دوگانه رشد یا صعود بازار سهام

به گزارش همشهری آنلاین،‌ با وجود رشد ۱.۸درصدی شاخص کل بورس تهران در مبادلات دیروز، گمانه‌زنی درباره تداوم روند صعودی شاخص بورس ادامه دارد، پرسش اصلی این است که آیا بازار سهام دوباره و ظرف هفته‌های آینده با رشد مواجه خواهد شد یا خیر؟ در این زمینه بین فعالان و کارشناسان بازار سرمایه اتفاق نظر وجود ندارد؛ برخی بر این اعتقادند که بازار سهام هنوز تا مرحله اصلاح کامل فاصله دارد اما برخی دیگر معتقدند با حمایت‌هایی که ظرف روزهای گذشته در زمینه قوانین و مقررات و آغاز عملیات بازارگردانی آغاز شده است بازار سهام به‌زودی متعادل خواهد شد. به گزارش همشهری، شاخص کل بورس تهران دیروز و پس از چند هفته نزول با رشد مواجه شد.

این رشد بعد از آن اتفاق افتاد که شورای بورس در یک نشست فوق‌العاده مقررات جدیدی را برای آغاز عملیات بازارگردانی سهام توسط نهادهای مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌ها به تصویب رساند تا ازاین طریق بازار به تعادل برسد. به‌نظر می‌رسد بخشی از رشد روز گذشته ناشی از اجرایی شدن همین مصوبات و آغاز بازارگردانی سهام بوده است که با تزریق منابع جدید از سوی سهامداران حقوقی همراه است. با این حال هنوز این پرسش که روند نزولی بازار سهام تا کجا ادامه خواهد داشت و چه زمانی بازار سهام دوباره رشد خواهد کرد مهم‌ترین پرسش حال حاضر بازار سهام است. بررسی‌های بنیادی نشان می‌دهد که بازار سهام هنوز تا مرحله اصلاح کامل فاصله دارد به این معنا که متوسط نسبت قیمت به درآمد (P/E-ttm) بازار سهام که در پایان تیرماه به ۴۲مرتبه رسیده بود و اکنون در محدوده ۳۵مرتبه است با میانگین تاریخی بازار سهام که در محدوده ۴.۵ تا ۷.۵ مرتبه است فاصله دارد.

یکی از کارکردهای این نسبت این است که نشان می‌دهد که قیمت سهام شرکت‌ها تا چه میزان رشد کرده است. افزایش این نسبت و فاصله گرفتن آن با نرخ میانگین به‌معنای گران شدن سهام شرکت‌هاست. در چنین شرایطی تحلیلگران اما به ۲دسته تقسیم شده‌اند؛ برخی بر این باورند که با تغییر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، مقایسه این نسبت با میانگین تاریخی کار درستی نیست اما برخی دیگر با توجه به آنکه نرخ بهره رسمی همچنان در محدوده ۱۵درصد است معتقدند همچنان باید این نسبت را با میانگین تاریخی بازار سهام مقایسه کرد. با این حال هر دودسته بر سر یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن این است که این نسبت بیش از حد از نرخ میانگین فاصله گرفته بود؛ به‌معنای اینکه قیمت‌ها گران شده بود. با تکیه براین عوامل بنیادی برخی تحلیلگران معتقدند بازار سهام همچنان به اصلاح یا کاهش قیمت‌ها نیاز دارد و برخی دیگر بر این باورند که با آغاز حمایت‌های اجرایی از سوی شورای بورس، آغاز بازارگردانی و تزریق منابع مالی جدید بازار سهام می‌تواند از مرحله نزول عبور کند و با تعادل مواجه شود به‌ویژه آنکه با تغییر متغیرهای کلان اقتصادی نمی‌توان انتظار کاهش بیش از حد نسبت قیمت به درآمد کل بازار را داشت.

• پیش‌شرط‌های بنیادی

حمید میرمعینی، ازجمله کارشناسان بازار سرمایه است که معتقد است نسبت قیمت به درآمد بازار سهام بیش از حد رشد کرده بود و قیمت‌ها نیاز به اصلاح داشت. با این حال او بر این باور است که احتمالا هفته جاری تحت‌تأثیر سیاست‌های حمایتی و اصلاح قیمت‌ها روند نزولی تا حدی متوقف خواهد شد.

او در پیش‌بینی خود از آینده بازار سهام گفت: اگر حمایت انجام شود، از هفته جاری شاهد از بین رفتن صف فروش سهام شاخص‌ساز و شرکت‌های بنیادی خواهیم بود، به‌ویژه اینکه قیمت سهام این شرکت‌ها در این مدت با نزول زیادی مواجه و ارزنده شده است. با این حال او تأکید کرد: قیمت سهام شرکت‌ها قبل از آغاز نزول با رشد زیادی مواجه شده بود، در واقع قیمت‌ها به سطحی رسیده بود که عوامل بنیادی دیگر از این رشد حمایت نمی‌کرد.

امیرجعفرزاده یک پژوهشگر اقتصادی اگرچه دیدگاه مشابهی درباره گران شدن قیمت‌ها دارد، اما معتقد است برای صعود بازار سهام به عوامل دیگری ازجمله افزایش سودآوری شرکت‌ها نیاز است. به‌گفته او تصمیماتی که سبب افزایش سودآوری شرکت‌ها شود، می‌تواند مانع از ریزش بیشتر بازار سرمایه شود. ضمن اینکه افزایش سودآوری شرکت‌ها و به‌تبع آن رشد سود کل بازار درگرو افزایش نرخ ارز و یا ارائه تخفیف در نرخ خوراک شرکت‌های تولیدکننده محصولات پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و یا کاهش هزینه شرکت‌های فعال در گروه معادن و فلزات یا سایر معادن است.

او توضیح می‌دهد: با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، رشد نقدینگی امسال حداکثر ۳۵درصد و تورم حداکثر ۴۰درصد خواهد بود و این نرخ رشد نمی‌تواند توجیه‌کننده رشد ۳۰۰درصدی بازار سرمایه در ۴ماهه اول سال باشد! نرخ ارز هم در این حد افزایش نداشته و ارزش بازار حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومانی یعنی بازار سرمایه، دلار ۳۹هزار تومانی را لحاظ کرده است.

جعفرزاده تأکید کرد: این رشد با منطق اقتصادی، سازگار نبود و به شکست انجامید؛ اگرچه با توجه به هیجان بازار، پیش‌بینی اینکه ریزش این بازار از چه نقطه‌ای آغاز خواهد شد، امکانپذیر نبود؛ اما در پاسخ به این سؤال که این ریزش تا کجا ادامه خواهد داشت، می‌توان گفت بازار در نقطه‌ای به تعادل خواهد رسید که در آن نقطه کلیت بازار ارزنده باشند.

• آغاز تعادل در بازار

در طرف مقابل افرادی که با احتیاط نسبت به تداوم روند صعودی قیمت‌ها در بازار سهام سخن می‌گویند اما کارشناسانی حضور دارند که خوش‌بین‌ترند. به گفته آنها به‌زودی از هیجانات بازار کاسته خواهد شد و بازار سهام به تعادل خواهد رسید.

شهرام چراغی، یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بازارسرمایه روند تعادلی خود را آغاز کرده، گفت: این روزها، تاحدودی از حجم هیجانات کاسته شده و شاخص نیز تا پایان سال آرام آرام رشد خواهدکرد.به گفته این کارشناس بازار سرمایه، قطعا در وضعیت فعلی، سهام بسیاری از شرکت‌های بنیادی و صادرات محور ارزنده هستند که اگر به دلار محاسبه شوند، فقط به قیمت چند سنت قابل خریدند و در دنیا شبیه آن را نداریم.

امیرعلی باقری، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم با بیان اینکه در هفته جاری تعادل در بدنه بازار حاصل خواهد شد و حتی برخی از سهام بزرگ در دامنه مثبت معامله می‌شوند به ایرنا گفت: نکته‌ای که باید به آن دقت کرد این است که اکنون با توجه به تمامی متغیرهای موجود نباید انتظار روند تند و پرشتابی را از شاخص بورس داشته باشیم. او افزود: به‌احتمال زیاد بازار برای مدتی روند متعادلی را در پیش می‌گیرد، بنابراین فعالان بازار باید از این به بعد انتظار خود را مطابق با واقعیات روز نسبت به کلیت بازار تنظیم کنند.