به طور معمول، ادرار در کلیه ها از طریق حالب ها به مثانه منتقل می شود. در افرادی که ریفلاکس وزیکویورترال داشته باشند، مقداری ادرار از طریق یک یا هر دو حالب به عقب بازمی گردد و ممکن است به کلیه ها برسد.
پزشکان معمولاً ریفلاکس وزیکویورترال را از ۱ تا ۵ درجه بندی می کنند. درجه ۱ خفیف ترین شکل این بیماری و درجه ۵ جدی ترین حالت آن می باشد.
ریفلاکس وزیکویورترال می تواند باعث عفونت های ادراری و شاید آسیب کلیه ها شود. دو نوع ریفلاکس وزیکویورترال وجود دارد: ریفلاکس وزیکویورترال اولیه و ریفلاکس وزیکویورترال ثانویه. بیشتر کودکان به ریفلاکس وزیکویورترال اولیه مبتلا می شوند.
شیوع ریفلاکس وزیکویورترال چه میزان است؟
تقریبا از هر ۳ کودک مبتلا به عفونت دستگاه ادراری با تب، ۱ نفر آن ها دارای ریفلاکس وزیکویورترال می باشد. تعداد کودکان مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال ممکن است بیشتر باشد، زیرا برخی کودکان مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال که علائم یا مشکلی ندارند مورد آزمایش قرار نمی گیرند.
چه افرادی بیشتر دچار ریفلاکس وزیکویورترال می شوند؟
به طور کلی، هرچه سن کودک کمتر باشد، احتمال ابتلای وی به ریفلاکس وزیکویورترال بیشتر است. ریفلاکس وزیکویورترال بیشتر در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال دیده می شود، اما در کودکان بزرگتر و حتی بزرگسالان نیز می تواند وجود داشته باشد
احتمال ابتلا به ریفلاکس وزیکویورترال در کودکانی که کلیه یا دستگاه ادراری غیرطبیعی دارند زیاد می باشد. شانس ابتلای دختران به ریفلاکس وزیکویورترال بیشتر از پسران می باشد.
علائم و عوارض ریفلاکس وزیکویورترال چیست؟
گاهی ممکن است کودک مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال هیچ علامتی نداشته باشد. شایع ترین علامت آن عفونت ادراری می باشد. هنگامی که ادرار به عقب جریان می یابد، (همانند ریفلاکس وزیکویورترال) باکتری ها می توانند در دستگاه ادراری کودک به راحتی رشد کنند و باعث عفونت ادراری شوند.
گاهی مشکلات عملکرد مثانه یا روده می تواند با ریفلاکس وزیکویورترال ارتباط داشته باشد. کودک مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال بیشتر احتمال ابتلا به موارد زیر را دارد:
-عفونت ادراری، از جمله عفونت مثانه یا کلیه
-سایر مشکلات مثانه، مانند بی اختیاری ادرار، شب ادراری و احتباس ادراری
-مشکلات روده، مانند یبوست
با این شرایط پس آیا التهاب مثانه خطرناک است؟ اکثر کودکان مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال که دچار عفونت دستگاه ادراری می شوند، بدون ایجاد مشکل دیگری بهبود می یابند. با این حال، در برخی موارد، عفونت ادراری می تواند منجر به زخم کلیه شود که به آن زخم کلیه یا زخم دائمی کلیه نیز گفته می شود.
اگر کودک برای عفونت دستگاه ادراری هرگز تحت درمان قرار نگیرد یا سریع درمان نشود، در صورت تکرر عفونت دستگاه ادراری یا درجه بالای ریفلاکس وزیکویورترال، احتمال زخم کلیه بیشتر می شود.
کودکانی که ریفلاکس وزیکویورترال همراه با علائم مربوط به مثانه یا روده دارند، خطر ابتلا به عفونت ادراری در آن ها بیشتر است. پزشکان برای بررسی مشکلات کلیوی، چندین آزمایش برای کودک درخواست می دهند .
چه عواملی باعث ریفلاکس وزیکویورترال می شوند؟
۱-ریفلاکس وزیکویورترال اولیه
ریفلاکس وزیکویورترال در اکثر کودکان اولیه می باشد و آن ها با حالب غیرطبیعی متولد شده اند. در ریفلاکس وزیکویورترال اولیه، دریچه بین حالب و مثانه به خوبی بسته نمی شود، بنابراین ادرار از حالب به کلیه باز می گردد. اگر فقط یک حالب و یک کلیه تحت تأثیر قرار بگیرند، ریفلاکس یک طرفه وزیکویورترال نامیده می شود.
ریفلاکس وزیکویورترال اولیه با بزرگتر شدن کودک می تواند بهتر شود یا از بین برود. با رشد کودک، ورودی حالب به داخل مثانه بیشتر شده و دریچه عملکرد بهتری پیدا می کند.
۲-ریفلاکس وزیکویورترال ثانویه
کودکان به علل بسیاری از جمله انسداد یا تنگی در گردن مثانه یا مجرای ادراری ممکن است به ریفلاکس وزیکویورترال ثانویه مبتلا گردند. به عنوان مثال، چین خوردگی در بافت ممکن است مجرای ادرار را مسدود کند. انسداد مانع از خروج مقداری ادرار از بدن می شود، بنابراین ادرار در دستگاه ادراری به عقب باز می گردد.
کودک همچنین می تواند ریفلاکس وزیکویورترال ثانویه داشته باشد، زیرا ممکن است اعصاب مثانه به خوبی کار نکند. مشکلات عصبی می تواند از شل شدن و انقباض مثانه برای آزاد شدن ادرار جلوگیری کند.
کودکان مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال ثانویه اغلب ریفلاکس دو طرفه دارند، به این معنی که ریفلاکس وزیکویورترال هر دو حالب و هر دو کلیه را درگیر کرده است. گاهی پزشکان می توانند انسداد ادراری در جنین را در رحم تشخیص دهند.
در این بیماری در اثر برگشت ادرار، عفونت ادراری و باکتری‌ها به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند و با تکرار این برگشت،میزان آسیب‌ها افزایش یافته تا حدی که ممکن است کلیه‌ها از کار بیفتند.
پزشکان چگونه ریفلاکس وزیکورترال را تشخیص می دهند؟
برای تشخیص درجه ریفلاکس وزیکویورترال، متخصص ارولوژی از تست های تصویربرداری استفاده می کند. قبل از تصویربرداری از دستگاه ادراری برای تشخیص ریفلاکس وزیکویورترال در کودک، پزشک موارد زیر را بررسی می کند:
- سن
- علائم
- سابقه خانوادگی ریفلاکس وزیکویورترال
- سطح فعالیت جنسی در یک کودک بزرگتر
-سونوگرافی شکم
در سونوگرافی از امواج صوتی برای دیدن داخل بدن استفاده می شود و کودک شما در معرض اشعه ایکس قرار نمی گیرد. سونوگرافی شکم، تصاویری از کل دستگاه ادراری، از جمله کلیه ها و مثانه نشان می دهد. هم چنین سونوگرافی می تواند انقباض یا گشاد شدگی کلیه ها یا حالب کودک را نیز نشان دهد.
در طی این تست بدون درد، کودک شما روی یک میز دراز می کشد. یک تکنسین یک میله به نام مبدل را به آرامی روی شکم و کمر کودک حرکت می دهد. به هیچ گونه بیهوشی یا بی حسی موضعی نیاز نمی باشد. سونوگرافی ممکن است برای بررسی مشکلات کلیوی و مجاری ادراری پس از ابتلا به عفونت ادراری استفاده شود.
-تخلیه سیستوروتروگرام (VCUG)
این روش از اشعه ایکس برای نمایش مثانه و مجرای ادراری استفاده می کند تا نشان دهد ادرار به سمت عقب، حالب ها، جریان دارد یا خیر. تکنسین با استفاده از یک کاتتر کوچک به مثانه کودک ماده حاجب تزریق می کند. سپس قبل، حین و پس از ادرار وی با اشعه ایکس عکس می گیرد. در این روش فقط از مقدار کمی اشعه استفاده می شود. در این روش نیازی به بیهوشی نیست اما پزشک ممکن است از یک داروی آرام بخش استفاده کند.
-تست های آزمایشگاهی
متخصصان مراقبت های بهداشتی معمولاً نمونه ادرار را از نظر عفونت ادراری بررسی می کنند. وجود گلبول های سفید و باکتری ها در ادرار، می توانند نشانه های عفونت ادراری باشند. برای تایید عفونت ادراری کشت ادرار لازم است.
پزشک ارولوژی چگونه ریفلاکس وزیکورترال را درمان می کند؟
پزشکان ریفلاکس وزیکویورترال را براساس سن کودک، علائم و نوع و درجه ریفلاکس وزیکویورترال درمان می کنند. ریفلاکس وزیکویورترال اولیه اغلب با بزرگ شدن کودک بهتر می شود یا از بین می رود. تا زمانی که ریفلاکس وزیکویورترال خود به خود از بین برود، پزشکان هر نوع عفونت ادراری را با آنتی بیوتیک درمان می کنند.
درمان سریع عفونت ادراری و جلوگیری از ایجاد عفونت ادراری، احتمال عفونت کلیه را در کودک کاهش می دهد.
همچنین پزشک ممکن است استفاده از یک آنتی بیوتیک را طولانی مدت و با دوز کم برای جلوگیری از عفونت ادراری در نظر بگیرد. محققان دریافته اند که استفاده روزانه از آنتی بیوتیک با دوز کم، ممکن است به بسیاری از کودکان مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال کمک کند. با پزشک کودک خود در مورد استفاده از آنتی بیوتیک مشورت کنید. در صورت مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک، مبارزه با باکتری های عامل این عفونت ها دشوارتر می شود.
گاهی پزشکان در کودک مبتلا به ریفلاکس وزیکویورترال با عفونت ادراری عود کننده، گزینه ی جراحی را در نظر می گیرند، به خصوص اگر کودک دارای زخم کلیه یا ریفلاکس شدید باشد که بهبود نیافته است.
پزشکان می توانند با استفاده از جراحی ریفلاکس کودک را اصلاح کرده و از بازگشت مجدد ادرار به کلیه ها جلوگیری کنند. در موارد خاص، درمان ممکن است شامل تزریقات حجیمی باشد. پزشکان کمی مایع ژل مانند را به دیواره مثانه نزدیک دهانه حالب تزریق می کنند.
این ژل در دیواره مثانه برآمدگی ایجاد می کند و در کودکانی که دریچه آن ها عملکرد مناسبی ندارد، مانند یک دریچه به حالب عمل می کند. برای این درمان نیاز به بیهوشی عمومی می باشد و کودک معمولاً می تواند همان روز به خانه برود.
برای مشاوره در زمینه ی بیماری های ارولوژی می توانید با دکتر رضا ولی پور در ارتباط باشید:
نظر شما