اما به‌نظر می‌رسد نه همراه اول و نه اپراتورهای دیگر، تمایلی به همین اقدام حداقلی و هماهنگی با وزارت بهداشت را نیز ندارند.
چندی پیش، دکتر امامی رضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت با ارسال نامه‌ای به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تاکید کرد که سازمان‌ها یا شرکت‌های نصاب و بهره بردار از آنتن‌های تلفن همراه باید به‌منظور حصول اطمینان از رعایت موازین بهداشتی و ایمنی، نسبت به اخذ صلاحیت بهداشتی نصب و راهبری کلیه آنتن‌های BTS از معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی ذی‌ربط اقدام کنند.
مهندس علی گورانی، کارشناس مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت در این زمینه به همشهری می‌گوید: اکثر آنتن‌های تلفن همراه (BTS) که از سوی 3 اپراتور اصلی تلفن همراه در کشور نصب شده‌اند، مجوز ایمنی وزارت بهداشت را ندارند.
وی با اشاره به نص صریح قانون که حفظ سلامت مردم را بر عهده وزارت بهداشت گذاشته است، از اینکه هیچ‌یک از اپراتورهای نصاب این آنتن‌ها خود را ملزم به اخذ این مجوز نمی‌دانند و ایمنی اکثر آنتن‌های موجود در کشور از سوی وزارت بهداشت تأیید نشده است، انتقاد می‌کند.
اظهارات این کارشناس وزارت بهداشت، در حالی است که پیش از این دکتر محمدرضا کاردان، مدیرکل امور حفاظت در برابر اشعه مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور، با تاکید بر نظارت کامل این اداره بر ایمنی آنتن‌های BTS، از استاندارد و بی‌خطر بودن آنتن‌های نصب شده روی بام‌های منازل خبر داده بود: «شرکت‌های تلفن همراه از سوی وزارت ارتباطات موظف به کسب مجوز از سوی سازمان انرژی اتمی برای نصب آنتن‌ها شده‌اند و با توجه به نظارت این مرکز تاکنون هیچ موردی بالاتر از استاندارد ندیده‌ایم.»
به گفته کاردان، امور حفاظت در برابر اشعه مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور متولی نظارت بر آنتن‌های BTS است و در هنگام نصب این آنتن‌ها به استاندارد‌های لازم همچون مقدار و شدت امواج الکترو مغناطیسی ساطع شده از این آنتن‌ها نظارت دارد.
محکم‌کاری عیب نیست
اگر اپراتورهای همراه ملزم به دریافت مجوز از سازمان انرژی اتمی هستند، چه لزومی دارد که مجوز دیگری از وزارت بهداشت بگیرند؟ مهندس گورانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: گر‌چه اکثر آنتن‌های تلفن همراه نصب شده در کشور مجوز سنجش میزان انرژی را از سازمان انرژی اتمی دارند اما ایمنی نصب این آنتن‌ها به عوامل دیگری نیز بستگی دارد و باید مطابق استاندارد ملی باشد که در قانون حفاظت از اشعه کشور مصوب سال 67 مجلس نیز ذکر شده است.
سنجش چگالی انرژی ساطع شده، ایمنی نصب آنتن موبایل، مقاومت سازه‌ای که آنتن روی آن نصب می‌شود ازجمله مواردی است که گورانی به ایمنی آنتن‌های تلفن همراه مربوط می‌داند: «مقاومت و استحکام سازه‌ای که آنتن روی آن نصب می‌شود باید مورد تأیید کارشناسان فنی قرار گیرد.
همچنین گشتاور نیروی عمومی دکل‌ها باید محاسبه شود و طوری نصب شوند که با یک باد یا تکان شدید امکان افتادن آن نباشد و این مسئله باید مستند شود تا امکان پیگیری‌های حقوقی بعدی درصورت وقوع حادثه باشد.»
گذراندن دوره‌های فنی از سوی اپراتورها و کارکنان شرکت‌های نصاب آنتن‌های موبایل و همچنین نصب حفاظ‌های ایمنی اطراف دکل از دیگر مواردی است که گورانی به آن اشاره می‌کند.
مواردی که نادی‌پور، معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد آنها به همشهری می‌گوید: مواردی که وزارت بهداشت در مورد ایمنی آنتن‌های همراه مورد نظر دارد بیشتر مربوط به سازه دکل و آنتن است چون در مورد پرتو‌ها در حال حاضر تمام آنتن‌ها مجوز سازمان انرژی اتمی را دارند.
وی ادامه می‌دهد: «مخابرات 50 سال است که دکل نصب می‌کند و مسائل ایمنی را هم در نصب دکل‌ها رعایت می‌کند و اینکه وزارت بهداشت بگوید در این موارد مجوز این وزارتخانه لازم است مثل این است که هر کس که می‌خواهد ساختمان یا برجی بسازد را مجبور کنیم از وزارت بهداشت هم مجوز بگیرد.»
نادی‌پور با بیان این مطلب، از تشکیل جلسه در سازمان تنظیم مقررات خبر می‌دهد و می‌گوید: صرف‌نظر از اینکه این مورد در مسئولیت وزارت بهداشت هست یا نه، چون استاندارد‌های لازم در نصب دکل‌ها رعایت می‌شود ما نسبت به صدور پروانه ایمنی دکل‌ها از سوی وزارت بهداشت اعتراضی نداریم و هفته آخر تیر‌ماه جلسه‌ای تشکیل دادیم تا صحبت دوستان را بشنویم، اما نماینده وزارت بهداشت در این جلسه شرکت نکرد.
معاون سازمان تنظیم‌مقررات و ارتباطات رادیویی با بیان اینکه درخواست وزارت بهداشت این است که معلوم شود هر کدام از BTSها در محدوده کدام دانشگاه علوم پزشکی است، می‌گوید: اخذ تاییدیه برای تک‌تک BTSها از دانشگاه‌های علوم پزشکی معنایی ندارد و نهایتا وزارت بهداشت می‌تواند در رابطه با مورد تایید بودن یا نبودن هر تیپ و مدل از آنتن و دکل اظهار نظر کند.
بی‌خطر است؛ اما احتیاط کنید!
با این اوصاف و با توجه به اینکه شهرداری تهران هم در این باره خود را دخیل می‌داند، به‌نظر می‌رسد هنوز معلوم نیست کدام ارگان مسئول تایید ایمنی دکل‌های تلفن همراه است، درحالی‌که اطمینان از ایمنی این آنتن‌ها به‌خصوص اطمینان از استاندارد بودن انرژی ساطع شده از آنها موردی است که برای شهروندان، بیشترین اهمیت دارد.
گورانی در این زمینه می‌گوید: درمجموع میزان انرژی ساطع شده از آنتن‌های تلفن همراه خیلی زیاد نیست و طول موج آنها در محدود 800 تا 2هزار مگاهرتز است؛ ضمن اینکه امواج این آنتن‌ها از نوع امواج غیریونیزه است.
با این حال قرار گرفتن در معرض اشعه‌های این آنتن‌ها برای مدت طولانی و در فاصله کوتاه خطرناک است.
وی فاصله ایمن از آنتن را اینگونه تعریف می‌کند: در 5 تا 8 متری روبه‌روی آنتن (نه دکل) انرژی ساطع شده قابل توجه نیست و از آنجا که این امواج به‌صورت مستقیم تابش دارند، بنابراین پشت، بالا و پایین این امواج‌ها خطری ندارد و اینکه خانه‌های زیر آنتن‌های موبایل امکان ارتباط دارند به‌علت این است که تحت پوشش آنتن دیگری قرار دارند.
با توجه به اینکه حد‌اقل ارتفاع برای نصب آنتن 15 متر در نظر گرفته شده است، کارشناسان فاصله حدود 50 متری از دکل آنتن در سطح زمین را فاصله ایمن به‌شمار می‌آورند.
گورانی ادامه می‌دهد: با این حال تداخل امواج آنتن‌ها ممکن است میزان انرژی را بالا ببرد و از این‌رو لازم است در تمام سطح شهر سنجش چگالی انرژی ساطع شده انجام شود که این میزان باید بین 1 تا 10 میلی وات باشد و اگر میزان آن بیش از 10 میلی وات باشد خطرناک است.
این نظرات کارشناس مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت است اما آیا وزارت بهداشت برای چگالی‌سنجی انرژی در سطح شهر تمهیدات لازم را اندیشیده است؟ گورانی این سؤال همشهری را اینچنین پاسخ می‌دهد: معاونت بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی یک واحد بهداشت پرتو دارد که ما سعی داریم این واحد‌ها را به وسایل لازم تجهیز کنیم تا توانایی این عملیات را داشته باشند.
به‌نظر می‌رسد تلاش وزارت بهداشت برای ملزم ساختن اپراتورهای تلفن همراه به اخذ مجوز ایمنی از این وزارتخانه ادامه دارد. باید امیدوار بود درصورت عملی شدن این امر، میزان ایمنی این آنتن‌ها در کشور واقعا ارتقا یابد و ماجرا فقط با اخذ یک مجوز کاغذی از وزارت بهداشت
به پایان نرسد.
