حسنیه‌سادات مهدوی-همشهری آنلاین:
اصفهان با بیش از ۵ میلیون نفر جمعیت در مرکز ایران از استان‌های صنعتی و پرجمعیت کشور محسوب می‌شود. ۳۲ درصد از کل مساحت این استان، بیابانی است و بروز خشکسالی‌های پی در پی و اجرا نشدن طرح‌های تأمین آب موجب بروز بحران‌های زیست‌محیطی چون خشکی رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی، از بین رفتن باغ‌ها و اراضی کشاورزی، فرونشست زمین، فعال شدن کانون‌های گرد و غبار و طوفان شن در استان شده است. عمده مطالبه‌های مردم و مسئولان اصفهان از دولت سیزدهم به حل مشکل بی‌آبی و بحران خشکسالی بر می‌گردد؛ شرایطی که اگر مدیریت نشود نتیجه‌ای جز تشدید بحران ندارد. بحران‌های زیست‌محیطی در کنار عوامل تشدیدکننده‌ای چون وجود صنایع سنگین، ضعف ناوگان حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری، مجموعه‌ای از چالش‌های ۱۰ سال اخیر اصفهان را تشکیل می‌دهند که اکنون به نقطه حاد و بحرانی نزدیک شده‌اند. مدت‌هاست طرح‌های انتقال آب خارج از حوضه آب‌رسانی به داخل زاینده‌رود تحویل وزارت نیرو و در دولت‌های مختلف توسط نمایندگان استان پیگیری شده است، اما در حد طرح و نظر باقی مانده.
کشاورزان و بی‌آبی
افول کشاورزی به ویژه در شرق اصفهان بسیار جدی است. «مجید مصلحی» از فعالان اجتماعی استان معتقد است بی‌آبی به کشاورزان اصفهانی به ویژه در شرق استان صدمه‌های زیادی وارد کرده، زیرا امرار معاش مردم شرق اصفهان بیشتر با کشاورزی است. به گفته او و بسیاری از شهروندان، بی‌آبی در شرق استان به معضلات اجتماعی چون بزه، طلاق، بیکاری، فساد، فقر، دزدی و مشکلات خانوادگی دامن زده که اغلب آنها نتیجه وضعیت اقتصادی خانواده‌هاست. مصلحی با بیان اینکه دولت‌های مختلف حق‌آبه اصفهان را نادیده گرفته‌اند، می‌گوید: «۲ صنعت ذوب‌آهن و فولاد مبارکه در اصفهان آب زیادی مصرف می‌کنند. این صنایع در دوره پهلوی تأسیس شدند، اما جانمایی خوبی برای آنها انجام نشد. نیاز این صنایع به آب فراوان ایجاب می‌کرد که نزدیک دریا یا مناطق پرآب کشور باشند.» اصفهان یکی از بزرگترین مالیات‌دهنده‌های کشور است و آن را استان برخورداری می‌دانند. مصلحی این احساس را عاملی می‌داند که موجب می‌شود اغلب، اصفهان در تخصیص اعتبار نادیده گرفته شود.
مترو و حمل و نقل شهری
حمل و نقل عمومی در مرکز اصفهان ضعیف و کم عرض بودن خیابان‌های شهری از دغدغه‌های دیگر شهروندان اصفهانی است که حل آن را از دولت آینده انتظار دارند. «زینب منوچهری» شهروند اصفهانی در این باره می‌گوید: «در خیابان‌هایی مثل حکیم و فلاطوری که عرض کمی دارند، مسیر ویژه دوچرخه‌سواری تعریف شده یا خط بی آر تی کشیده‌اند و همین مساله موجب شده است تردد خودروها دشوار باشد.» «میثم نجفی» از فعالان اجتماعی و فرهنگی هم با اشاره به ترافیک شدید شهری در مرکز شهر اصفهان از ضعف حمل و نقل عمومی در این منطقه می‌گوید. نجفی در این باره توضیح می‌دهد: «با وجود اینکه مترو می‌تواند بار ترافیکی را کاهش دهد، اما کم بودن خطوط مترو با وجود اینکه پروسه‌ای طولانی برای ساخت و افتتاح آن طی شد، تأثیر بسزایی در حمل و نقل عمومی شهر نگذاشته است.»
گرد و غبار
یکی از مشکلات اصفهان که شهروندان مناطق بیابانی و نیمه بیابانی چون کاشان، آران و بیدگل، شرق اصفهان، خور و بیابانک، اردستان و شاهین‌شهر را دچار مشکل کرده، خیزش گرد و غبار است. «سید محمد مهدوی» شهروند شاهین‌شهری از آلودگی هوای شهر در زمستان‌ها به دلیل پدیده وارونگی هوا و در تابستان‌ها به دلیل خیزش گرد و غبار می‌گوید. خیزش گرد و غبار در فروردین و اردیبهشت امسال موجب خسارت‌های زیادی در کاشان و جاده‌های شرق اصفهان شد.
بارگذاری‌های زیاد بر زاینده‌رود
«سید محمود حسینی» استاندار اسبق اصفهان که در سال‌های ۸۱ تا ۸۴ اداره استانداری اصفهان را به عهده داشت درباره مشکلات و چالش‌های استان می‌گوید: «یکی از مهمترین مسائل اصفهان آب است. دولت‌ها بارگذاری زیادی روی اصفهان کرده‌اند، اما آب آن جوابگو نیست. استقرار صنایع سنگین در استان در بحران کم‌آبی تاثیر دارد. به عنوان مثال؛ ۶۸ درصد فولاد کشور که یک صنعت آب‌بر و آلاینده است در اصفهان تولید می‌شود.» وی ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر، ذوب‌آهن، صنعت فولاد و پالایشگاه، فازهای توسعه را به صورت گسترده اجرا کرده‌اند؛ توسعه آنها مستلزم مصرف آب بیشتر هم هست. حسینی با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی در بالادست زاینده‌رود طرح‌های زیادی را که قرار نبوده در برنامه باشند، تأیید کرده است، اظهار می‌کند: «وزارتخانه حتی انتقال آب تا ۶۰۰ متر به ارتفاعات را برای باغ‌ها تأیید کرده است؛ باغ‌هایی که ثمر اقتصادی ندارد. با این تصمیم، مردم در بالادست رودخانه برای ساخت باغ مشتاق شده‌اند.»
افزایش جمعیت
اکثریت جمعیت اصفهان در مرکز و شهرستان‌های مرکزی استان متمرکز شده‌اند. استاندار پیشین اصفهان با اشاره به افزایش جمعیت در مرکز استان از مهاجرت‌هایی می‌گوید که در سال‌های اخیر از خوزستان، لرستان و چهارمحال و بختیاری به دلایلی چون بیکاری، آلودگی هوا و... به اصفهان صورت گرفته و بار جمعیتی را سنگین‌تر کرده است. این مهاجرت‌های بی‌رویه مشکلات اجتماعی و ناهمگونی جمعیتی و توسعه نامتوازن را برای اصفهان به همراه داشته است.»
کم بودن اختیارات استانی
اصفهان با وجود انبوه صنایع و تراکم جمعیتی، نیازمند افزایش اختیارات استانی است تا بتواند چالش‌های مختلف را در درون استان حل و فصل کند. حسینی به متمرکز بودن دستگاه‌های اجرایی، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در مرکز کشور به عنوان یک ضعف سیستمی اشاره می‌کند و می‌گوید: «دستگاه‌های وزارتی و سازمانی مستقر در مرکز کشور همه چیز را در سیطره خود گرفته‌اند. در استان وقتی می‌خواهند یک پروژه کوچک اجرا کنند باید تهران اجازه بدهد. وزارت نیرو مسئولیت و اختیارات امر آب را دارد، اما به مسئولیتش عمل نمی‌کند.» او تاکید می‌کند: «اختیارات را به اداره‌های استانی واگذار نمی‌کنند. حتی استاندار که مدیر ارشد است، اختیارات محدودی دارد.» این در حالی است که به گفته حسینی، اگر اختیارات استانی افزایش پیدا کند، مدل‌های توسعه تغییر می‌کند. اصفهان همچنین با بحران‌هایی چون فرونشست زمین، تبدیل تالاب گاوخونی به کانون گرد و غبار و خشکی درختان حاشیه زاینده‌رود روبه‌روست که استاندار پیشین به آنها اشاره می‌کند.
نظر شما