اعضای جنبش عدمتعهد با استقبال از مذاکرات ژنو، تنها راه حل این موضوع را پیگیری مذاکرات محتوایی بدون پیششرط اعلام کردند.
برخی کارشناسان معتقدند که فلسفه وجودی این جنبش پس از پایان جنگ سرد، رنگ باخت. این نظر از آن جهت بیان میشود که جنبش «نم» در بحبوحه جنگ سرد با تلاش شخصیتهای کاریزمایی همچون جواهر لعل نهرو، احمد سوکارنو و جمال عبدالناصر، روسای وقت کشورهای هند، اندونزی و مصر بهعنوان نیرویی تشکیل شد که به قول نهرو«ضدبلوک و نه بلوک» بود.
هدف از تشکیل این جنبش، ایجاد وحدت میان کشورهایی بود که نه در اردوگاه سوسیالیسم بودند و نه در اردوگاه کاپیتالیسم. با این وجود بر خلاف تئوری تقلیل نقش نم بعد از جنگ سرد، حضور گسترده وزرای امور خارجه در تهران که حتی بیشتر از اجلاسیههای معمولی قبلی غیرمتعهدها بود، اراده جدی اعضای جنبش عدمتعهد در دفاع از جایگاه و نقش مستقل این جنبش در صحنههای بینالمللی را بار دیگر نشان داد.
اما نقش این جنبش در حمایت از حقوق حقه هستهای ایران چه بوده است و پس از این چه میتواند باشد؟ این جنبش تاکنون 15 نشست در سطح سران برگزار کرده است و هماکنون ۱۱۸ کشور که تقریبا بیش از دو سوم اعضای سازمان ملل متحد را تشکیل میدهند عضو آن هستند.
اگر چه بهدلیل نبود یک مقر دائمی برای جنبش عدمتعهد، تصمیمات اصلی اتخاذ شده در اجلاسهای جنبش نم، غالبا در حد دیدگاههای مطروحه باقی میماند، اما قدرت اعضای این جنبش در سازمان ملل (همانگونه که ذکر شد دوسوم اعضای سازمان ملل را تشکیل میدهند) میتواند در تصمیمات سازمان ملل متحد تاثیرگذار باشد. 7 کشور از اعضای این جنبش بهعنوان ناظر در شورای امنیت حضور دارند که حضور همین کشورها میتواند تاثیر عمیقی در تصمیمات این شورا داشته باشد. عملکرد جنبش غیرمتعهد تابهحال نشان داده است که آنها حداقل در مورد قطعنامههای مصوب شورای امنیت علیه ایران نقش تعدیلکننده داشتهاند.
این جنبش اکنون در شرایطی قرار دارد که بهعنوان یک سازمان بینالمللی میتواند در تصمیمگیریهای جهانی نقشی قوی ایفا کند و روحیه همبستگی و اتحاد بر جنبش عدمتعهد لازمه ایفای این نقش است.
جنبش عدمتعهد از زمان تشکیل تاکنون تقشی کلیدی را درخصوص موضوعات نگرانکننده و حیاتی اعضا ایفا کرده است. مسائلی مانند نژادپرستی، استعمارزدایی، مسئله فلسطین، وضعیت خاورمیانه، خلع سلاح و... همیشه مد نظر اعضای جنبش بوده است و هماکنون دفاع از حقوق ملتها براساس منشور سازمان ملل برای استفاده صلح آمیز از انرژی هستهای نیز در دستور کار این جنبش قرار گرفته است.
این جنبش اکنون نیازمند اتحاد و همبستگی بیشتر برای مقابله با چالشهایی است که در مقایسه با زمان تشکیل، وسیعتر شده است. کشورهای در حال توسعه به سازوکاری برای هماهنگی سیاسی براساس حقوق بینالملل و منشور سازمان ملل در جهت ترویج صلح، امنیت، توسعه، رفاه و جلوگیری از نابرابری، فقر و توسعه نیافتگی نیازمندند و جنبش عدمتعهد این سازوکار را به بهترین شکل در اختیار کشورهای در حال توسعه قرار میدهد.