخش ترکیه را شرکت بوتاش برعهده دارد و حدود 600 میلیون دلار هزینه در برداشته است. در ارزروم که بخشی از خط لوله جنوبی منطقه قفقاز از آنجا می‌گذرد به خط لوله ایران و ترکیه مرتبط است و در آینده این خط لوله نقش بسیار مهمی در خط لوله ناباکو که قرار است گاز طبیعی را از ترکیه به اروپا منتقل کند ایفا خواهد کرد.
در حال حاضر دولت ترکیه تلاش وسیعی را درخصوص اجرایی نمودن خط لوله طرح ناباکو دارد. براساس این طرح، انرژی از طریق ترکیه به بلغارستان، رومانی، مجارستان به اتریش انتقال خواهد یافت.
بازسازی بخشی از خط لوله ایران و ترکیه که در انفجار روز دوشنبه آسیب دیده بود، بلافاصله آغاز شده است تا صادرات گاز ایران به ترکیه از سر گرفته شود و پیش‌بینی می‌شود طی چند روز آینده انتقال گاز طبیعی از سرگرفته شود.
یکی از مقامات شرکت بوتاش اعلام کرد که حدود 30 متر از این خط لوله آسیب دیده است و نیاز به تعویض دارد که 13 کیلومتر در داخل خاک ترکیه است.
قطع گاز ایران به ترکیه در پی انفجاری که احتمال می‌رود توسط گروه پ.ک.ک صورت گرفته است امری است اجتناب ناپذیر. اما این اولین باری نیست که انتقال گاز از ایران به ترکیه با مشکل روبه‌رو می‌شود. نبود فناوری‌های پیشرفته، اختلافات اقتصادی و سیاسی نیز از عواملی هستند که به امروز موجب شده‌اند در انتقال گاز از ایران به ترکیه اختلال به وجود بیاید.
همین مسائل باعث می‌شود، فرصت‌های بهتر برای صادرات و سرمایه‌گذاری از دست برود و در آینده دیگران با قدرت بیشتری به راحتی جایگزینی برای ایران پیدا کنند.
