فرشته رضایی-همشهری آنلاین:
بندر آستارا از سال ۸۸ طی فرآیندی قانونی به بخش خصوصی واگذار و از ساحلی متروک به یکی از قطب‌های واردات و صادرات انواع کالا در شمال کشور تبدیل شد. با وجود این در ۵۰ماه گذشته حداقل ۲۵۰کشتی به دلیل مواجهه با عمق ناکافی و خطر به گل نشستن در کانال و حوضچه از ورود به بندر آستارا صرف‌نظر کردند و برای پهلوگیری به بنادر تجاری دیگر ایران در ساحل خزر رفتند. در حال حاضر با وجود همه محدودیت‌ها، ۵درصد از سهم جابه‌جایی انواع کالا و ۷ درصد از سهم جابه‌جایی کانتینر در دریای خزر مربوط به این بندر است.
با این‌حال ارزش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بندر آستارا از تعهد اولیه ۳۰۰ میلیارد ریالی به ۷ هزار میلیارد ریال رسیده و این بندر را به انبارهای سرپوشیده، سیلوی ۱۶ هزار تنی غلات، برج مکنده غلات و انواع جرثقیل‌های سبک، سنگین و فوق سنگین مجهز کرده است. حالا بیش از ۱۱سال از فرآیند قانونی واگذاری بندر آستارا به بخش خصوصی می‌گذرد و در بخش زیرساخت دولت موظف به ایجاد تسهیلات لازم بود. سازمان بنادر و دریانوردی طی این سال‌ها فرصت داشت تا با یک زمان‌بندی دقیق در مدتی کمتر از یک سال عمق کانال ورودی و حوضچه بندر آستارا را به بیش از ۵/۵ متر برساند تا کشتی‌های بزرگ بتوانند وارد این بندر شوند اما مشکل لایروبی و فراهم نشدن زمینه ورود کشتی‌های بزرگ تجاری به این بندر همچنان به قوت خود باقی است.
امری که در همه سال‌های سپری شده فقط در حد وعده و وعید و نامه‌نگاری باقی ماند و کار را به جایی رساند که بخش خصوصی، صاحبان کالا و خطوط کشتیرانی در این بندر مشمول خسران شوند.
کندی لایروبی
البته اخیرا با پیگیری‌های بخش خصوصی و سازمان بنادر و دریانوردی تلاش‌هایی برای لایروبی بندر آستارا شده است. مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان در این باره به همشهری می‌گوید: «قرارداد لایروبی ما با شرکت حشمت‌رود برای ایجاد عمق مطلوب در کانال ورودی و حوضچه تا اول تیر ۱۴۰۰ است. بنابراین تاخیری در لایروبی بندر آستارا وجود ندارد و امیدواریم در مهلت باقیمانده این پروژه به اتمام برسد.»
حمیدرضا آبایی اما درباره علت کندی کار توضیح می‌دهد: «متأسفانه شرایط تحریم اجازه استفاده از لایروب‌های خریداری شده را نداد و شرکت نتوانست بخشی از عملیات خود را انجام دهد. به همین دلیل با هماهنگی سازمان بنادر و امکانات موجود به کمک این پروژه آمدیم.» وی ادامه می‌دهد: «لایروب‌ها و تجهیزات زمینی اداره کل بنادر و دریانوردی گیلان مشغول فعالیت و ایجاد عمق ۵ و نیم متری در کانال ورودی به طول حدود ۱۸۰۰ متر در بندر آستارا هستند. یک کانال ۶۰۰ متری نیز توسط لایروب کاتر در حال تعمیق است که الان عمق آن به حدود ۴ متر رسیده.»
مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان می‌افزاید: «در تلاش هستیم عمق حوضچه بندر و کانال به طول ۲۴۰۰ متر را به عمق پنج ونیم متر برسانیم و تحویل بهره‌بردار دهیم. قطعا این مشکل حل می‌شود و قول می‌دهیم بندر را به بهترین حالت برسانیم.»
به گفته آبایی، مشکل بندر آستارا نبود امکانات لایروبی در دریای خزر و مشکل رسوب‌گذاری در بنادر حاشیه خزر است. هر چند که در سال‌های اخیر بخش خصوصی هم برای خرید لایروب اقدام کرده است.
معضل کشتی‌ها برای پهلوگیری
مدیرعامل کشتیرانی دریای خزر درباره به ۵ ونیم متر رسیدن عمق آبخور بندر آستارا و این سوال که آیا از این پس کشتیرانی دریای خزر می‌تواند کشتی‌های بزرگ خود را هم به بندر آستارا اعزام کند به همشهری می‌گوید: «آستارا یک بندر نوپا و جزو بنادر فرعی دریای خزر است ولی اقدامات زیادی برای ارتقای آن انجام شده. عمق کم و لایروبی نشدن این بندر، بزرگترین مانع توسعه و رشد آن است که امیدواریم در انتهای پروژه رسیدن به عمق ۵ و نیم متر محقق شود.»
«داود تفتی» با بیان اینکه بندر آستارا همسایه و مجاور با کشورهای آذربایجان، ترکیه و ارمنستان است، اظهار می‌کند: «قطعا تحرک این بندر کمک زیادی به ترانزیت و توسعه اقتصادی منطقه می‌کند. البته تعداد اسکله‌هایش کم است و باید بیشتر شود. بنابراین تمام دغدغه ما این است که بندر آستارا لایروبی شود.»
با توجه به اهمیت بندر آستارا در صادرات غیرنفتی و افزایش تجارت خارجی با کشورهای اوراسیا باید موانع موجود برای لایروبی برداشته شود، زیرا بندر آستارا طی ۱۱ سال از فعالیت خود ۷ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری را زیر بار ترافیک بندری برده، اما به واسطه لایروبی نشدن و نداشتن عمق آب لازم از فرصت‌های اساسی باز مانده است. تا جایی که فقط ۲۵ درصد از کشتی‌های در حال تردد در دریای خزر امکان پهلوگیری در این بندر را دارند.
نظر شما