این تضاد قابل درک نیست که چطور با وجود آزاد شدن زندانیان، شمار این زندانیان فلسطینی باز هم اینچنین افزایش می‌یابد. آیا این به‌دلیل دستگیری‌های جدید است؟
فرضیه فلسطینیان این بود که روند آزادی پی‌در‌پی زندانیان همزمان با اجرای توافقنامه‌های صلح، سرانجام به آزادی همه زندانیان منجر خواهد شد. اما برخلاف این انتظارات، اجرای روند صلح به خوبی پیش نرفت. شمار زندانیان هم به جای کم‌شدن اضافه شد. در همین راستا، آزادی نسبی زندانیان به جای آنکه بخشی از روند صلح باشد، بیشتر به یک ژست تبدیل شد.
به‌نظر می‌رسد که روند آزادی زندانیان فلسطینی اکنون با پیشرفتی همراه شده‌است.
ابتدا، دو طرف بر سر اسامی کسانی که قرار است آزاد شوند تصمیم‌گیری کردند. در آن زمان هیچ شرطی از سوی اسرائیلی‌ها تحمیل نشده بود و مثلا گفته نشد فقط کسانی باید آزاد شوند که دستشان به خون آلوده نبوده است.
در مرحله دوم اما اعلام شد، کسانی که آزاد می‌شوند باید تعهدنامه‌ای را امضا کنند مبنی بر اینکه دیگر علیه اسرائیل اقدامی نمی‌‌کنند. در نهایت در مرحله سوم که اکنون در جریان است، اسرائیل به‌صورت یکجانبه درباره اسامی زندانیان و شرایط آزادی آنها تصمیم گرفت.
تصمیم 17 اوت اسرائیل برای آزادی 200 زندانی فلسطینی که دو نفر از آنها مسئول حملات دهه 1970 علیه اسرائیلی‌ها بودند، یک نمونه دیگر از پیشرفت نسبی در روند نیم‌بند صلح بود. این اقدام با امید جبران ناکامی‌های روند صلح صورت گرفت. دولت اسرائیل درخواست فلسطین برای برگزاری نشست کمیته مشترک زندانیان را رد کرد و به جای آن همه تصمیمات را درباره اسامی کسانی که باید آزاد شوند، یکجانبه گرفت.
این اتفاق در مقایسه با آزادی زندانیان حزب‌الله که به‌صورت یکجا و موفقیت‌آمیز انجام شد، نکاتی را نشان می‌دهد. البته حزب‌الله با مشکل دستگیری‌های هر روزه آن‌طور که فلسطینیان رو‌به‌رو هستند، رو‌به‌رو نیست. حتی حماس هم در تعاملی مشابه موفق شد تعداد بیشتری از زندانیان خود را از زندان‌های اسرائیل آزاد کند.
به‌نظر می‌رسد که حماس بتواند رهبران ارشد خود را از زندان‌های اسرائیل آزاد کند و در این مسیر بهتر از محمود عباس عمل کند. به هر حال زندانیانی را که حماس به غزه بازمی‌گرداند کمتر از دیگر زندانیان فلسطینی با خطر دستگیری دوباره رو‌به‌رو هستند.
نکته‌ای که از کل این ماجرا می‌توان دریافت این است که اسرائیل در ماجرای آزادسازی زندانیان، با دو گروه فلسطینی رو‌به‌روست؛یکی زندانیان تشکیلات خودگردان یا ساف و دیگری حماس. پیامد این وضعیت آن است که حماس در مقابله خود علیه عباس برگ برنده‌ای به دست می‌آورد. آن برگ برنده این است که عباس در این شرایط تنها نماینده جنبش فتح تلقی می‌شود و نه مردم فلسطین. اکنون این طور به‌نظر می‌رسد که اسرائیل دست کم در ماجرای آزادی زندانیان فلسطینی، در مقابل حماس عقب‌نشینی بیشتری نشان می‌دهد تا مقابل فتح.
البته حتی اگر همه زندانیان فلسطینی هم توسط اسرائیل آزاد شوند در نهایت این کار تنها ژستی برای نشان دادن نیت صلح است و به سختی می‌توان انتظار تحقق خود صلح را داشت.
دیلی استار- 27 آگوست 2008
