این تصور که با پرکردن این فرم، بعد از مدت کوتاهی دولت با پرداخت پول نقد به آنان تمام مشکلات و گرههای اقتصادیشان را حل میکند، تصوری است که نزد بسیاری مردم آنچنان پررنگ شده که محال است بتوان در آن خدشهای ایجاد کرد.
پررنگتر کردن این تصور از سوی برخی مسئولین با اعلام جملههایی امیدوارکننده، هر چند آنان را تشویق میکند که فرمها را با سرعت و شوق بیشتری پر کنند اما این خطر را نیز در پی دارد که پیشبینیهای رؤیاگونه مردم در رویارویی با واقعیت به نارضایتی بزرگی تبدیل شود و دولت از حل منطقی آن ناتوان بماند.
تصور کنید گروهی بر این باورند که دولت هر ماه پولی هنگفت و گاهی تا چند برابر درآمد ماهانهشان، را از طریق کارتهای اعتباری در اختیارشان میگذارد و به این ترتیب یارانهها در کشور هدفمند میشود وزندگی شیرین.
بهنظر میرسد دهکهای پایینی درآمد کشور بیشتر به یارانه نقدی دلبستهاند، گروهی که در انتظار کمک فوری برای دستیابی به حداقلهای زندگیاند.
هرچند آییننامه چتر ایمنی رفاه تکلیف دولت را در مقابل گروههای آسیبپذیر روشن کردهاست.
این آییننامه که در سال 1384 و به استناد بند «ه » ماده 16 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی به تصویب رسیدهاست، گروههای آسیبپذیر را اینگونه تعریف کرده است: افرادی از جامعه که در معرض مخاطرات اجتماعی هستند و به ساماندهی و باز پروری نیاز دارند.
جمعیت هدف تحت پوشش این آیین نامه به 3 گروه درآمدی زیر طبقه بندی میشود:
گروه اول- جمعیت زیر خط فقر شدید.
گروه دوم- جمعیت ما بین خط فقر شدید و خط فقر مطلق.
گروه سوم- جمعیت بالاتر از خط فقر مطلق (جامعه سالم).
که برای گروههای اول و دوم اقدامات جبرانی و برای گروه سوم اقدامات ارتقایی و پیشگیرانه انجام میشود.
تا همینجا وظایف دولت در برابر گروههای آسیبپذیر که دهکهای پایینی درآمد هستند روشن و شفاف است.
با توجه به گزارشهای منتشر شده از سوی روابط عمومی وزارت رفاه، دولت طبق بند ب تبصره 15، مبلغ 250 میلیارد تومان برای هدفمند کردن یارانهها و کمک به اقشار آسیب پذیر اختصاص داده است.
دولت همچنین سالانه 127 هزار میلیارد تومان یارانه به بخشهای مختلف پرداخت میکند که از این میان 7 هزار میلیارد تومان آن به تامین کالاهای اساسی و مابقی به بخش انرژی تزریق میشود.
از سوی دیگر 20 درصد از فقیرترین جمعیت کشور 5 درصد از درآمد کشور را در اختیار دارند و 20 درصد از ثروتمندترین افراد کشور 80درصد درآمد کشور را تصاحب کردهاند.
وزیر رفاه و تامین اجتماعی معتقد است اجرای طرح هدفمند کردن یارانهها با پرکردن فرمهای خوداظهاری در راستای اصلاح سیستم اقتصادی کشور است.
عبدالرضا مصری در یکی از آخرین اظهار نظراتش گفته: پس از مرحله خوداظهاری، بانک اطلاعاتی اظهارنامهها را تفکیک و سپس با خارج شدن تدریجی حاملهای انرژی از طرح یارانه، این اعتبارات در اختیار افراد مشمول قرار خواهد گرفت.
هر چند در پرسشنامه ای که در اختیار مردم قرار گرفته چیزی جز وضعیت شغلی، درآمد و داراییها مورد پرسش قرار نگرفتهاست و هرگز از مردم خواسته نشده تا اطلاعاتی از کم و کیف مخارج خانوار خود ارائه کنند.
اگر بپذیریم براساس این طرح قرار است بیشترین نفع به دهکهای پایین جامعه و افراد کم درآمد کشور برسد میتوان سؤال کرد مگر پیش از این خانوادههای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی شناسایی نشدهاند؟ آیا نیاز به شناسایی مجدد داریم؟
پیش از این مگر آییننامه چتر ایمنی رفاه اجتماعی تکالیف دولت را در برابر این گروهها روشن نکردهبود؟
آیا واقعا برای حل مشکل این گروهها نیازمند صرف وقت و هزینه و تاخیر در برنامهریزی بودیم؟
به جز این آییننامهها پیش از این ما سند کاهش فقر و هدفمند کردن یارانهها را نیز داشتهایم، در ماده 3 استقرار عدالت اجتماعی، کاهش نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی، کاهش فاصله دهکهای درآمدی و توزیع عادلانه درآمد در کشور، کاهش فقر و محرومیت، توانمندسازی فقرا و هدفمند کردن یارانهها بهعنوان اهداف آرمانی این سند تلقی شده است.
جزئیات چگونگی اجرا نیز در سند به روشنی و دقت ذکر شدهاست، به این ترتیب بهنظر نمیرسد مشق دوباره نوشته میشود؟ تکلیف به هر حال همان است که بود، نجات دهکهای درآمدی پایین جامعه.