همشهری آنلاین-فاطمه چاپاری: سالانه ۱۵۰ تا ۱۸۰هزار تن انگور در تاکستان‌های استان مرکزی تولید می‌شود که سهم روستای هزاوه از این تولیدات حدود ۵ هزار تن است. کشاورزان دیار میرزا محمدتقی خان فراهانی مشهور به امیرکبیر با فعالیت در صدها کارگاه شیره‌پزی هر سال بخش عمده‌ای از محصولات خود را به فرآورده‌هایی چون شیره انگور و باسلوق تبدیل می‌کنند.
تولید فرآورده‌هایی چون شیره، ریشه در نوع زندگی مردمان ایران در گذشته دارد و کاربرد این واژه در بسیاری از ضرب‌المثل‌های فارسی نشانگر همین مساله است. شیره را می‌توان از میوه‌های مختلفی تهیه کرد، اما به دلیل فراوانی انگور در مناطق مختلف ایران، همه این محصول را با نام انگور می‌شناسند.
در روزهایی که صنعت بسته‌بندی در کشور رواج نیافته بود و امکان پاستوریزه کردن مواد خوراکی وجود نداشت، مردم به روش‌های مختلف سنتی، دست به تولید فرآورده‌هایی از میوه و خوراکی‌های تازه برای استفاده طولانی مدت در زمستان می‌زدند. از آن جا که این محصولات در کنار طعم خوشایند خود، دارای خواص بسیاری هستند پس از گذشت زمان بسیار، هنوز هم مورد استقبال مردم هستند.
شیره انگور در بخش‌های مختلف استان مرکزی از جمله روستاهای فراهان تولید می‌شود، اما به دلیل اقلیم خوب روستای هزاوه، باغ‌های این منطقه تولیدات انبوهی دارند به طوری که ۳۵۰هکتار از باغ‌های انگور استان در این روستا قرار دارد. در آستانه فصل پاییز، خانه‌ای در این روستا نیست که در آن شیره‌پزی انجام نشود. هر ساله در این روستا حجم زیادی شیره و باسلوق تولید می‌شود که تولید این محصولات در سال جاری به دلیل کم آبی کاهش چشمگیری داشته است.
تولید ۷۰۰تن شیره
«ایرج احمدی» یکی از اهالی روستای هزاوه به همشهری می‌گوید: مساحت کل باغ‌های روستای هزاوه ۳۵۰هکتار است که علاوه بر آن در منطقه کُهمال این روستا هم حدود ۱۵۰هکتار باغ وجود دارد.
وی با بیان اینکه مجموع انگور تولیدی در این روستا بیش از ۵هزار تن است که بین ۵۰۰ تا ۷۰۰تن شیره از آن تولید می‌شود، می‌افزاید: شیره‌پزی از اول مهر آغاز شده است و تا ۱۵ آبان ادامه دارد.
احمدی با بیان اینکه امسال با توجه به عواملی چون کم آبی و افزایش دمای هوا، تولید انگور و شیره نسبت به سال گذشته به یک سوم رسیده است، اظهار کرد: حدود ۲۰۰کارگاه کوچک سنتی شیره‌پزی در هزاوه وجود دارد که محصولات این کارگاه‌ها به اراک و ملایر صادر می‌شود.
کافی نبودن واحدهای فراوری
انگور در بین محصولات باغی بیشترین سهم از سطح زیر کشت را در استان مرکزی به خود اختصاص داده است.
به گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، در حال حاضر در ۱۶هزار و ۲۰۰هکتار از زمین‌های کشاورزی استان مرکزی انگور کشت می‌شود.
«علی اصغر زارعی» به همشهری می‌گوید: به طور متوسط حاصل عملکرد باغ‌های انگور استان مرکزی ۱۲هزار تن بود که به دلیل سرمازدگی ابتدای امسال، محصول تاکستان‌های این استان نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافت و به میزان مطلوب نرسید.
وی با بیان اینکه ۷۰درصد باغ‌های انگور استان مرکزی را انگورهای بی‌دانه سفید و قرمز تشکیل می‌دهد و ۳۰درصد باقی مانده شامل انگورهای عسگری، فخری، یاقوتی و... است، می‌افزاید: از این محصولات، فرآورده‌های جانبی از جمله کشمش، شیره انگور، مربا، کنتسانتره، باسلوق و دیگر مشتقات به تولید و مصرف می‌رسد.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی مرکزی با بیان اینکه استان از نظر سطح زیر کشت انگور و عملکرد باغ‌های این محصول، رتبه نهم کشور را داراست، اظهار می‌کند: از آن جا که باغ‌های انگور این استان به روش غرقابی آبیاری می‌شوند، در خشکسالی‌های اخیر با کاهش بار مواجه شده‌اند، ولی چون انگور محصول مقاومی در برابر کم آبی است، این کاهش عملا چشمگیر نبوده. به گفته وی، اولین مسأله در زمینه تولید انگور و فرآورده‌های آن در استان مرکزی، استفاده از سیستم کشت خزنده است که باید به کشت داربستی تغییر پیدا کند. مسأله بعدی کمبود کارگاه‌های فرآوری توزیع انگور و کشمش در این استان است به طوری که در حال حاضر فقط ۲واحد فرآوری در استان مرکزی فعال است در حالی که به ۳واحد فرآوری دیگر نیاز داریم.
کم بودن تعداد تعاونی‌های فعال انگور در استان مرکزی از دیگر مشکلاتی است که می‌توان به آن اشاره کرد. علاوه بر آن نبود زنجیره‌های ویژه انگور در استان مرکزی از دیگر دغدغه‌های باغداران این استان است، زیرا یک تولیدکننده باید همزمان به دنبال تهیه نهاده و بازار فروش و بسته‌بندی و غیره باشد در حالی که هر کدام از این موارد تخصص‌های ویژه‌ای می‌طلبد.
تهران؛ بازار هدف شیره انگور
صنایع تبدیلی استان مرکزی در زمینه مشتقات انگور به طور عمده در شهرستان خنداب و روستای هزاوه قرار دارد. واحدهای شهرستان خنداب بیشتر در حوزه تولید کشمش و واحدهای روستای هزاوه در تولید شیره این میوه فعال هستند.
مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی در این باره به همشهری می‌گوید: تهران از مهم‌ترین بازارهای هدف صادرات داخلی شیره هزاوه است، اما صادرات خارجی این محصول به شکل غیرمستقیم انجام می‌شود، زیرا صادرات محصول به خارج از کشور نیازمند دریافت استاندارهای خاص و هزینه‌بر و از عهده واحدهای کوچک واقع در استان خارج است.
به گفته «علی صفری» تولیدات سنتی این محصول بسیار بیشتر از تولیدات واحدهای دارای پروانه است. مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان، کمبود نقدینگی را از مشکلات مهم واحدهای تبدیلی می‌داند که تولیدکنندگان شیره هم با این مسأله دست و پنجه نرم می‌کنند. کم آبی اخیر با کاهش کمیت و کیفیت بار انگور در سال جاری از مواردی است که در کاهش تولیدات واحدهای صنایع تبدیلی تاثیر گذاشته است.
نظر شما