خیابان ۱۵ خرداد این روزها به پیاده‌راهی تبدیل شده‌است که شهروندان می‌توانند بدون دغدغه حضور خودرو یا موتورسیکلت به آرامی در آن قدم زده و سری هم به گذشته پایتخت بزنند.
گفت‌و‌گوی ما با نادر کرمی شهردار منطقه ۱۲ در این باره است. اینکه شهر باید به محلی آرام برای زندگی ساکنان آن تبدیل شود و تلاش‌های مدیران نیز باید در این مسیر ساماندهی شود.
او پیاده‌راه‌سازی را در این منطقه کاری طاقت فرسا می‌داند اما نتیجه آن لذت بخش است. چرا که روحیه آرامش و نشاط را به کالبد شهر و کسانی که در آن زندگی می‌کنند می‌بخشد.
- عملیات پیاده‌راه‌سازی چندی است در خیابان ۱۵ خرداد آغاز شده، دلیل انتخاب این منطقه و مشخصات این طرح چیست؟
با توجه به اینکه طرح اولیه تهران در منطقه ۱۲ قرار دارد، پیاده‌راه‌سازی مورد توجه قرار گرفت. مهم‌ترین عامل در این تلقی این‌است که ما به شناسنامه شهر وفادار بمانیم. بنابراین تصمیم گرفتیم تا یک رینگ کامل در این منطقه به وجود آوریم و به پیاده‌راه اختصاص دهیم.
محدوده خیابان‌های ۱۵ خرداد حد فاصل چهارراه گلوبندک تا مصطفی خمینی و در شرق از خیابان مصطفی خمینی تا چهارراه مولوی، در ضلع جنوب از چهارراه مولوی تا میدان محمدیه و در غرب نیز از میدان محمدیه تا چهارراه گلوبندک به مساحت ۱۲ هزار مترمربع محدود پیاده‌راه‌سازی تعیین شده‌است.
این محدوده در واقع یک رینگ کامل است که قرار است از نظر آلودگی منظر و ساماندهی مشاغل مورد بازنگری قرار گیرد. اقدامات اساسی هم در این باره صورت گرفته‌است.
به‌عنوان مثال در بحث تاسیسات زیر ساختی، که بسیار فرسوده و متعلق به ۵۰ سال پیش بود، با هماهنگی‌های انجام شده کاملا بازسازی شد تا پس از پیاده راه‌سازی عملیات حفاری به‌منظور خدمات‌رسانی شهری در آن انجام نشود.
- آیا می‌توان امیدوار بود که این طرح پایه باشد برای اقدامات مشابه در مناطق دیگر؟
این یک واقعیت است که کل المان‌ها و نشان‌های شهری را باید به‌عنوان یک عنصر هویت بخش تلقی کرد. به عبارتی هنگامی که شهروندان هزینه پرداخت می‌کنند، همه باید خدمات متناسب با هزینه‌کرد آنها ارائه دهیم. وظیفه ما خدمات‌رسانی به شهروندان است.
هنگامی‌که نتوانیم محیطی آرام بخش از نظر بصری و آلودگی منظر به آنها بدهیم، کاری انجام نداده‌ایم. هدف ما این‌است که با توجه به افزایش و رشد شهرنشینی در کالبد فیزیکی شهر بازنگری جدی داشته باشیم.
این موضوع تنها به منطقه ۱۲ مربوط نمی‌شود بلکه مدیریت شهری بر این نکته تأکید دارد. بنابراین می‌توان انتظار داشت که در هر منطقه یک یا ۲ راسته به پیاده راه اختصاص یابد. هدف اصلی و ذاتی ما ایجاد فضایی آرام و پویا در شهر است.
ما می‌خواهیم روحیه آرامش و نشاط را به تهران برگردانیم. شهر نه تنها به‌دلیل فعالیت‌های اقتصادی باید پویا باشد. بلکه شهری زنده‌است که بتواند برای شهروندان محیطی آرام و زیست پذیر فراهم کند.
اگر در این هدف موفق نشویم، این انتظار دور از ذهن نخواهد بود که شهر به سمت نابودی پیش رود. تنها کالبدی با عنوان شهر وجود داشته باشد و از روحیه نشاط و آرامش در آن خبری نباشد.
به‌نظر من از ویژگی‌های مهم شهر نشینی این‌است که آرامش بر پیکره شهر چیرگی یابد این مهم عملی نیست مگر با تلاش و هماهنگی‌ها.
- برای رسیدن به این هدف مسلما نمی‌توان به پیاده راه‌سازی توجه کرد. آیا توجه به منظر شهری نیز در دستور کار است؟
در طرح پیاده راه‌سازی بازپیرایی و ساماندهی منظر شهری بسیار مورد توجه بوده و مطالعات گسترده‌ای نیز پیرامون آن صورت گرفته‌است.
خوشبختانه سازمان میراث فرهنگی نیز در تمامی مراحل همکاری‌های لازم را انجام داده و کمک بسیاری کرده‌است. کل راسته‌های اصلی رینگ قرار است که ساماندهی شود و محیطی زیبا و خاطره‌انگیز در اختیار شهروندان قرار گیرد.
- به نظر می‌رسد با توجه به اینکه سال‌های بسیار تهران از این فضاها تهی بود و اقدام جدی در این باره صورت نمی‌گرفت، حرکتی جدی در این راستا در شهر آغاز شده است.
کاراکتر اصلی شهر، بازگرداندن روحیه آرامش برای زندگی بهتر به شهروندان است. طرح پیاده راه‌سازی در همه مناطق باید پیگیری شود. در واقع این طرح قابلیت آن را دارد که در تمام مناطق تسری یابد. به ویژه کارکردن در منطقه 12 نسبت به سایر مناطق بسیار پیچیده‌تر است.
تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در این منطقه باعث می‌شود تا بسیاری از طرح‌ها، با مشکل روبه‌رو شود. اما خوشبختانه با اراده‌ای که در مدیریت شهری تهران وجود داشت و حمایت‌های بی‌دریغ آنان این طرح تاکنون به خوبی پیش رفته‌است.
مشکلات اجرایی که ما داریم، در هیچ منطقه‌ای وجود ندارد. اجرای این طرح در بسیاری از مناطق به‌مراتب آسان‌تر از منطقه ۱۲ است.
به ویژه‌اینکه نباید فراموش کنیم که زندگی امروزه در شهرها نیازی ضروری به اجرای چنین طرح‌هایی دارد. شکی نیست زندگی صنعتی ابعاد زندگی انسان شهری را کاملا در سیطره خود درآورده و روحیه‌ای سخت و سنگین به آن داده‌است.
وظیفه ما به عنوان مدیران شهری و کارشناسان عمران و معمار، ایجاد فضایی آرام و تسکین بخش برای شهروندان است تا به دور از هیاهوی کالبد شهر و در فضایی آرام زندگی کنند.
- آیا می‌توانیم امیدوار باشیم که در آینده شاهد احیای شهر قدیم تهران در منطقه ۱۲ باشیم.
هدف ما این‌است. به عنوان نمونه بافتی هم‌اکنون در منطقه داریم که ۷۰ درصد آن قدمت ۴۰۰ ساله دارد و 30 درصد از آن نیز قدمتی ۲۰۰ ساله. مسلماً داشتن چنین بافتی، یک تهدید نیست. بلکه فرصتی‌است برای هویت بخشی بیشتر به کالبد شهر. منطقه ۱۲ منطقه‌ای فرسوده است.
فعالیت شهرداری منطقه نیز برای حفظ و احیای هویت کالبدی شهر براساس آنچه به جا مانده آغاز شد و خوشبختانه سازمان میراث نیز دوشادوش شهرداری منطقه اقدام به فعالیت کرد.
نتیجه این اقدامات بازسازی محدوده بازار عباس‌آباد و بازار چل‌تن و بازار مزینی بوده است. هرکدام از این بخش‌های می‌تواند یک الگوی احیای میراث فرهنگی با حفظ کاربری موجود باشد.
اغراق آمیز نیست اگر بگوییم که شهروندانی که به این قسمت از بازار می‌روند، با دیدن معماری و احیای بافت تاریخی روحیه‌ای بانشاط و شاداب می‌یابند و آرامشی خاص به آنان دست می‌دهد. چرا که این شیوه معماری برآمده از سنت است و ریشه در هویت‌های ایرانی اسلامی ما دارد.
با رفتن به این محدوده می‌توان تهران قدیم را دوباره مشاهده کرد. بازسازی سبزه‌میدان یکی از طرح‌های مهم شهرداری در این منطقه بوده‌است. همچنین پیاده‌رو‌سازی خیابان ناصرخسرو که بر اساس معماری دوره صفوی بوده به انجام رسیده‌است.
میدان مشق هم نمونه‌ای دیگر از فعالیت در جهت هویت‌بخشی به کالبد پیرترین و فرسوده‌ترین بخش تهران بوده است. باید توجه داشته باشیم که شناسنامه تهران و المان‌های و نشانه‌های دور این شهر در منطقه ۱۲ قرار دارد.
میدان مشق سمبل شکوهمند چند دوره معماری در کشور است. میدان مشق یادآور بسیاری از خاطرات قدیمی شهر است که به‌عنوان شناسنامه شهر تهران باید نگهداری و برای آینده حفظ شود.
وظیفه ما روحیه آرامش‌بخشی با احیای هویت شهر به شهروندان است.
