این بناها که به‌عنوان نقطه شروع معماری مدرن در آلمان شناخته می‌شوند ساختمان‌های عظیمی هستند که هرکدام بیش از سه‌هزار سکنه دارد. این محوطه مسکونی که در احداث آن از شیوه معماری ناسیونال سوسیالیستی‌کپی‌برداری شده است تاثیرات چشمگیری بر روند رشد معماری و نیز ساختارهای شهری در آلمان داشته است.
بنا بر تصمیم کمیسیون میراث جهانی یونسکو در شهر کبک کانادا ، 6 مجتمع مسکونی شهر برلین موفق به دریافت عنوان میراث جهانی شد. این برای سومین بار است که نام برلین در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت می‌شود. نخستین بار در سال 1990 این شهر به‌دلیل داشتن قصر‌ها و باغ‌های تاریخی و فرهنگی و دومین بار در سال 1999 به دلیل بنای عظیم جزیره موزه‌ها موفق به اخذ عنوان میراث جهانی شد. اما این‌بار گویا نوبت ساختمان‌های ساده و بدون نقش و نگار برلین است که به‌عنوان «اختراع آلمانی‌ها» در فهرست میراث جهانی ثبت شود.
به گفته کارشناسان معماری، شیوه ساخت این خانه‌ها از 80 سال پیش تاکنون پیشتاز حرکتی پیروزمندانه در عرصه معماری جهان محسوب می‌شود که به لحاظ ابتکار و خلاقیت معماری، در آلمان نظیر ندارد. در ماه‌های اخیر به‌دلیل تشدید اختلافات موجود پیرامون احداث پل قصر جنگلی شهر درسدن، بیم آن می‌رفت که کشور آلمان کمتر شانسی برای دریافت عنوان میراث جهانی در کنفرانس کبک کانادا داشته باشد، اما انتشار خبر فرصت دوباره درسدن برای باقی ماندن در فهرست میراث جهانی موجب رفع نگرانی مردم و مسئولان فرهنگی آلمان در این باره شد؛ به‌ویژه که به گفته کارشناسان، موضوع اختلاف‌برانگیز احداث پل قصر جنگلی درسدن می‌توانست سد راه ارتقاء دیگر محوطه‌های فرهنگی آلمان به‌ویژه ایالت زاکسن نیز باشد.
ساختمان‌های مسکونی برلین که در حقیقت گواهی تولد معماری مدرنیسم در آلمان محسوب می‌شوند، بین سال‌های 1913 تا 1932 احداث شده‌اند. قدیمی‌ترین و زیبا‌ترین این بناها مجتمع مسکونی «شهر باغ فالکنبرگ» است که ساخت آن به سال 1913 بازمی‌گردد. این مجتمع که دورتادور آن را باغچه‌ها و فضای سبز در برگرفته است ابتکار عمل دو معمار خوش قریحه به نام‌های هاینریش تسانو و برونو تاوت است که با وجود اختلاف نظرات بسیار در حوزه ساخت و ساز، در احداث این مجتمع مسکونی به اشتراک نظر رسیده بودند. دکور‌های رنگین چشم‌نواز، المنت‌های ظریف متعلق به دوره کلاسیک – که بیش از همه یادآور موفقیت بزرگ تسانو در احداث مجتمع «هلرو» شهر درسدن است- و نمای عاری از اشکال هریک از خانه‌های این مجتمع جذابیتی توأم با آرامش به این محوطه مسکونی بخشیده است.
5 مجتمع مسکونی دیگر که در سال‌های بعد به‌دنبال احداث مجتمع شهر باغ شکل گرفت رفته‌رفته بزرگتر شده و به‌صورت ساختمان‌هایی هم‌ردیف با ساختاری مجتمع گونه درآمد که با وجود آراستگی ساختاری، جزو آپارتمان‌هایی محسوب می‌شد که آرزوهای بسیاری را برای داشتن یک سرپناه برای حداقل زندگی برآورده می‌کرد. این مجتمع‌ها عبارتند از: مجتمع «پارک شیللر» (1930-1924) مجتمع «نعل بریتس» (1930-1925) مجتمع شهر سفید (1931-1929) و مجتمع بزرگ زیمنس(1934-1929). در احداث این 5مجتمع نیز از معماران مشهور و زبردستی نظیر مارتین واگنر، اتو رودولف، هوگو هرینگ و تاوت استفاده شده است.
در سال‌های بعد شیوه معماری به کار رفته در احداث این خانه‌های مسکونی به‌صورت ایدئولوژیک مورد توجه قرار گرفت به‌طوری‌که معماران بسیاری از جمله «ارنست می» تلاش می‌کردند با تثبیت خدمت خود به استالین در سال 1930 نمونه یک شهر سوسیالیستی را براساس این خانه‌ها در شوروی سابق پایه‌گذاری کنند.
در سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم گروه مهندسین آلبرت اسپیر با ساخت مجموعه‌های مسکونی مشابهی تلاش می‌کردند در ویرانه‌های شهر‌های قدیمی بمباران‌شده در آلمان مجتمع‌های مسکونی متنوعی احداث کنند که در مقابل بمباران و آتش‌سوزی مقاومت بیشتری داشته باشد. این در حالی است که به گفته کارشناسان، امروزه کاهش چشمگیر جمعیت و افزایش تقاضا برای احداث شهر‌های فشرده - به معنای کوتاه کردن مسیر بین شهرها- از یک سو و نیز احداث شهرها با ساختاری ترکیبی برای کار، زندگی و تفریح موجب می‌شود این بناها به مرور زمان تبدیل به عتیقه شده و در معرض خطر تخریب قرار بگیرند.
بر این اساس حفاظت از این ساختمان‌های مسکونی در شکل نخستین آن حائز اهمیت بوده و منطق خویش را می‌طلبد. به گفته کارشناسان ثبت این ساختمان‌ها در یونسکو تقدیری شایسته برای پایتخت آلمان محسوب می‌شود؛ ضمن آنکه این بناها سال‌هاست که با دوراندیشی قابل تحسینی تحت حمایت و پشتیبانی همه جانبه جورج هاسپل، شهردار برلین قرار دارد. به گفته نماینده آلمان در کبک ثبت مجتمع‌های مسکونی برلین در یونسکو موجب پر شدن شکافی عمیق در فهرست میراث جهانی شد؛ ضمن آنکه با ثبت این ساختمان‌ها تعداد محوطه‌های ثبت شده آلمان در یونسکو به 33 مکان ارتقا یافت.
