محمد بلبلی-همشهری آنلاین:
تدوین و انتشار کتاب‌های ویژه رده‌سنی کودکان و نوجوانان نقش عمده‌ای در پاسخگویی به نیازها و رفع مشکلات‌شان و همچنین به‌تبع آن ترسیم آینده بهتر برای آنان دارد. برای ایجاد فضایی مناسب و تشویق کودکان برای مطالعه، باید ابتدا محصولات فرهنگی مناسبی تولید کنیم که این مهم تنها با ایجاد زمینه مناسب برای فعالیت هرچه بیشتر نویسندگان و ناشران این حوزه امکان‌پذیر می‌شود، اما دراین مسیر مشکلات بسیاری وجود دارد که بررسی و رفع آنها همتی دوچندان می‌طلبد.
دراین میان خراسان‌جنوبی از استان‌هایی به‌شمار می‌رود که با وجود برخورداری از استعدادهای فراوان در زمینه تولید محصولات فرهنگی و به‌ویژه کتاب برای رده سنی کودک و نوجوان، هنوز ازنظر زیرساختی دراین حوزه با چالش‌های اساسی مواجه است و فعالان فرهنگی استان از امکانات کافی و مناسب برای انجام فعالیت‌های فراگیر و موثر در عرصه نشر کتاب‌های کودکان و نوجوانان برخوردار نیستند. علاوه براینها، نبود حمایت‌های دولتی از فعالیت‌های فرهنگی، بیش‌ازپیش عرصه را بر مشتاقان این حوزه تنگ کرده‌است.
مظلومیت ادبیات کودک و نوجوان
یک نویسنده حوزه ادبیات کودک در خراسان‌جنوبی، در گفت‌وگو با همشهری آنلاین دراین باره می‌گوید: وضعیت ادبیات کودکان و نوجوانان در خراسان‌جنوبی چندان مطلوب نیست و در مقایسه با ادبیات بزرگ‌سالان، هنوز جایگاهی در استان و حتی کل کشور ندارد. برهمین اساس باید گفت که ادبیات کودک و نوجوان در خراسان‌جنوبی از هرجای دیگر ایران، مظلوم‌تر است و باید به آن توجه ویژه‌ای داشت.
«عبدالرضا صمدی» می‌افزاید: چه در حوزه تولید محتوا و چه در زمینه حمایت از نویسندگان، دراستان ضعف‌های بسیاری وجود دارد. در خراسان‌جنوبی کم‌تر نویسنده‌ای یافت می‌شود که با علاقه و عشق دراین حوزه کار کرده و این راه را ادامه داده باشد. سازمان‌ها و نهادهای مختلف و مرتبط نیز از فعالان ادبیات کودک حمایت چندانی نمی‌کنند؛ موضوعی که نیازمند تجدیدنظر اساسی است.
وی ادامه می‌دهد: هنوز احساس نیاز و ضرورت گسترش ادبیات تخصصی کودک در تعلیم و تربیت فرزندان این سرزمین به‌خوبی احساس نشده است. براین اساس، اگر کسی بخواهد خود را به‌عنوان نویسنده کودک در جامعه مطرح کند، با سختی‌های بسیاری روبه‌رو خواهد شد، زیرا این نویسنده است که باید همه بار مادی و معنوی کار؛ از تولید تا توزیع گرفته را به دوش بکشد.
مسیری پر از موانع
مدیر سابق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان‌جنوبی عنوان می‌کند: من به‌عنوان یک نویسنده در حوزه ادبیات کودک، که به‌تازگی در حوزه نشر هم ورود کرده‌ام، برای انتشار یک کتاب کودک باید از تولید محتوا گرفته تا سرمایه‌گذاری از منابع شخصی و بعد از همه این مراحل، توزیع کتاب را نیز برعهده بگیرم، درحالی‌که نویسنده فقط باید به نوشتن و خلق ایده‌های جدید فکر کند و ذهنش تنها بر نوشتن معطوف باشد.
صمدی ادامه می‌دهد: وجود چنین مشکلاتی سبب می‌شود افراد به‌ندرت دراین عرصه سخت و دشوار وارد شوند. اگر نویسنده جوانی بخواهد وارد این عرصه شود و همه این سرمایه‌ها را نیز از منابع شخصی خودش تأمین کند، قادر به ادامه راه نخواهد بود و با این اوضاع، آینده این راه خیلی امیدوارکننده تصور نمی‌شود.
وی اظهار می‌کند: من به‌عنوان نویسنده و ناشر، به‌تازگی ۲ جلد کتاب در حوزه ادبیات کودک منتشر کرده‌ام، انتشار این ۲ جلد کتاب ۱۵ میلیون‌تومان برایم هزینه داشته‌است و تا این لحظه تنها ۲ میلیون‌تومان از این هزینه‌ها جبران شده‌است. در بهترین حالت باید امیدوار باشم مبلغ هزینه شده برای انتشار این کتاب‌ها دوباره از راه فروش به دستم برسد تا بتوانم کتاب بعدی را آغاز کنم.
صمدی تصریح می‌کند: بیشتر این کتاب‌ها با تخفیف ۵۰ درصد و به‌صورت امانی به کتاب‌فروشی‌ها تحویل داده شده‌است، اما با این حال خیلی از کتاب‌فروش‌ها نیز قبول نکردند و گفتند ما فقط در حوزه کتاب‌هایی که از تهران می‌آید، کار می‌کنیم. این نوع کار کردن شاید برای من که یک بازنشسته هستم و حقوق بازنشستگی دارم تا حدودی قابل قبول باشد، اما آیا کسی که درآمدی غیر از نویسندگی ندارد، قادر به ادامه خواهد بود؟
کم‌کاری در معرفی شخصیت‌های بومی
این نویسنده حوزه ادبیات کودک در خراسان‌جنوبی همچنین با بیان اینکه این شاخه از ادبیات در تعلیم و تربیت کودکان نقش موثری دارد، می‌گوید: در هر استانی آموزه‌ها، اسطوره‌ها، دانشمندان و شخصیت‌های بسیاری وجود دارند که می‌توانند الهام‌بخش نویسندگان باشند، تا کودکان و نوجوانان را با تاریخ، تفکر، علم و هنر آشنا کنند. در خراسان‌جنوبی ۷ شخصیت تاریخی وجود دارد که هرکدام سرآمد یک شاخه علمی شناخته می‌شوند، اما متأسفانه تا به امروز هیچ کاری برای معرفی این بزرگان به کودکان استان انجام نشده‌است.
صمدی اظهار می‌کند: سازمان‌های فرهنگی باید از نویسندگان، به‌ویژه در حوزه ادبیات کودکان ونوجوانان حمایت کنند.
اداره فرهنگ و ارشاداسلامی خراسان‌جنوبی نیز به‌عنوان وظیفه اداری، گاهی شاید از هر هزار جلد کتاب منتشرشده، ۲۰۰ جلد آن هم با تخفیف ۵۰ درصد را از نویسنده خریداری کند که به هیچ عنوان کمکی به نویسنده اثر نخواهد بود.
وی می‌افزاید: بیشتر سازمان‌های فرهنگی که وظیفه حمایت از تولیدات فرهنگی را برعهده دارند، بیشتر روی کارهای آماری و زودبازده سرمایه‌گذاری می‌کنند و به حوزه ادبیات، که بازده مالی طولانی‌تری دارد، توجه و حمایتی ندارند.
ضرورت ترویج فرهنگ مطالعه
این نویسنده درباره تأثیر آموزش و پرورش بر ترویج فرهنگ مطالعه درمیان کودکان و نوجوانان می‌گوید: این وزارت‌خانه یک بستر بسیار مهم در زمینه تولید محتوا و پرورش نیروری انسانی است، اما متاسفانه کم‌ترین توجه را به ادبیات کودک دارد. آموزش و پرورش همچنین می‌تواند نقش بسیار موثری در معرفی نویسندگان و کتاب‌های کودک در سطح کشور ایفا کند. این در شرایطی ممکن می‌شود که ابتدا برای معلمان فرهنگ‌سازی انجام شود، دراین شرایط معلمان نیز می‌توانند دانش‌آموزان را با ادبیات داستانی و شعر آشنا و این عشق و علاقه را به نسل بعدی منتقل کنند.
صمدی ادامه می دهد: هنوز خراسان‌جنوبی در رسانه‌ها، به‌ویژه درحوزه آنلاین و خبرگزاری‌ها، خبرنگاری برای انتشار اخبار ویژه حوزه کتاب و ادبیات ندارد، این درشرایطی است که در ۳ ماه گذشته، ۲۲ جلد کتاب در استان منتشر شده، اما هیچ‌گونه انعکاس رسانه‌ای نداشته است؛ درحالی‌که با برگزاری نشست‌های خبری و اطلاع‌رسانی درباره نشر آثار مکتوب، هم مخاطبان بیشتر با آثار جدید آشنا، هم نویسندگان برای ادامه کار دلگرم می‌شوند.
صمدی اضافه می‌کند: درحال‌حاضر تنها تلاش‌های دلسوزانه برخی افراد است که در حوزه ادبیات کودکان ونوجوانان استان گام‌های کوچکی برمی‌دارند. تا زمانی که نویسنده همه مراحل انتشار از قبیل نوشتن، سرمایه‌گذاری و حتی توزیع را به تنهایی برعهده بگیرد، اوضاع این حوزه از ادبیات به همین شکل کج‌دار و مریز باقی خواهد ماند و در درازمدت دچار مشکلات بیشتری نیز خواهد شد.
نظر شما