به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق، اگرچه رئیس‌جمهوری ایران پیش از همه، حتی نتیجه این کارزار را یک پیروزی تلقی کرده و به مردم ایران تبریک گفت، اما ناظران زیادی هنوز منتظرند که روز یکشنبه نتیجه نظر شورای امنیت را بدانند.
از همان ابتدای درخواست آمریکا، ایران، روسیه و تروئیکای اروپایی در اظهارنظرهای متعددی بر ناصحیح‌بودن این تقاضا تأکید کردند؛ ایالات‌متحده که بیش از دوسال است از برجام خارج شده خود را به عنوان یک عضو قطع‌نامه ۲۲۳۱ پنداشته و با توجه به حقی که به صورتی بسیار پیچیده و فرایندی در قطع‌نامه آمده خواستار بازگرداندن تحریم‌های ایران شده است؛ استدلال آنها این است که ایران به تعهدات خود در برجام عمل نکرده پس باید تحریم‌ها بازگردد.
آنچه در شورای امنیت می‌گذرد
اگرچه مکانیسم ماشه که از نامش پیداست، یک روند را توصیف می‌کند و در بندهای ۱۱ و ۱۲ قطع‌نامه ۲۲۳۱ آمده است، اما روندی پیچیده را با خود همراه دارد که تنها به قرائت آمریکایی، اتومات تلقی می‌شود. پیش‌تر کوروش احمدی، دیپلمات، درباره روند طی‌شده این‌گونه در «شرق» نوشت «شنیده‌ها حاکی است که رئیس دوره‌ای شورای امنیت (سفیر اندونزی) بعد از دریافت نامه آمریکا تلفنی از دیگر اعضای شورا سؤال کرده که آیا اعلام آمریکا ذیل بند ۱۱ نافذ است و می‌تواند در حکم چکانده‌شدن ماشه باشد. بند اول نامه مورخ ۲۰ آگوست سه کشور اروپایی مؤید طرح این سؤال توسط رئیس شورا است. فرانسه، آلمان و انگلیس در این نامه ضمن اشاره به خروج رسمی و مؤثر آمریکا از برجام، تصریح کرده‌اند که «قویا معتقدند که اعلام (notification) انجام‌شده ذیل بند ۱۱ نمی‌تواند واجد آثار حقوقی بوده و روند پیش‌بینی‌شده در این بند را شروع کرده باشد». در ادامه تأکید شده که «هر اقدام یا تصمیم یا خروجی» بر این مبنا «فاقد هر گونه اثر حقوقی» خواهد بود. سفیر اندونزی نیز که آن زمان، رئیس شورا بود، طی نامه‌ای در ظرفیت ملی مواضعی مشابه اتخاذ کرده است».
با این اوصاف، آنچه در روند روز یکشنبه ممکن است رخ دهد شاید سهل و شاید بسیار پیچیده باشد. ممکن است رئیس دوره‌ای شورای امنیت که در این ماه، نیجر است از ارائه یک پیش‌نویس برای ادامه لغو قطع‌نامه‌های ضدایرانی خودداری کند و این می‌تواند اخلالی در روند کار آمریکا ایجاد کند که البته احتمالا برای آن راهی پیدا می‌کند. اما ممکن است اساسا جلسه یکشنبه طی یک روند آیینی و رویه‌ای نه محتوایی، توسط اعضای مخالف، با رد دستور کار مواجه شود و اساسا چنین جلسه‌ای تشکیل نشود.
از آنجا که قطع‌نامه پیشین پیشنهادی آمریکا، ۱۳رأی مخالف داشت و تنها جمهوری دومینکین، آمریکا را همراهی کرد، به نظر می‌رسد همان شکل تکرار شود و تقاضای آمریکا در مرحله رویه‌ای رد شود. در صورت رد دستور کار، جلسه بلافاصله خاتمه می‌یابد. با همه اینها برخی گزارش‌ها حاکی از این است که ایالات متحده در صورت شکست در این مرحله، تحریم سرسختانه‌ای علیه کشورهایی که به ایران سلاح بفروشند، اعمال می‌کند.
دفاع مجدد روسیه
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه که یکی از سه وزیر باقی‌مانده از دوران مذاکرات هسته‌ای بر سمت خود است، در گفت‌وگو با اسپوتنیک بار دیگر از برجام حمایت کرده و گفته است: «ما همراه با کشورهای اروپایی و جمهوری چین از برجام (توافق هسته‌ای) برای حل‌وفصل مشکل برنامه هسته‌ای ایران دفاع می‌کنیم. این توافق در سال ۲۰۱۵ به تأیید شورای امنیت سازمان ملل رسیده است که آمریکا به عنوان بخشی از سیاستش برای بد جلوه‌دادن ایران، به سهم خود آن را تخریب می‌کند». طبق گفته لاوروف، شورای امنیت با ۱۳ عضو از ۱۵ عضوش که سرسختانه از تلاش‌های آمریکا برای کارشکنی در توافق هسته‌ای ایران انتقاد می‌کنند، درباره برجام به بحث و مذاکره می‌پردازد.
ساده نیست، تعمدا پیچیده است
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران که در این کارزار شبانه‌روز در تلاش است، پنچشنبه‌شب در توییتی خطاب به همتای آمریکایی خود نوشت: «پمپئو! باز هم اشتباه می‌کنی. هیچ اتفاق جدیدی در ۲۰ سپتامبر رخ نمی‌دهد. کافی است قطع‌نامه ۲۲۳۱ را بخوانی. حتی بولتون که رئیست را قانع کرده بود تا به تو دستور دهد «به مشارکت آمریکا در برجام خاتمه دهی» این قطع‌نامه را خوانده بود. به تعبیر بولتون: فرایند «ساده»، خودکار یا سریع نیست. بلکه به‌صورت تعمدی، «پیچیده و طولانی‌مدت» طراحی شده است. آمریکا یک عضو برجام نیست».به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد ۴۵ فرد ایرانی و سه سازمان را به بهانه و ادعای مرتبط‌بودن با وزارت اطلاعات به لیست تحریم‌هایش علیه ایران افزوده است.
توافق تأثیرگذار با آژانس
درحالی‌که ماه‌های گذشته ایران از سوی آژانس تحت فشار برای بازدید از دو مرکز بود و گزارش منفی این نهاد می‌توانست تأثیر منفی بر روند پیش‌رو در شورای امنیت بگذارد، رؤسای سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مذاکراتی در تهران انجام دادند و به توافقی درباره بازدید از این مراکز دست یافتند. این توافق مورد استقبال آژانس و به ویژه تروئیکای اروپایی شده است.
ایران یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام و در واکنش به انجام‌نشدن تعهدات ازسوی اروپایی‌ها، تعهدات هسته‌ای خود مندرج در برجام را گام‌به‌گام کاهش داد و از دی‌ماه گذشته تمام تعهدات هسته‌ای مندرج در برجام را کنار گذاشته است. طبق توافق وین، ایران در مقابل تعهدات هسته‌ای و کاهش ذخایر اورانیوم و بازید از سایت‌های هسته‌ای طبق پادمان، باید از مزایای لغو تحریم‌های هسته‌ای و تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا بهره‌مند می‌شد. اما خروج آمریکا از برجام، تمام معادلات را برهم زد و ایران را به واکنش واداشت. در ماه پیش‌رو، یکی از میوه‌های اصلی برجام به بار می‌نشیند و آن هم لغو تحریم تسلیحاتی ایران است.
نظر شما