همشهری آنلاین- اشکان جهان‌آرای-فرشته رضایی:
حدود یک ماه از آغاز کشت برنج در مازندران می‌گذرد. در گیلان هم طی 2هفته گذشته کشت مکانیزه در روستای گلدشت شهرستان شفت اجرا و پس از آن، کشت سنتی برنج در اغلب شهرستان‌های استان شروع شد. بیش از 40درصد برنج مورد نیاز کشور در حدود 220هزار هکتار شالیزار مازندران تولید می‌شود و گیلان هم با 238هزار هکتار اراضی رتبه اول کشور را از نظر سطح زیرکشت و رتبه دوم تولید برنج را در اختیار دارد.
شوک گرانی و کشت مکانیزه
امسال افزایش ناگهانی و بیش از 2برابری اجرت کارگر نشاکار در مازندران بسیاری از کشاورزان را با شوک گرانی مواجه کرده و اجرت روزانه نشاکاری در مازندران به بیش از 500 هزار تومان هم رسیده است.
البته به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران، امسال مساحت شالیزارهایی که به روش مکانیزه کشت می‌شوند از مرز 150هزار هکتار نیز خواهد گذشت. «عزیزالله شهیدی‌فر» می‌گوید: «با شیوع کرونا سرعت مکانیزاسیون کشت در شالیزارهای مازندران افزایش یافت و از 55 هزار هکتار در سال98 به بیش از 100هزار هکتار در سال گذشته رسید و امسال از 155 هزار هکتار عبور خواهد کرد.»
در گیلان هم کشت مکانیزه مورد توجه است به طوری که طبق اعلام مسئولان، این استان در سال زراعی گذشته با کشت مکانیزه در160هزار هکتار از اراضی شالیزاری رتبه نخست کشور را کسب کرده و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده در سال زراعی جاری 170 هزار هکتار از اراضی به صورت مکانیزه کشت خواهند شد و در همین راستا 60 میلیارد تومان تسهیلات به متقاضیان برای خرید ماشین نشاکار پرداخت شده است.
«امیرحسین پورغلامی» کشاورز اهل روستای پنچاه در لاهیجان که کشت مکانیزه را با 2هکتار زمین مزرعه شروع کرده است به همشهری می‌گوید: «این روش برای افرادی که مزرعه بیشتری دارند به صرفه‌تر است و کشاورزان هم از سرایت ویروس کرونا در امان می‌مانند. هزینه هر کارگر برای نشاء دستی برنج روزی 200 تا 250 هزار تومان به جز هزینه‌های ایاب و ذهاب است، اما هزینه آماده‌سازی زمین با تراکتور هر هزار متر60هزارتومان و نشاء برنج با دستگاه هر هزار متر 200هزار تومان می‌شود. در مجموع هزینه کشت مکانیزه برنج در یک هکتار مزرعه 2میلیون تومان و به صورت سنتی با کارگر 4میلیون تومان می‌شود.»
نگرانی از فروش محصول
از سوی دیگر افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها موجب شده است هزینه تولید نیز افزایش یابد و کشاورز از حالا نگران فصل برداشت و فروش محصول باشد. در حال حاضر برنج مازندران در بازار بسته به نوع و کیفیت از 27 تا 35 هزار تومان قیمت دارد، اما این قیمت سال گذشته است.
«علی حقیقی» کشاورز مازندرانی می‌گوید: «در نرخ‌گذاری معمولا فقط افزایش تعرفه نهاده‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. به جز هزینه‌های تولید برنج، هزینه زندگی به طور عادی نسبت به پارسال حداقل 2 برابر شد. خودمان هم نمی‌دانیم با این تورم محصول را با چه قیمتی به مصرف‌کننده بدهیم. برنج وارداتی هم که هر سال بازار ما را متزلزل می‌کند.»
البته برخی مسئولان از جمله استاندار مازندران معتقدند با حذف یارانه دلار 4200تومانی برای واردات برنج شرایط قیمت‌گذاری محصول داخلی بسیار بهتر از سال قبل خواهد بود.
«احمد حسین‌زادگان» می‌گوید: «کشاورزان استان امسال نگران قیمت برنج نباشند، زیرا حذف یارانه واردات برنج بر رقابت بین برنج داخلی و خارجی تاثیر زیادی خواهد داشت.»
چالش آب
اما نگرانی مهم دیگر برای کشاورزان هر 2استان به ویژه در مازندران احتمال کمبود منابع آبی است. پیش‌بینی‌ها از سالی کم‌آب خبر می‌دهد. بارش‌ها در مازندران نسبت به دوره بلندمدت 9/23 درصد و نسبت به پارسال 5/41 درصد کاهش یافت. در صورت استمرار این وضعیت احتمالا کشاورزان مازندران که پارسال 109هزار هکتار را زیر کشت دوم بردند به ویژه در مناطق شرقی استان با چالش تأمین آب مواجه خواهند شد.
در گیلان هم اوضاع بهتر نیست و این استان بر اساس اعلام مسئولان امسال در معرض بحران کم‌آبی برای آبیاری مزارع قرار دارد و بحران در شالیزارهای تالش، رضوانشهر، ماسال و شفت بسیار جدی‌تر است.
«ابراهیم اکبرزاده» مدیر زراعت جهاد کشاورزی این استان به همشهری می‌گوید: «در مقایسه با سال گذشته در مدت مشابه شاهد رشد 4درصدی کشت هستیم و با توجه به کمبود منابع آبی امیدواریم شالیکاران تقویم زراعی را رعایت کنند.»
«مسعود الماسی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی هم با بیان اینکه 98درصد از اراضی کشاورزی در گیلان شخم اول زده شده‌اند هم تاکید می‌کند با توجه به شرایط آب و هوایی سال زراعی جاری، کاهش بارش‌ها در استان، اهمیت مدیریت آب بیشترشده است.
بر اساس آمار جهاد کشاورزی گیلان پس از رهاسازی آب به طور مداوم فقط به مدت 20روز برقرار و پس از آن نوبت‌بندی آب آغاز می‌شود، یعنی در شرق گیلان و فومنات آب از 5 تا 25اردیبهشت و در رشت از ۹ تا ۲۹اردیبهشت مداوم است.
استفاده از روش مکانیزه برای نشاکاری با هدف تسریع کار، کاهش مصرف آب، پاکسازی کانال‌های فرعی و انهار توسط کشاورزان ذی‌نفع و توجه به پیام‌های آب منطقه‌ای و جهادکشاورزی درباره زمان قطع و رهاسازی آب در طول دوره رشد از توصیه‌های مسئولان به برنج‌کاران است که می‌تواند بخشی از چالش‌های شیوع کرونا، کم‌آبی و گرانی را رفع کند.
کم‌آبی شرایط خاصی را برای کشت برنج در کشور ایجاد کرده است. با وجودی که برنج در 18استان کشور کشت می‌شود، اما سال گذشته با توجه به کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی، کشت این محصول به جز گیلان، مازنداران و به صورت موقت خوزستان ممنوع اعلام شد. اما در روزهای پایانی سال گذشته موضوع ممنوعیت کشت برنج در مناطق مختلف کشور به تشخیص شورای آب استان واگذار شد تا بنا به تشخیص لغو شود.
نظر شما