مثلاً همیشه وقتی توی سالن کوچک جلسات کنفرانس مطبوعاتی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران جا برای خبرنگاران کم میآمد و برخی خبرنگاران برای حضور در نشست مذکور مجبور بودند از یک ساعت قبل، زنبیل بگذارند تا جا گیرشان بیاید این سؤال برایم مطرح میشد که اگر تعداد شبکههای خبری و روزنامهها و خبرگزاریهای ایران مثل کشورهای غربی زیاد بود آن وقت چگونه میخواستیم پوششهای خبری را مدیریت کنیم؟
یا وقتی در کنفرانس تجارت الکترونیک، توی نمایشگاه بینالمللی تهران، حتی یک دستگاه فاکس برای ارسال خبر پیدا نمیکردم، (اینترنت پیشکش!)، این سؤال در ذهن من نقش میبست که چرا هیچ کس به فکر رسانهها نیست؟ آن وقت یاد صحبتهایی میافتم که همگی از ضعف اطلاع رسانی رسانهها گلایه کرده که رسانهها خوب اطلاع رسانی نمیکنند!
میخواهم اعتراف کنم که با وجود ۱۵ سال کار خبرنگاری و روزنامه نگاری در ایران، تا پیش از پوشش خبری نمایشگاه بینالمللی سبیت آلمان در اسفند ماه ۱۳۸۶، تصویر درستی از پوشش خبری رسانهها در سطح بینالمللی نداشتم.
این رخداد به کلی تصور مرا از نحوه کارکرد رسانهها تغییر داد. هم به لحاظ حجم کاری رسانهها در یک رخداد و هم مدیریت رسانهها و سرویس دهی به خبرنگاران و هم نحوه کار خبرنگاران و کیفیت تولید اخبار و گزارشهای خبری توسط آنها و در نهایت نحوه مستندسازی رخدادها توسط روابط عمومی یک نهاد یا سازمان در سطح جهانی.
فکر میکنم برای انتقال دقیق این تصور، گزارش عینی از پرس سنتر یا همان مرکز رسانهای نمایشگاه سبیت بهترین راه باشد.
نمایشگاه سبیت 2008 از 14 تا 20 اسفند 1386 در 241 هزار متر مربع فضای نمایشگاهی و با حضور حدود 6000 کمپانی در محل نمایشگاه بینالمللی هانوفر آلمان برگزار شد، در بخشی از سالن CCیا همان Convention center که در قلب نمایشگاه قرار دارد، بخش Press center قرار داشت که مرکز بینظیری برای سرویس دهی به خبرنگاران بود.
این مرکز در ٣ طبقه و در فضایی دایرهای شکل قرار دارد و دور تا دور آن آفتابگیر است. طبقه اول مخصوص بخش اداری و سرویسهای خبرنگاری است، در این بخش همه خبرنگاران دارای کمد مخصوص بوده و میتوانند لوازم و ابزار خبرنگاری خود را در آنجا قرار دهند.
در طبقه دوم، اطلاعیههای مطبوعاتی و کاتالوگ شرکتها و سی دیهای آنها با نظم بینظیری در قفسههای فولادی سیمی، چیده شده است، حجم این کاتالوگها به اندازهای است که حدود 500متر مربع قفسه سیمی 5 طبقه را اشغال میکند.
طبقه بندی این کاتالوگها و سی دیها هم بهصورت موضوعی بوده و در کنار قفسهها میزو صندلی و خطوط بیسیم و باسیم تعبیه شده تا خبرنگاران در نزدیکترین فاصله بتوانند کار خود را انجام دهند.
در طبقه سوم، صدها لپ تاپ متصل به اینترنت روی میزها قرار گرفته و صدها خبرنگار بهطور همزمان اخبار و گزارشهای خود را مخابره میکردند، اکثر آنها نیز از لپ تاپهای خود و از مزایای اینترنت پرسرعت رایگان استفاده میکردند.
در یک شمارش آماری بهطور همزمان 150 دستگاه لپ تاپ متصل به اینترنت در حال فعالیت بود. در Press Center بخش مخصوص بروشورها و اطلاعیههای خبری وجود دارد که هر روز به روز میشود.
این اخبار یکی از مهمترین منابع خبری ژورنالیستها در سبیت است.ستاد خبری نمایشگاه نیز عکسهای خبری روزانه از نمایشگاه تهیه میکند؛ میتوان این عکسها را هر روز دریافت کرد. این کار با پر کردن فرم مخصوص و مراجعه به تابلو مخصوص عکسهای خبری و درج کد عکس میسر است.
٢دستگاه بزرگ کپی و ٢ دستگاه نمابر در این بخش قرار داشت و بهطور رایگان در اختیار خبرنگاران بود. بعد از صدور IDکارت مخصوص برای خبرنگاران ایرانی، مبلغ ٧١ یورو بهای بلیت به آنها پس داده شد بدون هیچ گونه بوروکراسی یا حتی یک امضای ساده.
کلیه خبرنگاران به محض حضور در سبیت خود را به این مرکز معرفی میکنند تا بتوانند با دریافت کارت مخصوص از امکاناتی نظیر کمد، تجهیزات اینترنت، خودروهای حملونقل داخلی نمایشگاه مخصوص خبرنگاران، کارت رایگان پارکینگ و تخفیف در رستوران و کافی شاپ بهره مند شوند.
خبرنگاران قبل از عزیمت به سبیت از طریق وب سایت رسمی نمایشگاه ثبت نام میکنند تا به محض ورود به نمایشگاه بتوانند کارت خود را دریافت نمایند. با بررسی به عمل آمده مشخص شد بسیاری از کشورها مانند مصر بیش از 22 خبرنگار و برخی کشورها مانند ژاپن بیش از 50 خبرنگار در سبیت داشتند.
اعضای تیم خبری ایران 6 نفر بودند. براساس برنامه و تقویم چاپ شده نمایشگاه، فقط در روز اول نمایشگاه یعنی چهارم مارس ٢٠٠٨، ٢٥٦ برنامه سخنرانی کارشناسان و متخصصان فناوری اطلاعات در سالن اجتماعات CC انجام شد.
بر این اساس در طول 6 روز برگزاری نمایشگاه سبیت 2008 بیش از 2000 سخنرانی و ارائه مقاله یا بحث برگزار شد.
این در شرایطی بود که در داخل سالنهای اصلی نمایشگاه هم بهطور همزمان در هر لحظه میشد حداقل ١٠ سخنرانی در قالب Forumرا در گوشه گوشه هر سالن دید که با احتساب ٢٥ سالن نمایشگاه، بالغ بر ٢٥٠ سخنرانی داخل سالنی در نمایشگاه برگزار میشد. مستندسازی و پوشش خبری این حجم کنفرانس توسط تیمی متشکل از حدود 2000 خبرنگار داخلی و خارجی صورت میگرفت.
وب سایت نمایشگاه به دو زبان انگلیسی و آلمانی از ماهها پیش از برگزاری نمایشگاه به اطلاع رسانی در باره این رخداد و ثبتنام علاقهمندان میپردازد.
یاد نمایشگاه بینالمللی کتاب سال 86 افتادم که در ایام نمایشگاه وب سایتش خوابیده بود یا نمایشگاه الکامپ که اساسا درگیر بخش خبری بود و چیزی به نام وب سایت نداشت. همایشها یا نمایشگاههای دیگر هم در ایران کمابیش همین وضعیت را دارند.
به قول مدیر مسئول یکی از نشریات آی تی کشور، سازمانها و ادارات در ایران بیشترین انتظاری که از رسانهها دارند مجیز گویی است. در عوض بهترین سرویسی که به آنها میدهند اهدای یک کیف حاوی بروشورها و متون تبلیغاتی آنها است.
متأسفانه خود خبرنگاران رسانهها هم به این وضع عادت کردهاند و اعتراضی نمیکنند، در حالی که به جای هدیه باید شأن حرفهای خبرنگاران رعایت شود.
فکر میکنم الگوی پرس سنتر سبیت یا همان نمایشگاه بینالمللی هانوفر آلمان میتواند با شکل بومی شده آن در نمایشگاه بینالمللی تهران بهخصوص نمایشگاه جدید که قرار است در شهر آفتاب در حاشیه تهران احداث شود به کار گرفته شود.
با مطالعه بیشتر سایر الگوهای موفق مراکز رسانهای در دنیا میتوان بهتر به رسانهها توجه کرد. شاید آن وقت روابط میان دولتها و رسانهها ترمیم شود.