رؤیای جهانی شدن بورس اوراق بهادار تهران حرف دیروز و امروز نیست، 37 سال پیش شورای بورس نوپای ایران در یکی از نخستین نشست‌های خود طرحی را بررسی کرد که براساس آن امکان عرضه متقابل سهام شرکت‌های ایرانی و خارجی در قالب یک مرکز بین‌المللی مالی در قلب تهران امکان‌پذیر می‌شد.
اما کوچک و کم عمق بودن بازار اوراق بهادار تهران در سال‌های اولیه تاسیس یعنی اوایل دهه 50 خورشیدی این طرح را از اولویت‌های کاری مدیران بورس خارج کرد. حال پس از 4 دهه باردیگر این رؤیا به خواب مدیران بازار سرمایه آمده و آنان قصد دارند از طریقی دیگر و روشی تازه، بورس تهران را با بازارهای جهانی اوراق بهادار پیوند بزنند.
براین اساس از یک سال پیش طرح عرضه سهام شرکت‌های ایرانی در بورس مالزی روی میز مدیران بازار سرمایه ایران قرار گرفت. ابتدا آنها قصد داشتند سهام 2 شرکت فولاد مبارکه و مس را همزمان در بورس مالزی عرضه کنند اما بعداً این طرح به عرضه سهام مس محدود شد.
در حالی که تا زمستان پارسال یعنی درست تا اول سال 2008 میلادی همه چیز رو به راه بود و کارها به آهستگی ولی پیوسته پیش می‌رفت به ناگاه سکوت خبری ایجاد شده از بروز مانعی در این راه خبر می‌داد تا اینکه سرانجام گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درست از آب درآمد و معلوم شد آمریکایی‌ها در پی اعمال فشارهای روز‌افزون خود در راه این اقدام هم سنگ اندازی کرده‌اند.
در این میان هفته گذشته یک عضو شورای بورس این موضوع را تأیید کرد ولی در عین حال بر رفع مانع ایجاد شده از طرف آمریکایی‌ها تاکید کرد. محمدرضا پورابراهیمی از اعضای مؤثر شورای بورس که در عین حال عضو هیأت‌مدیره شرکت ملی مس هم هست اعلام کرد: برخلاف تصور عموم، امسال هم اقدامات لازم برای ورود شرکت مس به بورس مالزی انجام شده است.
او در عین حال تصریح کرد: محدودیت‌های ایجاد شده از نظر اقتصادی و سیاسی یعنی تحریم‌های تحمیلی و فشارهای آمریکا موجب شد بورس مالزی به‌طور موقت از پذیرش سهام مس خودداری کند، خوشبختانه با پیگیری‌هایی که از طریق سفارت ایران در مالزی، وزارت اقتصاد و رئیس سازمان بورس انجام شد و همچنین با توجه به پیگیری‌های هیات ایرانی در اجلاس اخیر گروه D8 در مالزی، فضای ایجاد شده برای پذیرش سهام مس مرتفع شد.
پیش شرط‌های حضور
رئیس سازمان بورس در پاییز پارسال درباره عرضه سهام مس توضیح داده بود؛ درصورت رفع مشکل آیین‌نامه‌ای در خرید سهام شرکت‌های ایرانی توسط شرکت‌های خارجی که باید از سازمان سرمایه‌گذاری خارجی مجوز بگیرند امکان عرضه سهام شرکت‌های ایرانی در بورس مالزی فراهم خواهد شد.او در پاسخ به این پرسش که آیین‌نامه ماده 15 قانون برنامه چهارم عرضه حداکثر 10 درصد از سهام شرکت‌های ایرانی را به سرمایه‌گذاران خارجی مجاز می‌داند پس چطور می‌توان 25درصد سهام مس را در مالزی عرضه کرد؟ می‌گوید: در یکی از جلسه‌های ستاد اصل 44 که با حضور رئیس‌جمهوری و برخی از اعضای هیات دولت برگزار شد 2 رویکرد در این خصوص در نظر گرفته شد.
رویکرد اول این است که درصورت ابلاغ قانون اصل 44 مرجع تصمیم‌گیری‌ها شورای‌عالی اصل 44 خواهد بود و این شورا درباره عرضه 25 درصدی سهام ملی مس تصمیم خواهد گرفت. رویکرد دوم نیز این است که با توجه به تصویب آیین‌نامه‌های مربوطه توسط هیات دولت، اصلاحاتی در آیین‌نامه‌های مربوط به درصد سهام شرکت‌ها به سرمایه‌گذاران خارجی توسط این هیات انجام و اعمال شد تا این مانع قانونی برطرف شود. با توجه به موافقت رئیس‌جمهوری و اعضای هیات دولت با حضور سهام مس در بورس مالزی، زمان فرایند تجدید نظر در آیین‌نامه مربوطه چندان طولانی نخواهد بود.
صالح آبادی می‌گوید: به‌نظر می‌رسد تا پاییز 87 شرکت ملی مس در تابلوهای معاملاتی بورس مالزی حاضر باشد.
قانون چه می‌گوید؟
که با این اوصاف فعلاً واگذاری 25درصدی سهام ملی مس در بورس مالزی وجود ندارد مگر اینکه در این بند از قانون تجدید نظر و درصد تعیین شده تغییر کند و یا مصوبه هیات عالی واگذاری اصلاح شود. از سوی دیگر باید مشخص شود دولت می‌تواند بدون در نظر گرفتن حقوق صاحبان سهام یکجانبه اقدام به واگذاری سهام این شرکت در بورس مالزی کند و آیا این اقدام باید به تصویب مجمع برسد یا خیر؟ این پرسش‌ها در شرایطی مطرح است که چگونگی عرضه سهام ملی مس در بورس مالزی در دست بررسی است و کارشناسانی در حال مطالعه این موضوع هستند که واگذاری سهام این شرکت در بورس مالزی بعد از اعمال افزایش سرمایه باشد و یا اینکه درصدی از 5 میلیارد و 780 میلیون سهم موجود واگذار شود و آیا قبل از این اقدام باید از طریق ایجاد یک شرکت زیرمجموعه ملی مس و انتقال سهام به آن صورت گیرد؟ با این اوصاف به‌نظر می‌رسد بعد از رفع موانع قانونی و در بهترین حالت و در صورتی که آمریکایی‌ها دوباره کارشکنی نکنندحضور مس در بورس مالزی به چند ماه زمان نیاز داشته باشد.
تا4 ماه آینده در بورس مالزی
تاکنون90 درصد مراحل پذیرش مس در بورس مالزی انجام شده است و درصورت مساعدت دولت با دولت مالزی سهام اولین شرکت ایرانی 4ماه آینده وارد بورس مالزی می‌شود. محمدرضا پورابراهیمی عضو شورای بورس یادآور شد: سال گذشته مذاکرات اولیه با بانک‌های تامین سرمایه انجام و موضوع پذیرش مس مطرح شد. همچنین جلساتی که با مسئولان بورس مالزی در سال گذشته صورت گرفت بسیار مثبت و مفید بود. پورابراهیمی با اشاره به اینکه در حال حاضر مذاکرات پذیرش مس در مالزی مجدداً آغاز شده است اضافه کرد: مذاکرات با بانک تامین سرمایه RHP نهایی شده و در حال آماده کردن صورت‌های مالی شش ماهه هستیم تا با توافقات صورت گرفته بتوانیم پذیرش مس در بورس مالزی را نهایی کنیم.
وی در مورد زمان ورود مس به بورس مالزی گفت: باید سریع‌تر کار ارزش‌گذاری صورت‌های مالی شرکت بعد از برگزاری مجمع به زبان کشور مالزی صورت گرفته و مورد تایید حسابرسی بین‌المللی که مورد توافق ایران و مالزی است قرار گیرد که اگر بورس مالزی همکاری کند حداکثر تا سه ماه آینده نهایی می‌شود.
عضو شورای بورس تصریح کرد: کلیه مدارک و اطلاعات مورد نیاز بانک تامین سرمایه که واسط بین ایران و مالزی است تا دو ماه آینده نهایی می‌شود که پس از آن باید مجوزها و اقدامات اجرایی بانک تامین سرمایه انجام شده و درصورتی‌که بورس مالزی مجوزهای لازم را ارائه کند تا 4ماه آینده به‌عنوان اولین شرکت ایرانی وارد بورس مالزی می‌شویم. وی با اشاره به اینکه بورس مالزی از سوی آمریکا تحت فشار است ادامه داد: به واسطه جایگاه اقتصادی برای شرکت مس و همچنین کشور علاقه‌مندیم تا این موضوع را هر چه سریع‌تر برطرف کرده تا علاوه بر مس، شرکت‌های بعدی هم بتوانند به بورس سایر کشورها ورود پیدا کنند.
عضو شورای بورس با اشاره به‌نظر مساعد دولت و پیگیری رئیس‌جمهور جهت عرضه مس در بورس مالزی عنوان کرد: باید فردی به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار رئیس‌جمهور با دولت مالزی صحبت کرده و اراده جدیدی جهت تسریع امور وارد شود. عضو هیأت‌مدیره شرکت مس عنوان کرد: تنها یک ساپورت بخش دولتی با دولت مالزی می‌تواند حداکثر تا چهار ماه آینده موضوع پذیرش مس را نهایی کند.
ارزشیابی سهام
ارزشیابی سهام شرکت با توجه به طرح‌های توسعه و میزان فروش تا سال 91 با استفاده از مدل تنزیل جریانات نقدی آتی در نظر گرفته شده طبق مفروضات صورت گرفته ظرفیت اسمی تولید کاتد 225 هزار تن است که پیش‌بینی می‌شود شرکت در سال 87 به تولید 200 هزار تنی دست یابد. همچنین بهای تمام شده به‌طور متوسط 52 درصد درآمد فروش در هر سال در نظر گرفته شده است و خالص درآمدها و هزینه‌های عملیاتی معادل هشت درصد فروش دیده شده است. در مورد هزینه‌های مالی شرکت نیز هزینه کلی اجرای طرح مرحله دوم 13 هزار و70 میلیارد ریال برآورد می‌شود.
با فرض اینکه شرکت 50 درصد طرح را از محل بدهی تامین مالی کند هزینه بدهی در سال بهره‌برداری به میزان 653 میلیارد ریال افزایش خواهد یافت. همچنین در این مفروضات مقدار فروش کنسانتره، مفتول بیلت و اسلب و مقدار فروش طلا و نقره درنظر گرفته است که با این مفروضات و استفاده از مدل گوردون ارزش ذاتی سهم مس با سرمایه 5 میلیارد و 789 میلیون و 645 هزار ریال برابر 11 هزارو 188ریال برآورد می‌شود. لازم به ذکر است که درآمد فروش شرکت به شدت تحت‌تأثیر نرخ‌های جهانی است، بنابراین هرگونه نوسان در قیمت جهانی مس درآمد شرکت و به تبع آن عایدات آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
همچنین پیش‌بینی سود شرکت مس نشان می‌دهد که سود هر سهم برای سال 87،
1/ 505 ریال، 89، 1/ 729 ریال، 1390، 2/608 ریال و 91، 2/808 ریال است. به این ترتیب با در نظر گرفتن شرایط حاضر درصورتی که وعده‌های مسئولان بورس تهران و مالزی محقق شود و همچنین شرایط بین‌المللی مشکلی برای عرضه سهام مس در مالزی به وجود نیاورد می‌توان گفت بورس تهران اولین گام خود را هر چند کوچک به سوی جهانی شدن برداشته است.
