چرا راز بقا هنوز جذاب است؟

به گزارش همشهری آنلاین به نقل ازایسنا، طبق جدیدترین نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما، مستند «راز بقا» با ۹۶ درصد رضایتمندی در رتبه نخست قرار دارد.

داوود نماینده که سال‌هاست این مستندها را برای شبکه مستند تلویزیون صداپیشگی می‌کند، معتقد است این سری از مستندها به دلیل تنوع موضوعی مورد استقبال مردم قرار گرفته‌اند؛ چرا که در آن‌ها زندگی هست، تحول هست، رشد هست و حتی خیلی از اتفاقاتی که برای انسان دور از ذهن است در طبیعت رخ می دهد.

او می‌گوید در دل دریاها، جنگل‌ها و رودهای بزرگ که هم منبع حیات هستند و هم مرگ، وقتی حیات و مرگ کنار هم قرار می‌گیرند برای بیننده جذاب می‌شود.

نماینده در گفت‌وگویی با ایسنا درباره دلایل جذابیت مستندهای «راز بقا» و رضایت مخاطبان از آن گفت: «راز بقا» یا حیات وحش به این دلیل جذاب است که انسان خودش را در برابر طبیعت کم می‌بیند. من دیده ام گاه مخاطب با تماشای صحنه‌هایی می‌گوید، الله اکبر. جالب است که سازنده مستند «سیاره زمین» اصلا فردی مذهبی نیست اما ۶۵ سال است که با ساختن این مجموعه مستند کاری می‌کند که همه متوجه خدا شوند.

او افزود:‌ دلیل اینکه این مستندها مورد توجه بیننده قرار می‌گیرد این است که انسان می‌بیند چقدر از طبیعت دور است اما دوست دارد به آن نزدیک شود. مخاطب می‌بیند در این برنامه ها عشق، حیات و زندگی است.

نماینده با یادآوری صحنه‌های جذابی از مستند حیات وحش یادآور شد: چند وقت پیش کاری را دوبله کردم که یک شیر ماده گوساله‌ای که از شکم مادرش افتاد را می‌گیرد و مادر گوساله فرار می‌کند. شیر گوساله را لیس می‌زند و فیلم‌برداری تا جایی ادامه دارد که شیر گوساله را بزرگ کرده و می‌خواهد راهی اش کند تا برود اما گوساله می‌خواهد بماند. شیر لذیذترین طعمه‌اش را رها می کند. این ویژگی هاست که انسان را متعجب می‌کند.

او ادامه داد:‌ اختاپوس شش ماه روی تخم‌هایش می‌خوابد و غذا نمی‌خورد تا بچه‌هایش متولد شوند و دانشمندان کشف کردند دلیل تکان دادن بازوهایش هم رسیدن اکسیژن بیشتر به بچه‌هایش است. وقتی بچه‌ها متولد می‌شوند مادر می‌میرد. طبیعت دارد تدریس می کند که چگونه مادر فدای آمدن نسل آینده می‌شود؛ این یعنی بقا و چگونه زیستن.

این گوینده باسابقه یکی دیگر از دلایل دیده شدن مستندهای «راز بقا» را ضعف سریال‌های تلویزیونی عنوان کرد و گفت: سریال‌هایی مثل «دل» و «شهرزاد» مردم را سرگرم می‌کند. اکثریت جامعه می‌خواهند عقل را کنار بگذارند و احساس را هم تحویل نگیرند. در صورتی که عقل و احساس در کنار هم حافظ، سعدی و مولانا را می‌سازد. ما چند صد سال است حافظ و مولانا نداریم. فقط یکی ـ دو نفر مثل استاد شفیعی کدکنی و هوشنگ ابتهاج هستند. این نشانه کوچک شدن انسان است؛ انسانی که دلبسته‌ی سریال‌ها و قصه‌های توهمی و مصنوعی است. مخاطب اگر عقل و احساس را در کنار هم قرار دهد و اهل کتاب باشد، اصلا سراغ این قصه‌ها نمی‌رود. زمان پخش سریال «امام علی(ع)» خیابان‌ها خلوت می‌شد چون مردمِ آن زمان، هنوز سطح سلیقه بالایی داشتند اما بعدها «مختارنامه» به آن اندازه دیده نشد زیرا تاریخ «مختارنامه» را جامعه نمی‌دانست. گاهی هم کسانی که تاریخ مذهبی را نمی‌دانند سریال سازی می‌کنند؛ مثل سریال «ولایت عشق» که امکان نداشت ضعیف‌تر از این، درباره امام رضا(ع) سریالی ساخته شود. الان هم سریال‌ها کشش ندارند.

داوود نماینده اظهار کرد: اگر سریالی در خودش فرهنگ داشته باشد مردم اتفاقی هم شده تماشایش می‌کنند؛ مثل سریال «پایتخت» که فرهنگ خوبی در آن جاری است هر اختلافی که میان اعضای خانواده باشد موقع مشکلات با هم هستند و متحدند. البته مردم «پایتخت» را بیشتر به خاطر طنزش می‌بینند اما من از نگاه دیگری تماشایش می‌کنم. به هر حال ضعف‌هایی هم در سریال‌ها وجود دارد که برنامه مستند پر مخاطب ترین شناخته می‌شود.

نماینده با بیان اینکه عنوان «راز بقا» را برای این مستندها مناسب نمی‌داند، توضیح داد: من اسم این برنامه را «راز بقا» نمی‌گذارم. اولش با این نام پخش شد اما همه قصه طبیعت، راز بقا نیست. داستان کنار آمدن حیوانات و طبیعت با هم است. بقا یعنی ماندن در دل طبیعت اما جانوران در مقطعی رشد می‌کنند و بعد از بین می‌روند. ما باید این اسم را تغییر دهیم؛ «راز چگونه زیستن» اسم مناسب تری است، زیرا طبیعت به ما می‌آموزد که چگونه باید زیست تا سلامت و منظم باشیم و برنامه داشته باشیم و نیز به محیط جغرافیایی خود عالم باشیم.

گوینده مستندهای حیات وحش سپس با انتقاد از بی توجهی انسان به طبیعت و محیط زیست عنوان کرد: «اجتماع، وحدت و همفکری را از طبیعت می‌شود آموخت. طبیعت به انسان می‌آموزد که چگونه خودش را مدیریت کند. انواع و اقسام جانداران از خطرناک‌ترینشان تا ریزترینشان خودمدیریتی دارند اما انسان از مدیریت خودش ناتوان است و دلیلش بی توجهی به طبیعت است. انسان از طبیعت دور شده است. انسان در جهان، قدم اول زباله سازی را برداشته و با زباله اقیانوس را وادار به مرگ کرده است. این نشان می‌دهد که انسان نتوانسته ارتباط درستی با طبیعت برقرار کند، به جز تعداد اندکی که به فکر محیط زیست هستند.

نماینده اضافه کرد: «ما در کشور خودمان می‌بینیم که شکارچی مادر خرس را شکار می‌کند و فرزندش کنارش ناله می‌کند شکارچی او را هم تهدید به مرگ می‌کند؛ این یعنی بی رحمی نسبت به طبیعت. به همین دلیل انسان گرفتار بلایای طبیعی می‌شود مثل سونامی که عاملش انسان است. گازهای گلخانه‌ای باعث آب شدن کوه یخ شده و آب اقیانوس را بالا آورده و سونامی را به وجود می‌آورد. گازهای گلخانه‌ای را انسان ایجاد می‌کند؛ به ویژه کشورهای صنعتی دنیا که در رأسشان آمریکا است که حاضر به امضا کردن پیمان کیوتو نیست. بشر به سمت بقا و زیستن نمی‌رود. دنیا روزبه روز به سمت سقوط می‌رود.»

او در این زمینه افزود: اگر حشرات منقرض شوند ۵۰ سال بعدش انسان از زمین محو می‌شود. اما اگر انسان از روی زمین محو شود جهان شکوفا می‌شود. حتی در عصر غارنشینی هم انسان نظم داشته و با دست خالی خودش را مدیریت می‌کرده است اما امروزه انسان اسیر تکنولوژی شده است. فناوری و تکنولوژی خوب است اما استفاده نادرست از آن انسان را از خودش می‌گیرد و به نابودی می‌کشاند. بی توجهی انسان‌ها به طبیعت به نوعی خودزنی است.

این دوبلور در ادامه با بیان اینکه خیلی‌ها بدون تخصص وارد حوزه دوبله فیلم و مستند شده اند، عنوان کرد: در این سالها خیلی‌ها که تخصص نداشتند دفتر دوبله فیلم خریدند و فیلم دوبله کردند. سری دوم «سیاره زمین» که آمد من دستمزدم را که گفتم گفتند ما حریف دستمزد شما نمی‌شویم می‌دهیم یک نفر بخواند. ارزش کار مستند به جایی رسیده که برخی که نه سینمای داستانی می‌شناسند و نه مستند متاسفانه کاسب شده‌اند. اما من تا این لحظه یک دقیقه هم فیلم برای این‌ها دوبله نکرده‌ام. هویت کاری و غیرت کاری دارم. من عاشق کارم هستم.

نماینده درباره مستندهایی که به تازگی صداگذاری کرده است، توضیح داد: کاری را در حال دوبله دارم به نام «داستان پلاستیک» و متعجب شدم که چگونه پلاستیک‌ها قاتل جانوران دریایی شدند. مستند «قصرهای حیات وحش» که چند روز پیش دوبله کردم هم درباره برخی از شاهان مثل لویی پنجم و فردریک پنجم است که در دل جنگل‌ها زیباترین قصرها را ساختند. مستندساز آمده نوع ساختمان قصرها را با حیات جانداران در طبیعت در کنار هم قرار داده است. فردریک پنجم حتی از کشورداری غافل می‌شود تا حیات وحش را حفظ کند. یکسری حیوانات با این اقدامات بقا پیدا می‌کنند؛ مثلا کسی اجازه شکار در محوطه زندگی این پادشاهان را نداشته واین پادشاه برای حیوانات غذا تهیه‌ می‌کرده است.

او دوبله مستند را شناسنامه‌ی خود دانسته و اظهار کرد: سال‌های زیادی است که مستندهای حیات وحش را دوبله می‌کنم شاید تا کنون ۱۰ یا ۱۱هزار مستند به جز فیلم‌ و سریال‌ کار کرده‌ام. بیشتر از کارهای سینمایی، مستند کار کرده ام. مستند شناسنامه من شده است. مهران مدیری وقتی مهمان برنامه‌ «دورهمی» بودم گفت مهمان داریم چه مهمانی صدای طبیعت!

داوود نماینده در پایان با عنوان اینکه کرونا هم از دل طبیعت آمده و انسان را خار و ذلیل کرده است و آمده تا هشداری برای مردم باشد، درباره کار در شرایط کرونایی توضیح داد:‌ مردم اکثرا باید در خانه باشند اما من به عشق همین مردم هنوز دارم کار می‌کنم. همین پنج‌شنبه در یک روز ۲۸۰ دقیقه فیلم دوبله کردم و از آنجا برای برنامه زنده به رادیو پیام رفتم. با وجود کرونا کار را رها نکردم و هفته‌ای دو تا سه روز را برای دوبله به سازمان صداوسیما می‌روم. خدارا شکر می‌کنم که تا این لحظه این توان و انرژی را به من داده تا کارم را انجام دهم از مردم هم ممنونم که بیننده کارهایم هستند. مردم در کوچه و خیابان من را مورد محبت قرار می‌دهند.