توسعه بخش کشاورزی و خودکفایی در تولید محصولات زراعی و باغی در کنار توسعه صنایع غذایی گامی در جهت تحقق این هدف محسوب میشود. این درحالی است که در کشورمان با وجود مواهب طبیعی فراوان و توانمندیهای موجود در بخش صنایع غذایی، هنوز استفاده بهینهای از ظرفیتهای موجود نشده و بسیاری از اصول تامین امنیت غذایی نادیدهگرفته شده است.
این روند موجب شده تا همواره واردات بهعنوان نخستین گزینه تامین مواد غذایی مورد توجه قرارگیرد. تکیه بیش از حد بر واردات برای تامین مایحتاج ضروری مردم از یک سو، زیان بخش تولید، گسترش فرهنگ مصرفگرایی و تغییر سلیقه و ذائقه مصرفکنندگان داخلی را بهدنبال داشته و از سوی دیگر موجب شده تا بازار داخلی متاثر از نوسان قیمت مواد غذایی در جهان با نابسامانی بیشتری مواجه شود و هرگونه تغییر قیمت این محصولات در بازارهای جهانی، تاثیر مستقیمی بر افزایش یا کاهش قیمت آن در بازار مصرفی کشورهای واردکننده این محصولات خواهد داشت.
این در حالی است که برخی نوسان قیمت مواد غذایی در جهان را بهعنوان فرصتی برای رشد و بالندگی صنایع غذایی و بخش کشاورزی قلمداد کرده و معتقدند میتوان با سرمایهگذاری و تحقیقات بیشتر نیاز مصرفکنندگان داخلی را پاسخ داده و زمینههای رونق بخش صنعت و کشاورزی را فراهم کرد. یک کارشناس ارشد صنایع غذایی معتقد است با وجود ایجاد ظرفیتسازی بالا در صنایع غذایی کشورمان امروزه از حدود50 درصد ظرفیتهای ایجاد شده در این بخش استفاده نمیشود.
مسیح انصاری در گفتوگو با ایسنا با اشاره به اینکه کشورمان بهدلیل شرایط اقلیمی و
چهار فصلبودن از نظر تولید محصولات کشاورزی از توانمندیهای بالایی برخوردار است، میافزاید: حدود90 درصد مواداولیه مورد نیاز واحدهای صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی در داخل کشور تولید میشود و وابستگی ما به خارج کشور کمتر است که به همین دلیل گفته میشود، درصورت پیوستن به سازمان تجارت جهانی در صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی، جایگاه مناسبی خواهیم داشت.
وی میگوید: از سویی تلاش بخشهای دولتی از جمله وزارت صنایع و معادن و وزارت جهاد کشاورزی در ایجاد و احداث واحدهای صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی به گونهای بوده که واحدهای بسیاری با ظرفیتهای بالا در بخشهای مختلف ایجاد شده است که البته گاهی این ظرفیتسازیها، بیش از نیاز بازارهای داخلی و حتی بازارهای خارجی و صادراتی و به عبارتی بازارهای هدف بوده است.
انصاری میافزاید: بهطور مثال ظرفیتسازی در بخش رب گوجه فرنگی، استحصال و تولید روغنهای خوراکی، تولید آرد از گندم و... متناسب با شناخت بازارهای هدف صورت نگرفته است. به همین دلیل با وجود ایجاد ظرفیتسازی بالا امروزه از حدود 50 درصد ظرفیتهای ایجاد شده استفاده میشود و به عبارتی 50 درصد ظرفیتهای ایجاد شده بلااستفاده رها شدهاند.
این کارشناس ارشد صنایع غذایی با بیان اینکه ظرفیتسازیهای صنایع غذایی در حال حاضر نیز همچنان ادامه دارد، میگوید: این اقدام نشان از بیبرنامگی در امر صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی دارد چراکه همچنان صدور مجوزها توسط متولیان امر(دستگاههای دولتی)ادامه دارد.
وی میافزاید: شاید بهتر است متولیان امر توضیح بدهند که این ظرفیتسازی چگونه محاسبه شده که در حال حاضر با ظرفیتسازیهای بلااستفاده مواجه هستیم؟ یا اینکه توضیح داده شود در حال حاضر برنامهریزی برای ایجاد ظرفیتهای جدید چیست؟ و اگر صدور مجوزها امروز به استانها واگذار شده آیا در جهت وحدت رویه بین دستگاههای دولتی متولی امر صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی صورت گرفته یا در راستای رقابت بین آنان است؟