آنها همه چیز را طور دیگری نگاه و تفسیر میکنند؛ ممکن است حتی نام خیلی چیزهایی را هم که ما با آنها آشنا هستیم، نشنیده باشند، وسایلی که به طور روزمره از آن استفاده میکنیم، قوانین اجتماعی، رشتههای دانشگاهی و ... خیلی چیزهایی که زندگی بدون آنها به نظر ما ناممکن میرسد.
اما در عوض این مردم تاریخی طولانی و فرهنگهایی خاص دارند؛ شیوه زندگی، مراسم و دیدگاههایشان، شناختی که نسبت به طبیعت و قوانین آن دارند، قوانین هنریشان و ... که وقتی بیشتر با آنها آشنا میشویم، چیزهای زیادی ازآنها یاد میگیریم، آنوقت متوجه میشویم که زندگی جور دیگری، بدون آن چیزهایی که ما به آن عادت کردهایم هم میشود.
اینجا با نمونههایی از آثار هنری مردم بومی جاهای مختلف آشنا می شویم.
صورتک چندکاره
این صورتک عجیب، که از چوب تراشیده شده و روی آن را با رنگهای سیاه، قرمز و سفید تزیین کردهاند، متعلق به مردم منطقهای در «گینه نوی پاپوا» است که به آنها «مالاگان» میگویند. صورتک قطر زیادی ندارد، در عوض بلندی آن 25 سانتیمتر است. چانهای به شکل تنه بریده درخت دارد و قسمت پیشانیاش پر از طرحهای تزیینی است. چشمهایش هم با صدف درست شدهاند. سر آن در میان دو شاخی که به تدریج نازک میشوند قرار گرفته؛ شاخها از روی چانه شروع میشوند، با زاویههایی میپیچند و رو به بالا حرکت میکنند و در آخر شکل شاخ را به خودشان میگیرند.این صورتک در اصل سه تا شاخ داشته که یکی از آنها از وسط پیشانی بیرون میآمده، اما بعدها شکسته شده.
مردم مالاگان از این صورتک در مراسم مختلفی استفاده میکردهاند. یکی از آنها ، برای بیمارانی که در حال مرگ بودهاند اجرا می شده. این مراسم در حقیقت نوعی مراسم خاکسپاری مخصوص بوده که به باور مردم به بیمار کمک میکرده روحش زودتر از بدنش آزاد شود و به آرامش برسد. در ضمن از آن در مراسمی هم استفاده میشده که برای به بلوغ رسیدن پسران جوان و پا گذاشتن آنها به جهان بزرگسالان برگزار میشده است.
نگهبان در
این قفل را مردم قوم «بامانا»ی «بالی» از چوب درست کردهاند. ظاهراً شکل یک انسان است، اما تغییرهای زیادی در شکل طبیعی انسان داده شده تا چنین شکلی بهوجود بیاید. بدن آن یکتکه است و تیر چوبی که در آن فرو میرود، جای دستهای آن؛ گردنش طبقهطبقه و سر و چهرهاش هم مثل گردنش از شکلهای هندسی و زاویهدار ساده درست شدهاند؛ چشمهای گودی دارد و زائدههایی روی سر که شبیه شاخ است. طرحی ساده از دایرهها و مثلثها، بدنه اصلی آن را تزیین کرده است و خطهای متقاطع هم روی پیشانیاش را. معلوم است که از این قفل زیاد استفاده شده، چون هم جلای آن در خیلی از قسمتهایش از بین رفته، هم روی آن ترکهایی ظریف وجود دارد. بعضی قسمتهایش هم شکسته و از آن جدا شده است.
پرنده قایقسوار
این مجسمه را مردم «مسیم» ساختهاند که در «گینه نوی پاپوا» در جنوب اقیانوس آرام زندگی میکنند. مردم بومی مسیم به خاطر هنرشان معروفند و معمولاً هم برای طرحهایشان سر پرندهها را الگو قرار میدهند، پرندههایی که سرشان را در تن فرو برده و شکلی پیچشی به خودشان گرفتهاند.
مردم بومی مسیم این مجسمه را برای این ساختهاند که آن را جلوی قایقشان، جایی که در آب پیش میرود، وصل کنند. این مجسمه قطر زیادی ندارد، طول آن 22/5 و عرض آن 49 سانتیمتر است. جلایی به رنگ قهوهای ملایم روی آن را پوشانده. به نظر میرسد از دو قسمت تشکیل شده، یکی پایه آن و دیگری بخشی که بیضیشکل است و چیزی شبیه به دم به آن وصل است. تمام سطح این بخش با خطهایی تزیین شده که گاه صاف هستند و گاه میپیچند و طرحهایی ساده و جذاب به وجود میآورند.
کاسه فیجی
این هم یک ظرف ساده است که مردم فیجی آن را ساختهاند؛ یک کاسه گرد که عمق زیادی ندارد، با چهار پایه کوتاه و قشنگ. کنار این کاسه قسمتی تعبیه شده که یک دسته به آن وصل میشود؛ دستهای که از کنف و الیاف طبیعی بافته شده است. مردم فیجی از این ظرف در مراسمی استفاده میکردهاند که در آن با گذشتگانشان ارتباط برقرار میکردهاند.