چرا که خصوصیسازی در بخش مخابرات و ارتباطات منجر به بروز تحولات دامنه دار اقتصادی واجتماعی خواهد شد و معنا داری بین توسعه فرهنگی اجتماعی و توسعه ارتباطات در دنیا وجود دارد که خصوصیسازی مخابرات این توسعه را گسترش میدهد.
به همین دلیل است که در بیشتر کشورهای دنیا خصوصی شدن شرکتهای مخابراتی بهعنوان ابزاری برای توسعه در اولویت قرار گرفته است. اولین کشوری که شرکت مخابرات خود را خصوصی کرد، ژاپن بود و بعد از آن پس از 3 دهه حدود 100 شرکت مخابراتی دیگر تنها در قاره آسیا به بخش خصوصی واگذار شدهاند و این روند کماکان در اغلب کشورهای دنیا بهعنوان محوری برای توسعه و شاهکلید خصوصیسازی ادامه دارد.
زمانی که پرونده شرکت مخابرات ایران روی میز احمدینژاد قرار گرفت، اوبلافاصله دستورعرضه سهام آن را در بورس، که بزرگترین خصوصیسازی تاریخ اقتصاد ایران حتی تا دهههای آینده خواهد بود، صادر کرد.
واگذاری سهام شرکت مخابرات ایران که از آن به شاه کلید خصوصیسازی در ایران نام برده میشود اهمیت زیادی برای دولت داردو کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با عرضه سهام شرکت مخابرات راه برای خصوصیسازی در ابعاد گسترده تری باز خواهد شد اما در شرایط کنونی واگذاری سهام این شرکت از دید سهامداران و فعالان بازار سرمایه با ابهاماتی روبهرو است ؛چرا که صورتهای مالی این شرکت از دید کارشناسان مالی با کمبودهایی روبهرو است و از شفافیت اطلاعاتی لازم برخوردار نیست.
اخبار غیررسمی حاکی از آن است که رئیسجمهوربرای عرضه سهام مخابرات بهطور مستقیم دستور داده است تا هرچه سریعتر سهام این شرکت دربورس عرضه شود و اخبار تایید نشده دیگری حکایت از آن دارد که دولت برای فروش سهام مخابرات دست به رایزنی های سیاسی زده و از قبل توافقاتی با برخی مشتریان خارجی انجام داده است. منابع خبری دیگری هم از توافق با روسها برای خرید سهام مخابرات خبر میدهند این در حالی است که از مدتها پیش شرکتهایی ازآسیا، اروپا و کشورهای حاشیه خلیج فارس برای خرید سهام مخابرات اعلام آمادگی کرده اندو حتی از شرکت الاتصالات امارات متحده عربی ازخریداران پرو پا قرص سهام مخابرات نام برده میشد.
این برای دومین بار است که رئیسجمهوری مستقیما در واگذاری سهام شرکتهای دولتی وارد عمل میشود.پیش از این احمدینژاد با واگذاری سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان به شرکت هندی(انگلیسی تبار) میتال-آرسلور که از غولهای فولادی جهان است مخالفت کرده بود. در آن زمان 2 شرکت هندی و یک شرکت روسی متقاضی خرید سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان که نزدیک به 6 میلیارد دلار میارزد، بودند اما شرکت میتال - آرسلور که به شدت بهدنبال خرید سهام فولاد بود که با مخالفت مستقیم احمدینژاد روبهرو شد.
در شرایط کنونی به نظر میرسد توافقاتی برای فروش هرچه سریعتر سهام مخابرات در بورس انجام شده است. هر چند هنوز بهدلیل پاره ای از موارد اتفاق نظری در مورد زمان عرضه وجود ندارد اما براساس تصمیم هیات عالی واگذاری پس از طی مراحل خصوصیسازی در شرکت مخابرات، 20 در صد از سهام این شرکت همچنان در اختیار دولت باقی خواهد ماند، 20 درصد به سهام عدالت اختصاص خواهد یافت، 5 در صد بهعنوان سهام ترجیحی به کارکنان شرکت مخابرات واگذار میشود و مابقی سهام این شرکت بزرگ باید از طریق بورس به بخش خصوصی واگذار شود. براساس آخرین اطلاعات گویا کارشناسان ارزش شرکت مخابرات ایران را 16 میلیارد دلار تخمین زدهاند اما از قراین پیداست دولت امید وار است بزرگترین شرکت خود را حتی به قیمتی بالاتر از این میزان به فروش بر ساند.
غلامرضا حیدری کرد زنگنه رئیس هیات عامل سازمان خصوصیسازی حتی درمراسم معارفه شرکت مخابرات اعلام کرد: ارزش بورس تهران پس از واگذاری سهام مخابرات و چند شرکت دیگر به 70 میلیارد دلار خواهد رسید. در حال حاضر ارزش بورس تهران 50 میلیارد دلار بر آورد میشود. زنگنه در ادامه تاکید کرد:واگذاری سهام مخابرات برای ما یک ماراتن و جنگ تن به تن در طول 1/5 سال گذشته بود تا سهام شرکت مخابرات آماده واگذاری شود.
با وجود تاکید دولت برای عرضه هرچه سریعتر سهام مخابرات که بیشتر رنگ و بوی سیاسی دارد، اختلافهایی بر سر آمادگی این شرکت برای ورود به بورس وجود دارد و بسیاری بر این باورند که ابهاماتی درصورتهای مالی این شرکت وجود دارد و نباید تا قبل از شفاف شدن اطلاعات مالی مخابرات سهام این شرکت در بورس واگذار شود. مهمترین ابهاماتی که در مورد مخابرات وجود دارد میزان سرمایه شرکت، ودیعههای مشترکان، برخی از داراییها و وابستگیهای دولتی و پیشبینی سود این شرکت برای سالهای 86 و 87 است که از هنوز از دید کارشناسان از شفافیت کامل بر خور دار نیست.
حتی این شرکت هنوز پیشبینی سود سال مالی 87 خود را ارائه نکرده و این موضوع زمینه اعتراض فعالان بازار را در مراسم معارفه این شرکت که قصد خرید سهام مخابرات را دارند فراهم کرد.
برنامه آمادهسازی سهام شرکت مخابرات برای ورود به بورس از اواخر سال 85 آغاز شد ونهایتا نام این شرکت در اسفند ماه سال 86 بهطوری رسمی در بورس درج شد. در طول این مدت مهمترین موارد اختلاف میان مسئولان بورس و ساز مان خصوصیسازی بر سر تبدیل ودایع مشترکان مخابرات به سهام بود.
مسئولان و کارشناسان بورس معتقد بودند که ودیعههای مردم باید تبدیل به سهام شود اما مقامات سازمان خصوصیسازی و شرکت مخابرات در این مورد اختلاف نظر داشتند تا اینکه نهایتا کار به نشستهای سران 3 قوه مجریه، مقننه و قضائیه کشید و نمایندگان این 3 قوه طی نشستهای متعددی به این نتیجه رسیدند که ودیعههای مشترکان نباید تبدیل به سهام شود اما با وجود چنین نتیجه گیریای همچنان یک سؤال اساسی پیش روی سهام شرکت مخابرات وجود داردکه تکلیف این ودیعهها درصورتهای مالی شرکت مخابرات چه میشود و اگر ودیعهها قبل از عرضه سهام در بورس به سهم تبدیل نشود، آیا با توجه به افزایش رقابت این خطر وجود ندارد که مردم برای دریافت ودیعههای خود به شرکت خصوصی شده مخابرات ایران مراجعه و خواهان دریافت سپردههای خود شوند و با هجوم آنان زمینه ورشکستگی شرکت فراهم شود؟
در حال حاضر رقم ودیعههای مشترکان که در اختیار شرکت مخابرات است بالغ بر 6 هزارو 400 میلیارد تومان بر آورد میشود.فعالان بازار سرمایه امیدوارند با وجود همه پافشاریهایی که مسولان دولتی و سازمان خصوصیسازی برای عرضه هر چه سریعتر سهام مخابرات دارند موضوعات غیرشفاف درصورتهای مالی مخابرات هر چه سریعتر شفاف شود.