همشهری آنلاین _ سحر جعفریان : طرح‌هایی خرد و کلان با مؤلفه‌های مدرن و خلاق که گذر زمان برچسب کهنگی بر آنها نزند و منطبق با منابع بودجه‌ای محدود و زیرساخت‌های رو به سوی توسعه باشد. با توجه به این رویکرد، مدیران شهری منطقه ۹ در حوزه‌های مختلف فنی و عمران، حمل‌ونقل و ترافیک و خدمات شهری به اجرای طرح‌ها و ایده‌های مقرون به صرفه و زود بازده پرداخته‌اند. ایجاد پارکینگ‌های درختی و تکمیل پروژه خیابان «اجتماعی» محله «استاد معین» و راه‌اندازی بازارچه هفتگی، کتابخانه و تفرجگاه خانوادگی از جمله این طرح‌ها است. در گزارش پیش رو به بررسی ابعاد گوناگون کارکرد آنها از نگاه شهروندان و کارشناسان شهرسازی می‌پردازیم.
ایده‌های کوچک شهری گاهی ساختار کالبدی محدوده قرارگیری خود را متحول می‌سازند. به‌گونه‌ایی که ظرفیت ایجاد شده می‌تواند یا راهکاری برای حل مشکلات پیش از وقوع ایده تلقی شود یا دردسرهای محیط اطراف را به سبب ناکارآمدی و اجرای بدون مطالعه و برنامه‌ریزی، دو چندان کند. مانند طرح کوچک مقیاس «پارکینگ‌های ناظم درختی» در ضلع شمالی خیابان «آزادی»، محدوده خیابان‌های «شهید صفدری» که به تازگی اجرا شده است. فضای میان درختان که در حاشیه خیابان آزادی قرار دارند، اغلب اوقات محل پارک موقتی خودروها است. همین دلیل کافی بود تا مدیران منطقه طرح رنگ‌آمیزی کف آسفالت و نصب تابلوی توقفگاه خودروها را اجرا کنند.
- کمیت کافی نیست
«اسماعیل شاداب» یکی از کاسبان خیابان آزادی، در این‌باره می‌گوید: «اینکه توقف خودروها در حاشیه این خیابان پر تردد تا حدودی نظم و سامان پیدا کرده، قابل تقدیر است. البته تعداد این توقفگاه‌های خیابانی و حاشیه‌ای کافی نیست چراکه تعداد این پارکینگ‌های درختی، ۱۷ خودرو را از میان هزاران خودرو سرگردان به دنبال یک وجب جای پارک، در خود جای می‌دهد. نمی‌گویم برای همه این هزاران خودرو باید پارکینگ درختی طراحی کنند؛ ولی طرح و پروژه خرد هم باید به اندازه خود دردی از دردها دوا کند.» «مسعود بخشایش» یکی از اعضای شورایاری محله استادمعین نیز می‌گوید: «ایده جالبی است. اما کمیت آن، کیفیتش را زیر سؤال برده است.
این کمیت پاسخگوی نیازهای ترافیکی منطقه نیست. از سویی، خیابان آزادی حتی در حاشیه لاین کندرو هم مکان مناسبی برای اجرای این طرح محسوب نمی‌شود. بنابراین، باید روند اجرای ایده‌ها و طرح‌های خلاقانه را که بیشک برای شهروندان سودمند است، به نظرات کارشناسی ضمیمه کرد تا نه هزینه‌ای پایمال شود و نه با بروز مشکلات بیشتر، اعتماد مردمی از مسئولان سلب شود.»
- مکان‌یابی ویژه بازارچه‌های محلی
انتهای خیابان استادمعین جنوبی که مسیر اتصالی خیابان‌های «شهید نوری نیارکی» و انتهای «سی‌متری جی» است، پس از گذشت بیش از یک دهه توقف پروژه آن به سبب رفع کامل معارضات املاک پادگان «جی»، سال جاری به سرانجام رسید. خیابان عریضی که با دیوارنگاری‌های رنگارنگ و استقرار خانه دوچرخه‌های عمومی در ابتدای آن و ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی، به خیابان «اجتماعی» شهرت یافته است. مدیران شهری منطقه پیش‌بینی می‌کنند پس از پایان شیوع «کرونا» این خیابان به یکی از پر رفت و آمدترین خیابان‌های تهران تبدیل شود. در حال حاضر، اجرای طرح بازارچه هفتگی و نصب وسایل بازی و ورزشی و گسترش فضای سبز این خیابان در دستور کار منطقه قرار دارد. «سکینه بزازی» یکی از ساکنان محله «شهید دستغیب» می‌گوید: «رفت و آمد عابران در این خیابان با توجه به محدودیت‌های ترددی کرونا و تازگی در بازگشایی مسیر آن، اندک است.
شاید اجرای طرح‌هایی مانند برپایی بازارچه هفتگی که به سبب آن، کف آسفالت و پیاده‌روهای خیابان استادمعین جنوبی را رنگ‌آمیزی کرده‌اند، سبب رونق رفت و آمدها و از تراکم خیابان‌های فرعی و حاشیه‌ای کاسته شود.» «احمد صادقی» نیز که یکی دیگر از ساکنان محله شهید دستغیب است در ابن باره اظهار می‌کند: «راه‌اندازی بازارچه‌های روزانه و هفتگی برای ساماندهی دستفروشان این محدوده که تعدادشان هم کم نیست، یک راهکار مناسب به شمار می‌آید تا جایی که مشکلات دیگری مانند سدمعبر فراهم نشود.» «محمدتقی خوئینی‌ها» از اعضای شورایاری محله شهید دستغیب نیز عنوان می‌کند: «یکی از سیاست‌های مدیریت شهری باید مکان‌یابی ویژه عرضه محصولات کارآفرینان و تولیدکنندگان خرد باشد.
این اولویت قابل توجهی است به نظرم قبل از اجرای طرح های کوچک مقیاس مانند پارکینگ درختی باید به نیازهای اولیه و ضروری محلی مانند ساخت میدان میوه وتره‌بار پاسخ داده شود. یا اینکه تعیین تکلیف انتهای بزرگراه یادگار «امام خمینی» (ره) انجام گرفته باشد تا دسترسی‌های محدود محله افزایش یابد.
نگاه کارشناس
- نظرسنجی برای اجرای دقیق طرح‌های شهری
«یکی از عوامل مؤثر بر توسعه پایدار شهری، اجرای طرح‌های کوچک مقیاس محلی است.» «مهدی امانی»، کارشناس ارشد شهرسازی، در این‌باره می‌گوید: «الگوی توسعه پایدار محلی از بهترین شیوه‌های ارتقای کیفیت محیط شهری است که اگر با ایده‌های خلاقانه و مشارکت شهروندان همراه باشد، مجموعه‌ای از اقدامات کوتاه‌مدت و زود بازده در جهت احیای فضاهای محلی و شهری شکل می‌گیرد. با توجه به این اقدامات در غالب راهبردهای توسعه و شهرسازی انعطاف‌پذیر، می‌توان نوسازی فضاهای بی‌دفاع شهری، رها شده و فرسوده را انتظار کشید.» امانی همچنین ادامه می‌دهد: «بازطراحی و اجرای نقشه‌های اجتماعی و اقتصادی در این فضاها بدون نظرسنجی عمومی امکان‌پذیر نیست.
چون این نظرسنجی‌ها با عنوان جلب مشارکت اهالی و منطبق با نیازها و درخواست‌های جمعی و مقیاس‌های محلی و شهری به موفقیت نهایی منجر نمی‌شود و عناصر کلیدی مدیریت موفق محله از شناسایی ارزش‌ها و اولویت‌ها تا تحولات چند وجهی، کیفیت محله‌های زیست‌پذیر را ناکارآمد باقی می‌گذارد. بنابراین، مدیران باید با توجه به پارامترهای توسعه محلی که مهم‌ترین آنها جلب رضایت شهروندان و شناسایی مختصات محیطی محدوده مورد نظر و فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب است، طرح‌هایی را اجرا کنند که در بلندمدت نیز پاسخگوی نیازهای شهری باشد.»
نظر شما