یعنی عملا قرار نیست فیلم‌های به‌اصطلاح پرفروش و جذاب، در این ماه اکران شوند. در این ماه فیلم‌هایی روی پرده می‌روند که از مدت‌ها قبل منتظر پیداشدن فرصتی برای نمایش بودند، فیلم‌هایی که امیدی به داشتن تماشاگر زیاد ندارند.
در مقابل فیلم‌های بفروش، برای گرفتن اکران عید فطر سر و دست می‌شکنند. فیلمسازان می‌دانند که بعد از یک ماه رکود، خیل مشتاقان هنر‌هفتم به سینماها هجوم می‌برند و به همین خاطر از ماه‌ها قبل به‌دنبال اکران عید فطر هستند. آنچه در سال‌های اخیر در شناسایی عامل رکود سینما به‌عنوان متهم شماره یک شناخته شده، تلویزیون است.
مجموعه‌های تلویزیونی که پخش آنها از دقایقی بعد از اذان مغرب آغاز شده و تا پاسی از شب گذشته، ادامه می‌یابد. در حالی که تا 5 سال گذشته این ماجرا دقیقا برعکس بود. آن موقع در این ماه تلویزیون برنامه جذابی نداشت و مردم بدشان نمی‌آمد بعد از افطار سری هم به سینماها بزنند.
اما این روزها دیگر نه صاحبان فیلم‌ها و نه سینما‌‌‌داران حاضر نیستند فیلم‌هایشان را در این ماه اکران کنند چون رقیب سرسختی به نام تلویزیون دارند که به سهولت در دسترس مخاطب است، نه تبلیغ می‌خواهد و نه هزینه بر است. اما آیا تلویزیون تنها عامل بی‌رونقی سینماها در این ماه است و آیا هیچ راهکاری برای بازگشت رونق به سینماها وجود ندارد؟
در ماه رمضان عملا سینماها هم مثل رستوران‌ها در بیشتر ساعات روز تقریبا در تعطیلی به سر می‌برند و دلیل آن عدم‌استقبال مخاطب است. اما چه عواملی باعث می‌شود سینماها در این ماه این قدر کم رونق باشند؟
سیروس تسلیمی- تهیه‌کننده- بی‌رونقی سینماها در ماه رمضان را ناشی از عوامل مختلفی از جمله حجم زیاد مجموعه‌های تلویزیونی می‌داند و می‌گوید: در این ماه معمولا تا قبل از افطار روزه‌داران تمایلی به سینما رفتن ندارند. بعد از آن هم با حجم بالای مجموعه‌های تلویزیونی ترجیح می‌دهند در خانه بمانند و بی‌دردسر سریال جذاب ببینند.
این دو عامل عمده کم شدن تعداد سینما‌روها در ماه رمضان است. اما در کشورهای عربی و بقیه کشورهای اسلامی وضع به گونه دیگری است. یعنی در این ماه بعد از افطار، فرصت مناسبی برای سینما‌رفتن است. در ایران هم شاید در حدود ده سال پیش در بعضی از شهرهای کشور مثل آذربایجان شرقی و غربی سینماها تا پاسی از شب گذشته، باز بود و مردم استقبال خوبی از آن می‌کردند. این رونق باعث شده بود که اتفاقا فیلم‌های خوبی هم در این ماه اکران شوند. متأسفانه این سنت امروزه از بین رفته و مجموعه‌های جذاب و رایگان که اتفاقا چیدمان پشت سر هم دارند دیگر فرصتی به سینما نمی‌دهند.
علی سرتیپی، نیز تلویزیون را رقیب اصلی سینماها در این ماه می‌داند. این تهیه‌کننده می‌گوید: تلویزیون در سال‌های اخیر شدیدا فعال شده و در عوض سینمای ما آسیب‌پذیرتر شده است. هیچ برنامه‌ریزی وجود ندارد و فیلمسازان هم تمایلی برای به‌وجود آمدن شرایط بهتر ندارند.
داریوش بابائیان- تهیه‌کننده- هم تلویزیون را به‌عنوان متهم اصلی معرفی کرده و می‌گوید: در این ماه خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند. همین باعث می‌شود سینماها رونق‌شان را از دست بدهند. اما امسال چون ماه رمضان با بخشی از تعطیلات تابستان همزمان شده است، این مسئله ممکن است باعث شود مردم در ساعت‌های پایانی شب وقتشان را در خارج از منزل بگذرانند و ترجیح دهند مجموعه‌ها را زمانی که باز‌پخش می‌شود تماشا کنند.
فیلم خوب نداریم
به تجربه ثابت شده در این ماه حتی فیلم‌های خوبی هم اکران نمی‌شود و صاحبان فیلم‌ها و سینما‌دارها هم به این بی‌رونقی دامن می‌زنند.
تسلیمی این مسئله را به تجربه تلخ تهیه‌کننده‌ها و سینما‌دارها از فصل تابستان نسبت داده و معتقد است: در این ماه سینما‌دار و پخش‌کننده هماهنگ هستند و بر این نکته اتفاق نظر دارند که ماه رمضان زمان خوبی برای اکران فیلم‌های به‌اصطلاح بفروش نیست. البته شاید اگر در چند روز اول مردم مجموعه‌ها را زیاد نپسندند ممکن است این معادله به هم بخورد و سینماها کمی رونق بگیرد. حتی اگر از دو سه هفته قبل از ماه رمضان فیلم خوبی اکران شود این امر به رونق سینماها کمک می‌کند.
بابائیان اما معتقد است فیلم‌هایی که خوب می‌فروشند می‌توانند این فروش خوب را در ماه رمضان هم حفظ کنند و می‌گوید: هر صاحب کالایی دوست دارد در بهترین زمان کالای خود را عرضه کند. البته من به‌عنوان پخش‌کننده «همیشه پای یک زن...» را روی اکران داشتم که سه هفته از اکران آن در ماه رمضان است. من این ریسک را کردم و مطمئنم که نتیجه می‌گیرم یعنی این فیلم فروش خوب خود را حفظ می‌کند.
ما باید روی تبلیغات سرمایه‌گذاری کنیم. وقتی فیلم‌های فرهنگی و خاص در این ماه روی پرده می‌رود این مسئله عملا به بی‌رونقی شدت می‌دهد. سرتیپی اما می‌گوید که تجربه اکران فیلم پرفروش در ماه رمضان را داشته است: من فیلم «آکواریوم» را در همین ماه اکران کردم و نتیجه خوبی هم گرفتم. وقتی برنامه‌ریزی وجود ندارد به ناچار فیلم‌هایی اکران می‌شود که مخاطب ندارد و این باعث می‌شود این بی‌رونقی شدت بگیرد. باید بپذیریم که تلویزیون خیلی فعال است حتی به‌نظرم مجموعه‌های تلویزیونی روی مسجد رفتن روزه‌داران هم تاثیر گذاشته است.
تلویزیون همان سینماست
در هیچ کجای دنیا سینما این قدر تحت‌تأثیر تلویزیون قرار نمی‌گیرد. اما چه عواملی باعث شده در کشور ما سینما تا حد زیادی تحت‌تأثیر رسانه ملی باشد؟
سرتیپی این مسئله را مختص ایران دانسته و می‌گوید: در هالیوود سطح سینما آنقدر بالاست که به هیچ وجه قابل مقایسه با تلویزیون نیست. یعنی آنجا مثل ایران نیست که هر بازیگر سینمایی را به راحتی در مجموعه‌های تلویزیونی ببینیم یا یک بازیگر درجه سه تلویزیونی را در نقش اول یک فیلم سینمایی ببینیم. یعنی متأسفانه در کشور ما استانداردی وجود ندارد.
تسلیمی اما معتقد است در کشورهای دیگر هم تلویزیون این نقش را بازی می‌کند و سعی در جذب مخاطب دارد. ولی در آنجا سالن‌های سینما هم جذابیت خودشان را دارند. یعنی اگر سالن مناسب باشد مردم نه فقط به خاطر فیلم بلکه به خاطر آن مجموعه جذب سینماها می‌شوند. مجموعه‌هایی با انواع تفریحات جانبی و جذاب برای گروه‌های سنی مختلف به رونق سینما کمک می‌کند. البته در کشور ما هم اقداماتی برای بازسازی سالن‌ها صورت گرفته است ولی کافی نیست. سالن‌های ما جذابیت ندارد.
بازیابی رونق گذشته
زمانی اکران نوروز هم مثل اکران رمضان بی‌رونق بود. اما چند سالی است که با آغاز فصل بهار، فیلم‌های جذاب و پرمخاطب روی پرده می‌روند و البته صف‌های طولانی هم در مقابل سینماها تشکیل می‌شود. با این حساب آیا میتوانیم امیدوار باشیم که سینماها در ماه رمضان رونق گذشته خود را حفظ کنند؟
بابائیان در پاسخ به این سؤال فاکتور برنامه‌ریزی را عاملی مؤثر دانسته و می‌گوید: باید فیلم‌ها را با شرایط ویژه، اکران کنیم مثلا در ماه رمضان اکران را شروع کنیم اما آغاز محاسبه فروش فیلم را که باعث تعویض احتمالی فیلم می‌شود، به عید فطر موکول کنیم. این مسئله به‌نفع سینما‌دار و تهیه‌کننده است تا فیلم و سینما از گردونه فروش خارج نشود. به هر حال تابستان بهترین فصل اکران است و نباید از دست برود. باید مسئولان ارشاد از صاحبان فیلم‌ها حمایت کنند. من به‌عنوان یک تهیه‌کننده حاضرم این ریسک را بکنم و فیلم‌های خوب و پرفروش را در ماه رمضان اکران کنم. تسلیمی اتفاقی که برای اکران نوروز افتاده را پیشنهاد می‌دهد و می‌گوید: زمانی اکران نوروز هم کم رونق بود ولی در سال‌های اخیر با اکران فیلم‌های جذاب این فصل رونق گرفته است.
باید فرهنگ‌سازی کنیم و ریسک اکران فیلم در این فصل را بپذیریم. سالن‌های سینما را به مجتمع‌های تفریحی تبدیل کنیم. سانس‌ها را افزایش دهیم و درصورت امکان قیمت بلیت سینما را در این یک ماهه به نصف کاهش دهیم. هر چند که به تجربه ثابت شده که فیلم خوب با بلیت گران قیمت هم خوب می‌فروشد اما فیلم ضعیف اگر بلیتش مجانی هم باشد، مخاطب ندارد. اما به‌نظر می‌رسد فیلم‌هایی که امسال همزمان با ماه رمضان روی پرده هستند همچنان به بی‌رونقی سینماها دامن می‌زنند.
سرتیپی چاره کار را در حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از فیلم‌های دانسته و می‌گوید: اگر اکران در این ماه به گونه‌ای باشد که به کف فروش توجهی نشود و فیلم‌های اکران شده بتوانند در بعد از این ماه هم همچنان روی پرده باشند مشکل تا حد زیادی حل می‌شود. باید مجموعه عوامل دست به دست هم بدهند. چه اشکالی دارد که فیلم‌های آقایان مجید مجیدی و ابراهیم حاتمی‌کیا به جای عید فطر در ماه رمضان اکران شود.
میتوانیم اکران عید فطر را چند هفته جلو بیندازیم. البته امسال سیاست تلویزیون هم بر پخش تیزرها با قیمت مناسب و تخفیف بود. اگر تبلیغات به‌صورت منظم از تلویزیون پخش شود قطعا مخاطب افزایش می‌یاید، اما معاونت سینمایی هم باید دست به کار شود و نباید منفعل باشد. باید شرایط فراهم شود و فیلم‌هایی ساخته شوند که فقط بتوانیم آنها را در سینما ببینیم. باید مراکز فرهنگی داشته باشیم تا مردم از حضور در آنها لذت ببرند، تفریح کنند و مسئله شان فقط فیلم دیدن نباشد. با همت مؤسسه سینما شهر و بازسازی و ساخت سالن‌های سینما در شهرستان‌ها ما شاهد رونق گرفتن سینما بودیم. فروش شهرستان‌ها بعد از بازسازی حداقل دو برابر شده است. حتی ساخت مجموعه آزادی در تهران به رونق فروش کمک بزرگی کرده است.
