همشهری آنلاین _ مرضیه موسوی: اشیای باستانی مختلفی تاکنون از این مناطق روستایی به دست آمده و نام این روستاها را می‌توان در برخی از کتب تاریخی جست وجو کرد. داریوش شهبازی، پژوهشگر و تهران‌شناس می‌گوید: «کوهپایه جنوبی البرز تا محدوده کنونی شمال تهران که به نام شمیران می‌شناسیم در گذشته به منطقه دماوند معروف بود. بعد از اسلام به این‌آبادی‌ها قصران هم می‌گفتند. قدمت سکونت در این منطقه به عصر آهن و ۵ هزار سال قبل برمی‌گردد. در دوره مادها در عصر آشوریان، البرز را آخر دنیا می‌دانستند. چون گذر از آن برایشان غیرممکن به نظر می‌رسید. استرابون، جغرافی دان یونانی در سال ۵۰ قبل از میلاد در کتابی از البرز نام برده و معتقد بوده اینجا یکی از ۴ شهر بلند دنیاست.» شمیرانات در گذشته به دلیل امنیت قلعه‌ها برای سکونت انتخاب می‌شد و اینکه می‌شد از بلندای آن، تسلط بیشتری به محیط اطراف داشت. امروز این منطقه کوهستانی به دلیل آب و هوای خنک مورد استقبال اهالی تهران قرار گرفته است. با ۳ روستای پر تردد شمیرانات بیشتر آشنا شوید.
روستای اوشان فشم
- روستای نام‌آشنای شمیران
دهخدا در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران درباره روستای اوشان نوشته است: «اوشان دهی است جزو دهستان رودبار قصران بخش افجه شهرستان تهران. آب آن از چشمه‌سار و رودخانه جاجرود و آهار و محصول آنجا غلات، میوه‌جات مختلف، قلمستان، سیب‌زمینی و عسل است. ساختمان دبستان آن از بناهای سلطنتی است. تابستان حدود ۵۰ خانوار از شهر برای هواخوری در این ده ساکن می‌شوند. ۲ مهمانخانه و چندین دکان مختلف دارد.» این روزها اوشان با باغ‌های بزرگ و متعددی شناخته می‌شود که در جاده اصلی امتداد پیدا کرده‌اند و صدها مهمانخانه و رستوران و دکان سر راه مسافران این روستای خوش آب و هوا قرار گرفته است. نام اوشان با روستای فشم گره خورده و یکی از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری شمیرانات در فصل گرم سال به حساب می‌آید.
گشت وگذار در اطراف اوشان و فشم یک تیر و چند نشان است؛ از آب و هوای خوش گرفته تا تماشای زیبایی‌های طبیعت و اگر کمی همت کنید، سر زدن به آثار تاریخی موجود در این منطقه. رودخانه فشم شلوغ‌ترین نقطه گردشگری در این روستاست. روزهای تعطیل و آخر هفته‌ها اگر دیر بجنبید حتی به اندازه یک زیرانداز کوچک هم در جوار این رودخانه جایی برای نشستن پیدا نمی‌کنید. سال‌های گذشته بخش‌هایی از باغ‌های شخصی این روستا به باغ‌ـ رستوران تبدیل شده‌اند و خدمات مورد نیاز گردشگران برای استراحت نیمروزه را فراهم می‌کنند. اینجا به منطقه تاریخی لار نزدیک است. اگر امکان و فرصت کوهپیمایی دارید می‌توانید سری به قبرستان گبری، خرسنگ یا همان پرسنگ بزنید که از هزاره اول و دوم در این منطقه به جا مانده است. قلعه کیقباد روستای ایگل از دوران اسلامی باقی مانده و تنگه‌ها و دوره‌های اطراف فشک که تعدادشان کم نیست.
- یک تیر و چند نشان
کاخ مظفری اوشان از دیگر دیدنی‌های روستای اوشان فشم است. اوشان، سرچشمه یکی از مهم‌ترین قنات‌های تهران در دوره قاجار هم بوده. عبدالله انوار، محقق و پژوهشگر درباره این قنات می‌گوید: «قنات مهمی در تهران وجود داشت به نام قنات سردار؛ این قنات از اوشان سرچشمه می‌گرفت و تا چهارراه آبسردار می‌رفت. بعد هم از خیابان ری سردرمی‌آورد و به سمت جنوب تهران سرازیر می‌شد و در تمام مسیر مردم از آب این قنات بهره‌می‌بردند. مظهرهای این قنات خشک شده اما می‌دانیم مسیر دقیق آن کجا بوده است.»
البته نام این روستا به «اوشان فشم میگون» تغییر پیدا کرده که ۳ محله مهم و بزرگ آن است. هرکدام از این نام‌ها هم روستاهای کوچک‌تری را در خود جا داده‌اند. فاصله اغلب روستاهای منطقه شمیرانات از یکدیگر چندان زیاد نیست. به همین دلیل کافی است حدود مقصدتان را مشخص کنید تا بدانید امکان سر زدن به چند روستا برای شما فراهم است. چشمه‌ها و دره‌های دیدنی و آبشارها و حتی مناطق تاریخی با فاصله از مرکز روستا قرار دارند.
آنچه در گشت‌وگذار در روستاهای شمیرانات و دشت و منطقه کوهستانی اطراف آن لازم است بدانید این است؛ در روزهای خلوت مسیر رسیدن به این مناطق گرشگری تاریخی خالی از رهگذر است. پیشنهاد می‌کنیم به تنهایی به این مناطق سفر نکنید. زمانی را برای برگشت به سمت نقطه امن و مرکز روستا برای خود در نظر بگیرید و قبل از تاریک شدن هوا مناطق کم تردد را ترک کنید. دامنه‌های جنوبی البرز یا همان منطقه کوهستانی و دشت‌های شمیرانات زیستگاه‌گونه‌های جانوری مختلف است. حضور شما در این زیستگاه‌ها هم می‌تواند برای این حیوانات احساس ناامنی ایجاد کند و هم خطر حمله حیوانات وحشی را برای شما در پی داشته باشد.
میگــــون روستایی که امکان شب مانی و اقامت در آن فراهم است
- به تماشای آبشار یخی
میگون خاک سرخی دارد. همین خاک سرخ هم دلیل انتخاب نام میگون برای این روستاست؛ یعنی شبیه یا به رنگ می. گل‌های میگونی که بهار در دشت‌های اطراف روستا می‌روید هم از دیگر دلایل انتخاب این نام برای روستایی است که در محدوده فشم قرار دارد. بعضی روایت‌ها هم فرح‌بخشی آب و هوای این روستا را دلیل انتخاب این نام برایش می‌دانند. میگون را با هتل جهانگردی‌اش می‌شناسند و باغ‌های پرمیوه‌اش و همچنین منطقه گردشگری هملون و آبشار یخی‌اش که پاتوق زمستانه یخ‌نوردان حرفه‌ای است و گردشگاه اهالی تهران و طبیعت دوستان در فصل‌های گرم سال.
سفر به میگون در هر زمان از سال جذابیت‌های خاص خود را دارد. پرطرفدارترین زمان سفر به این منطقه ییلاقی تابستان و بهار است؛ وقتی که دشت از گیاهان تازه سبز شده پوشیده شده و شکوفه‌های میوه خودنمایی می‌کنند. قلمستان‌های معروف میگون زبیایی این منطقه را دوچندان کرده‌اند و خلاصه آب و هوای سالم و مطبوعی انتظارتان را می‌کشد. شب‌های میگون فرصت خوبی برای تماشای ستاره‌ها فراهم می‌کند. میگون طرفدارانی هم دارد که زمستان و پاییز به این منطقه سفر می‌کنند تا از جذابیت‌های زمستانه آن غافل نشوند؛ از برف بازی در ارتفاعات تا رسیدن به آبشار هملون و تماشای قندیل‌های یخی این آبشار.
- همه لانه
منطقه گردشگری هملون در مسیر میگون‌ـ شمشک قرار دارد. بعد از گذر از دره هملون به آبشاری می‌رسید که تابستان‌ها هوای این منطقه را خنک می‌کند و زمستان‌ها یخ می‌زند. یخ نوردان زمستان و پاییز را برای صعود به بالای این آبشار انتخاب می‌کنند. حتی اگر تجربه و تبحری هم در یخ‌نوردی نداشته باشید به تماشای قندیل‌های این آبشار بنشینید. دامنه‌های دره و منطقه هملون پر از غارها و سوراخ‌های کوچک و بزرگ است که به آن لانه می‌گویند. به همین دلیل از قدیم به این منطقه «همه لانه» یا «همه جا لانه» می‌گفتند. به مرور تلفظ همه لانه راحت‌تر شد و به «هملون» تبدیل شد.
آبشار هملون ارتفاعی ۳۰ متری دارد و قرار داشتنش در سایه باعث می‌شود با آغاز فصل سرما به سرعت یخ بزند. وسعت ۱۵ متری و ارتفاع زیادش باعث شده به یکی از منحصربه فردترین آبشارهای ایران تبدیل شود. بد نیست بدانید آبشار هملون هر سال محل برگزاری مسابقات آسیایی یخ‌نوردی هم است و از اواخر پاییز تا اوایل فروردین ماه بهترین زمان سر زدن به این آبشار یخی است.
- مدرسه بین‌المللی یخ نوردی
میگون تنها مدرسه تخصصی بین‌المللی یخ‌نوردی کشور را هم در خود جا داده و منطقه هملون یکی از ۷ پیست بین‌المللی یخ‌نوردی در خاورمیانه به شمار می‌رود. هفت چشمه یکی دیگر از دیدنی‌های میگون است که گردشگران را در فصل گرم به تماشای طبیعت زیبا و چشمه‌های جوشان آب دعوت می‌کند. این روزها اقامتگاه‌های مختلف در میگون ایجاد شده که امکان حضور و گردش در این منطقه را راحت‌تر می‌کند و اگر کسی قصد شب‌مانی در میگون را داشته باشد به راحتی می‌تواند از این امکانات اقامتی استفاده کند. نزدیکی به شمشک و دیگر روستاهای شمیرانات این امکان را به گردشگران می‌دهد که با اقامت در میگون به روستاهای دیگر هم سری بزنند و از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری آنها استفاده کنند.
به روستای شمشک و معدن و برف خوش‌آمدید
- روستای محبوب گردشگران عادی و کوهنوردان حرفه‌ای
منطقه شمشک چند محله روستایی را در دل خود جا داده است؛ شمشک بالا، شمشک پایین، سفیدستان، جیرود، درود و دربندسر. شمشک را بیش از هر چیزی به پیست اسکی و بازی‌ها و ورزش‌های زمستانی‌اش می‌شناسیم. اما شمشک به جز پیست بین‌المللی اسکی، دیدنی‌های دیگری هم دارد؛ از آبشار دربندسر تا طبیعت چهارفصل روستاهای این منطقه و کوچه‌باغ‌های آن. مثل اغلب روستاهای قدیمی شمیرانات در شمشک هم امامزاده و بقعه متبرکه وجود دارد؛ آستان امامزاده اسماعیل(ع) به ثبت ملی رسیده است و قدمت بقعه آن به دوره صفویه برمی‌گردد.
در گذشته در شمال شرق شمشک چشمه‌ای بود که همیشه در سایه قرار داشت.
نور آفتاب مستقیماً به آن نمی‌خورد و به همین دلیل به آن «چشمه آفتاب ندیده» می‌گویند. البته سال‌هاست که تغییر و تحول‌های رخ داده در منطقه شمشک باعث از بین رفتن سایه بالای سر این چشمه شده و این روزها آفتاب هم به چشمه می‌تابد. با این حال هنوز به همین نام معروف است. قدیمی‌ها می‌گویند شمشک به معنای شمش کوچک است؛ دلیل انتخاب این نام هم وجود معادن سنگ در این منطقه است.
پیشینه اسکی سواری در شمشک به سال ۱۳۱۰ برمی‌گردد؛ زمانی که مهندسان آلمانی و سوییسی برای ساخت معدن به شمشک آمده بودند با دیدن حجم برف زیادی که زمستان‌ها در این منطقه وسیع می‌نشست، به فکر اسکی‌بازی در این منطقه افتادند. رئیس موتورخانه معدن زغال‌سنگ در روزهای تعطیل چوب‌های بلند به پا می‌بست و روی برف سر می‌خورد و گاهی از روی یک گودال عمیق می‌پرید. کم‌کم بچه‌های روستای شمشک به این کار علاقه‌مند شدند و تخته‌هایی برای خود درست کردند و مشغول بازی روی برف‌ها شدند. بعد از مدتی مهارتشان به جایی رسید که از روی گودال‌ها می‌پریدند. این سرآغازی برای ورزش اسکی در منطقه شمشک و دربندسر بود که امروز هزاران نفر را در فصل سرما به این منطقه می‌کشاند.
- شمشک فقط پیست اسکی نیست
پیست بین‌المللی شمشک در فصل گرم سال هم‌محلی برای اسکی روی چمن است. هر ساله با بارش نخستین برف زمستانی هم خبر بازگشایی پیست اسکی روی برف به گوش علاقه‌مندان می‌رسد و مسابقات اسکی سواری آغاز می‌شود. نام‌آورترین ورزشکاران رشته اسکی روی برف و چمن هم از اهالی شهر شمشک و دربندسر هستند. وجود این پیست بین المللی در شمشک باعث شده این منطقه به محلی مناسب برای گردشگران تبدیل شود؛ از هتل‌های لوکس و کلبه‌هایی با معماری خاص گرفته تا اقامتگاه‌هایی که قیمت نسبتاً ارزان‌تری دارند و رستوران‌ها و امکانات دیگری که به گردشگران امنیت و آرامش بیشتری می‌دهد. تله‌سیژ شمشک هم یکی از این جاذبه‌هاست. بسیاری از اهالی تهران تجربه برف بازی در ارتفاعات شمشک را در خاطرات خود ثبت کرده‌اند. شمشک علاوه بر جذابیت‌های ورزشی و برف‌بازی، فرصت گردش یک روزه در حوالی پایتخت و استفاده از آب و هوای خوش در این منطقه را فراهم کرده است. دره‌ها و قله‌هایی مثل قله دال‌نشین، تل تنگه، قلقله چشمه و... در این منطقه از دیگر جاذبه‌های شمشک است. کمپ‌های کوهنوردی و دیگر امکاناتی که در دهه‌های گذشته در این منطقه ساخته شده، شمشک را برای کوهنوردان حرفه‌ای و گردشگران عادی به منطقه‌ای جذاب تبدیل کرده است.
نظر شما