به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس، هفته گذشته و به مناسبت روز صنعت دفاعی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از چند دستاورد دفاعی رونمایی کرد که یکی از مهم‌ترین این دستاوردها، موشک بالستیک تاکتیکی «شهید حاج قاسم» با نام و یاد سردار دلها شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه بود.
موشک شهید حاج قاسم با وزن بیش از ۷ تن و طول ۱۱ متر، وزن سرجنگی ۵۰۰ کیلوگرم دارای برد عملیاتی ۱۴۰۰ کیلومتر و دقت نقطه زنی در حداکثر برد است. این موشک با سرعت ورود به جو معادل ۱۲ برابر سرعت صوت قادر است از هرگونه سامانه دفاع موشکی عبور کرده و با توجه به دقت بسیار بالا و سرجنگی پرقدرت خود، هدف را نابود می کند.
از دیگر ویژگی‌های موشک قاسم به دلیل برخورداری از موتور سوخت جامد ترکیبی و قابلیت‌های تاکتیکی آن، سرعت عملیات آماده سازی و روانه سازنی آن بسیار کم بوده و فقط در مدت چند دقیقه قابل شلیک خواهد بود. همچنین از نظر تاکتیک پذیری و پلتفرم هیچ سامانه بالستیک مشابه با سامانه موشک شهید حاج قاسم در جهان وجود ندارد چراکه موشک‌های با این برد همگی عمود پرتاب بوده و وزن بیشتری دارند.
اولین نکته‌ای که در بررسی موشک قاسم با آن مواجه می‌شویم، اختلاف قطر بدنه (موتور) با سرجنگی است که بدنه از قطر بیشتری به نسبت سرجنگی برخوردار است. برابر اندازه‌گیری‌هایی که به صورت تقریبی صورت گرفته است، قسمت بنده موشک قاسم قطری حدودا ۸۸ سانتی‌متری و سرجنگی آن نیز قطری حدودا ۶۸ سانتی‌متری دارد.
مقایسه قطر ۸۸ سانتی‌متری موتور سوخت جامد موشک قاسم با قطر ۱۲۵ سانتی‌متری موشک سجیل و قطر ۶۸ سانتی‌متری موشک ذوالفقار نشان می‌دهد که نوع جدیدی از پیشرانه‌های سوخت جامد برای بالستیک‌های ایرانی توسعه یافته که نخستین بار در این موشک مورد استفاده قرار گرفته است. به نظر می‌رسد که می‌توان استفاده از این پیشران سوخت جامد جدید را در تولیدات آینده موشکی ایران و همچنین استفاده در ماهواره‌برهای سوخت جامد آینده وزارت دفاع مانند ذوالجناح، محتمل دانست.
اما در مهم‌ترین بخش موشک یعنی سرجنگی، با مقایسه تصاویر به نظر می‌رسد که موشک قاسم از همان سرجنگی موشک ذوالفقار استفاده می‌کند که بنابر اعلام مسئولین، سرجنگی موشک قاسم ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد. استفاده از بالک در قسمت سرجنگی و همچنین استفاده از یک تراستر (پیشران) در این قسمت باعث می‌شود سرجنگی تا لحظه آخر هدایت شود که باعث دقت‌افزایی موشک خواهد شد.
از دیگر مشخصه‌های ظاهری موشک قاسم که با دیدن آن به چشم می‌خورد، افزایش تعداد بالک‌های پایدارساز انتهای موشک است؛ پیش از این معمولا در موشک‌های بالستیک ایران چه از نوع سوخت مایع و چه جامد، معمولا از ۴ بالک پایدارساز در انتهای موشک استفاده میشد. به عنوان مثال در موشک‌هایی مانند خانواده فاتح، ذوالفقار و دزفول در قسمت انتهای موشک، ۴ بالک پایدارساز وجود داشت و همچنین ۴ بالک کوچک دیگر نیز کمی جلوتر از آنها قرار داشت.
اما در موشک قاسم تعداد بالک‌های پایدارساز به ۸ بالک و به صورت زوجی افزایش یافته است.علت افزایش تعداد بالک‌های پایدارساز در این موشک، اختلاف وزن سرجنگی و موتور موشک است؛ در حقیقت به دلیل کمتر بودن وزن سرجنگی نسبت به موتور، مرکز ثقل از سرجنگی دورتر است به همین دلیل در زمان پرواز موشک نیازمند پایدارسازی بیشتری خواهد بود.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز موشک قاسم سرعت آن هنگام ورود به جو است که به گفته مسئولین برابر با ۱۲ ماخ یا ۱۲ برابر سرعت صوت است. یکی از سرمایه‌گذاری‌های جدی آمریکایی‌ها طی سال‌های گذشته، توسعه سامانه‌های موشکی ضد بالستیک بوده که از جمله اهداف عمده این کار، مقابله با موشک‌های بالستیک ایران است و تعداد زیادی از این سامانه‌ها را نیز در منطقه غرب آسیا مستقر کرده‌اند.
پروفایل پرواز موشک‌های بالستیک شامل سه مرحله اوجگیری اولیه (Boost Phase)، پرواز ثانویه یا مرحله میانی(Midphase) و فاز نهایی یا شیرجه به سمت هدف(Terminal Phase) است که در سامانه‌های پدافندی معمولا رهگیری این موشک‌ها در فاز میانی و یا نهایی پرواز موشک رخ می‌دهد؛ در حقیقت سرعت بسیار بالای موشک قاسم در هنگام ورود به جو که محل احتمالی درگیری آن با سیستم‌های دفاع موشکی خواهد بود، باعث می‌شود که به راحتی از سد آنها عبور کرده و به هدف برخورد کند.
چرا توسعه موشک‌های بالستیک تاکتیکی در دستور کار است؟
تمرکز دشمنان انقلاب بر تضعیف توان موشکی جمهوری اسلامی ایران و اعمال روش‌های مختلف توسط آنها برای بی‌اثر و یا حتی کم‌اثر کردن این توان، ایران را در طی سال‌های گذشته به پیشتاز کشورهای جهان در ساخت موشک‌های بالستیک تاکتیکی تبدیل کرده است چراکه تنوع و تکثر این نوع از موشک‌ها در کشورمان حاکی از یک سرمایه گذاری جدی و موثر بر روی توسعه این گونه از موشک‌های بالستیک است.
تحرک سکوهای پرتاب موشک‌های سوخت جامد یکی از راهکارهایی است که برای حفاظت از دارایی‌های ارزشمند موشکی کشورمان مورد توجه قرار گرفته است؛ پر واضح است که موشک‌های سوخت مایع نیازمند مدت زمان چندین ساعته برای تزریق سوخت و سایر فرآیندهای قبل از شلیک است؛ این در حالی است که موشک‌های سوخت جامد به چنین زمانی نیاز دارند و به دلیل قرار گرفتن سوخت در موشک، همواره آماده شلیک خواهند بود. این ویژگی باعث می‌شود تا موشک‌های سوخت جامد را بتوان از لانچرهای متحرک با قابلیت جابجایی سریع و اختفای مناسب به منظور در امان ماندن از حملات پیش‌دستانه دشمن، شلیک کرد.
این ویژگی ممتاز سبب شد تا در سال‌های گذشته تمرکز بسیار جدی و ویژه‌ای بر توسعه موشک‌های کلاس فاتح بعنوان یک موشک سوخت جامد تاکتیکی شود و مدل‌های مختلفی از آن از برد ۲۰۰ کیلومتری در نمونه اولیه تا برد ۵۰۰ کیلومتری در نمونه فاتح-۳۱۳، فاتح مبین و رعد-۵۰۰ بعنوان آخرین نمونه رونمایی شده، تولید شود.
رکوردشکنی موشکی ایران برای دومین بار
اما توسعه و افزایش برد این موشک‌ها به همینجا ختم نشد و در ادامه توسعه این خانواده، موشک‌هایی مانند ذوالفقار با برد ۷۰۰ کیلومتر و دزفول با برد ۱۰۰۰ کیلومتر البته با ابعادی کمی بزرگتر تولید شدند؛ همزمان با توسعه موشک‌های سوخت جامد، ساخت لانچرهای متحرک برای حمل و شلیک این موشک‌ها نیز از جمله مسائل مورد توجه بود که توانستند لانچرهای مختلفی را برای شلیک به صورت تک فروندی و یا چند فروندی موشک‌های این کلاس طراحی کنند.
جمهوری اسلامی ایران که تا پیش از این با ساخت موشک دزفول، عنوان سازنده و کاربر دوربردترین موشک بالستیک تاکتیکی دنیا را کسب کرده بود، با ساخت موشک شهید حاج قاسم با برد ۱۴۰۰ کیلومتر، اختلاف برد در این حوزه را بیشتر از گذشته کرد.
پر واضح است که ساخت یک موشک بالستیک تاکتیکی در ابعاد موشک قاسم با برد ۱۴۰۰ کیلومتر نه‌تنها یک شاهکار فنی و مهندسی، بلکه یک برگ برنده عملیاتی نیز خواهد بود؛ چراکه اگر پیش‌تر در طرح‌ریزی‌های عملیاتی موشکی برای اهداف دور دست، بر روی موشک‌های سوخت مایع حساب باز میشد که عملیاتی شدن آنها چندین ساعت زمان‌بر بود، از این به بعد این کار بر عهده موشک‌های سوخت جامد تاکتیکی خواهد بود که قابلیت جابجایی، اختفا و همچنین شلیک سریع را خواهند داشت و مدت زمان این کار را از چند ساعت در موشک‌های سوخت مایع، به چند دقیقه در موشک‌های سوخت جامد می‌رساند.
از سوی دیگر با توسعه یک مدل جدید از پیشران‌های سوخت جامد در کشور و تولد یک نسل دیگر از موشک‌های سوخت جامد ایرانی، همانگونه که در خانواده فاتح و ذوالفقار شاهد چند محصول با ویژگی‌های مختلف بودیم، به نظر می‌رسد طیف گسترده و تنوع بیشتری از موشک‌های سوخت جامد در کلاس موشک «حاج قاسم» نیز توسعه خواهد یافت.
نظر شما