رهبر کره شمالی بمیرد چه کسی جایگزین او می‌شود؟ | قانونی برای جانشینی کیم جونگ-اون وجود ندارد

به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا، «رهبران اندکی در جهان هستند که مثل کیم جونگ اون از نزدیک رصد می‌شوند و در هاله‌ای از رمز و راز پیچیده شده‌اند. دسیسه سیاسی و دیپلماتیک، این دیکتاتور را که قدرت را در ۲۰۱۱ به دست گرفت و در اواخر دهه ۳۰ زندگی خود به سر می‌برد، احاطه کرده است.» 

بنابر گزارش پایگاه بیزنس اینسایدر، گاه و بیگاه شایعاتی درباره وضعیت جسمانی نامناسب او منتشر می‌شود. وضعیت و محل حضور روزانه او چنان مبهم است که وقتی او در سال ۲۰۲۰ برای چندین دهه در انظار عمومی دیده نشد، گمانی‌زنی درباره مرگ او بیداد کرد، تا اینکه دوباره سر و کله‌اش پیدا شد. 

در حالی که کیم جونگ اون تاکنون ثابت کرده است که این شایعات بی‌پایه و اساس است، تحولات سال گذشته نشان می‌دهد که پشت درهای بسته، کره‌شمالی ممکن است برای روزی آماده شود که کیم جونگ اون واقعا رفته باشد. 

فرمانروایی بدون قوانین

در حال حاضر هیچ قانون شناخته شده‌ای برای جانشینی در سلسله مراتب حزب حاکم کره‌شمالی موسوم به حزب کارگران کره (WPK) وجود ندارد. در نتیجه تحلیلگران تنها می‌توانند پیش‌بینی‌هایی را در مورد اینکه چه کسی پس از کیم می‌آید، براساس انتقال قدرت قبلی انجام دهند. فقدان پروتکل‌های جانشینی ضرورتا عمدی نیست. کره‌شمالی تنها سه رهبر در تاریخ ۷۳ساله خود داشته است. 

اولین رهبر کره‌شمالی به نام «کیم ایل سونگ»، پسر خودش «کیم جونگ ایل» را در ۱۹۸۰ و ۱۴ سال پیش از مرگش در ۱۹۹۴ به عنوان جانشین تعیین کرد. کیم جونگ ایل هم با جدیت از تعیین جانشین تا پیش از مرگش خودداری می‌کرد و بخشی از علت احتمالا این بود که خود او بعد از انتخاب به عنوان جانشین از برخی جنبه‌ها رژیم پدرش را تضعیف کرده بود. 

کیم جونگ ایل زمانی کیم جونگ اون را به عنوان جانشین خودش معرفی کرد که مشخص شد دیگر سر سلامت از سکته حادی که در تابستان ۲۰۰۸ دچار آن شده بود، بلند نمی‌کند. حتی آن زمان، دو سال اعلام رسمی این برنامه به طول انجامید و کیم جونگ اون تنها یک سال وارث ظاهری پیش از معرفی به عنوان رهبر بود. کیم جوان که بی‌تجربه بود، بی‌رحمانه به تحکیم قدرت پرداخت. 

او در سال ۲۰۱۳ شوهر عمه خودش «جانگ سونگ تائک» را بابت «ضدیت با حزب» و «اقدامات ضد انقلابی» اعدام کرد. جانگ به نوعی از طرف کیم جونگ ایل به عنوان نایب‌السلطنه تعیین شده بود و همانطور که یک فراری از کره‌شمالی گفته بود، نفوذی که جانگ داشت موجب شد تا هدف کیم جوان قرار بگیرد. 

در سال ۲۰۱۷، کیم جونگ اون برادر خودش «کیم جونگ نام» را در کوآلالامپور ترور کرد. کیم جونگ نام، پسر ارشد کیم جونگ ایل بود و منتقد سرسخت این رژیم به شمار می‌رفت. 

جایگزینی نیست

کیم جونگ اون در سن بسیار کمتری به نسبت پدر و پدربزرگش بر سر کار آمد و نیازی به تعیین جانشین نداشت. او همچنین از تعیین مقامی که نفر دوم به شمار رود، اجتناب کرده است. 

بروس بنت، تحلیلگر ارشد دفاعی در رشد رند (RAND) به بیزنس اینسایدر گفت: روش کار معمول کیم جونگ اون این است که اجازه دهد اینطور به نظر برسد که فردی برای یک یا دو سال نفر دوم است و بعد او را پاکسازی کند. 

گاهی پاکسازی به معنای بازآموزی و کاهش رتبه و وضعیت است، نه اعدام. بروس بنت درباره پاکسازی‌ها به دست کیم گفت: او هر از گاهی این کار را انجام می‌دهد چون نمی‌خواهد فردی به عنوان جایگزین او به نظر برسد. او می‌خواهد کاملا بر اوضاع مسلط باشد. 

اما تصمیمات زیادی در سال گذشته اتخاذ شد که نشان می‌دهد کیم جونگ اون و رهبران حزب کارگر ممکن است برای فردی برای جایگزینی کیم آماده شوند. 

اولین مورد، دو ماده از یک سری تغییر قوانین است که ماه ژانویه در هشتمین کنگره حزبی وضع شد. ماده ۲۸ تصریح می‌کند که هر یک از پنج عضو دفتر سیاسی که عالی‌ترین نهاد حزب کارگران کره‌شمالی است، در صورت رضایت دبیرکل که کیم جونگ است، می‌توانند بر جلسه ریاست کنند. این اساسا بدین معناست که کیم دیگر اجباری بر نظارت یا حتی شرکت در نشست‌های دفتر سیاسی ندارد. 

شگفت‌آورترین تغییر اما ماده ۲۶ است که سمت جدیدی تحت عنوان «دبیر اولی» را ایجاد می‌کند. این عنوان به خودی خود جدید نیست. کیم جونگ اون پیش از انتخاب واژه «رئیس» در سال ۲۰۱۶ و بعد «دبیرکل» در سال ۲۰۲۱، از آن استفاده می‌کرد. 

با این حال، اکنون «دبیر اولی» به معاون اول دبیرکل اشاره دارد، سمتی که شبیه معاون رئیس‌جمهوری است و این تغییر انقلابی به شمار می‌رود چون نه در حزب حاکم کره‌شمالی و نه در هیچ حزب کمونیستی، تاکنون به طور رسمی نفر دوم وجود نداشته است. 

با این حال، هیچکس به عنوان دبیراول معرفی نشده است و چیزی تصریح نمی‌کند که با مرگ دبیرکل، دبیراول به طور خودکار به عنوان رهبر تعیین می‌شود. بروس بنت می‌گوید: تدابیری که در نظر گرفته شده است، یک سوال جالب‌توجه به وجود می‌آورد. آیا به وضوح نفر دوم مسوولیت‌ها را بر عهده می‌گیرد یا اعضای ارشد دفتر سیاسی دور هم جمع می‌شوند و انتخابی انجام می‌دهند؟ 

تردیدهایی درباره آینده

وضعیت سلامت کیم جون اون همچنان پیچیده در رمز و راز است. کیم نه تنها امسال برای بیش از یک ماه در انظار عمومی ظاهر نشد، بلکه به شدت کاهش وزن داشت که طبق گفته منابع اطلاعاتی تا ۴۴ پوند (حدود ۲۰ کیلو) می‌شد. 

این کاهش وزن به حدی محسوس است که یک سکنه در پیونگ‌یانگ، کیم جونگ اون را در تلویزیون دولتی «لاغر» توصیف می‌کند. کیم در رژه نظامی ماه گذشته باز هم لاغرتر شد. 

سو می‌تری، کارشناس امور کره‌شمالی و امنیتی در جنوب‌شرق آسیا می‌گوید: حقیقت این است که ما در مورد وضعیت سلامتی او چیزی نمی‌دانیم. آنچه می‌دانیم این است که سلامتی کیم قرار است مهمترین مساله برای کره‌شمالی و ثبات کره‌شمالی شود. 

کره‌شمالی در حال حاضر با کمبود موادغذایی، سیل‌ها و اقتصاد پر فراز و نشیب روبروست. فقدان کیم جونگ اون در بحبوحه این چالش‌ها ممکن است بی‌ثبات‌کننده باشد. 

تری که اکنون مدیر مرکز بنیاد تاریخ و سیاست عمومی کره است، می‌گوید: این یک سناریو با خطر بالا و با تاثیر بالا برای کره‌شمالی است چون او جانشینی تعیین نکرده که همچون کیم جونگ ایل به مدت بیست سال تربیت شود. 

بنابراین، بزرگترین پرسش اینجاست که در صورت مرگ یا ناتوانی بلندمدت کیم جونگ اون چه کسی جایگزین او خواهد شد؟ برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که چون فرزندان کیم جونگ اون خردسال هستند، شخصی از دفتر سیاسی یا ارتش ممکن است قدرت را به دست گرفته و شخصا مسوول امور شود. 

این تحلیلگر افزود: در نهایت، این مساله‌ای که تا حدی زیادی ناشناخته است. تقریبا غیرممکن است متوجه شویم که آیا اکنون اصلا چنین شخصی وجود دارد یا خیر چون اگر ما چیزی یا شخصی را بررسی و ارزیابی کنیم، این بدان معناست که خود کیم جونگ اون هم درباره آن می‌داند و آن فرد حذف می‌شود. اگر کسی چنین قصدی دارد، باید سرش را پایین انداخته و طوری وانمود کند که انگار قصدی ندارد. 

تحولات پیشین نشان می‌دهد که بعید است کیم جونگ اون جانشینی برگزیند چون ممکن است شایعاتی درباره وضعیت جسمانی او ایجاد شده و سلطه او بر قدرت تضعیف شود. اما بسیاری خواهر او «کیم یو جونگ» را به عنوان محتمل‌ترین گزینه می‌بینند. او عضوی از خانواده کیم است و اعتماد کامل کیم جونگ اون را دارد. همچنین می‌توان به او در تصدی سمت نایب‌السلطنه به جای فرزندان کیم تکیه کرد. 

ماه گذشته کیم یو جونگ با ارتقای رتبه عضو کمیسون امور دولتی شد که عالی‌ترین نهاد حاکم دولت کره‌شمالی است. او همچنین در زمینه نظارت بر مناسبات با کره‌جنوبی، نقشی کلیدی ایفا کرده است. سو می‌تری، کارشناس امور کره‌شمالی و امنیتی در جنوب‌شرق آسیا می‌گوید: او احتمالا مهمترین و تنهاترین چهره است چون کیم به او اعتماد دارد.