به گزارش همشهری آنلاین، وقتش رسیده که خاطره جنگل‌های سرسبز و آبشارهای بلند بالا و خنکی آب‌تنی در یک ظهر گرم تابستانی را کنار بگذارید و جایش را به رنگارنگی جنگل‌های پاییزی و غروب دل‌انگیز سواحل جنوبی و شب‌های پرستاره کویری بدهید. پاییزگردی در ایران، فهرستی متنوع از مکان‌هایی برای سفر پیش‌رویتان قرار می‌دهد که سفر به آنها آرزوی هر ایرانگرد و جهانگردی است. فهرست این مناطق زیبا در ایران آنقدر بلندبالاست که می‌توان در توصیف آنها کتاب‌ها نوشت. به همین دلیل در این فهرست پیشنهادی برای سفرهای پاییزی، سعی شده تنوع و پراکندگی جغرافیایی رعایت شود و اگر گزینه‌ای پیشنهاد شده نزدیکترین دیدنی‌های آن حوالی هم معرفی و یادآوری شود. وقت آن است جامه‌های پاییزیتان را داخل ساک‌های سفری بچینید، مایحتاج یک سفر چند روزه را جمع‌وجور کنید، دوربین‌های عکاسی و فیلم‌برداریتان را به دست بگیرید، روی یک یا چند مورد از گزینه‌های پیشنهادی ما دست بگذارید و به دل جاده بزنید. سفر میان رنگ‌های گرم و شاد پاییزی به خیر.
چگونه در پاییز دریا و جنگل و کویر را تجربه کنیم
مطلب پیش‌رویتان فهرستی است از ۱۰ جاذبه طبیعی پاییزی به انتخاب ماهنامه «سرزمین‌من». هر کسی می‌تواند فهرست خودش را داشته باشد اما این فهرست، فهرستی است آزمایش شده و در عین حال متنوع. این فهرست شامل سه جنگل، دو کویر، یک دریاچه، دو منطقه ساحلی در جنوب کشور، یک پدیده زمین‌شناسی در استان زنجان و یک غار تماشایی در استان مرکزی می‌شود تا بتواند تنوع و لذت روزهای پاییزی زندگی‌تان شود.
نگین الموت: دریاچه اوان
نگین دشت الموت بی‌شک دریاچه نیلی رنگی است که این روزها درختان شال و تبریزی بلندقد زرد و نارنجی و نی‌های همیشه لرزان دوره‌اش کرده‌اند. مسیر ۸۰ کیلومتری قزوین تا دریاچه اوان مسیر هیجان‌انگیزی است با فرصت‌های متعدد برای پیاده شدن از اتومبیل و تماشا کردن مناظر زیبای پاییزی؛ ارتفاعاتی که بر رودخانه‌های طلایی و زمین‌های کرت‌بندی شده کشاورزی مسلط‌اند، درختانی که در حاشیه جاده میوه و سایه‌شان را به مسافران تعارف می‌کنند و نهرها و چشمه‌سارهایی که به موازات جاده در جریان‌اند.
برای رسیدن به نگین الموت باید پیچ‌های جاده، روستاها و شهرها را یکی یکی پشت سر گذاشت تا بالاخره به دلنشین‌ترین منظره این مسیر، «اوان» رسید. اوان نیلی‌رنگ، استخری بزرگ است در دامن چهار روستای «اوان»، «وربن»، «زواردشت» و «زرآباد». دریاچه اوان نیلگونی‌اش را از چشمه‌های جوشان کف دریاچه و آب حاصل از برف و باران دارد. از سرریز آب دریاچه در فصل‌های پرباران الموت، رودخانه‌ای سرریز می‌شود که آبش کشاورزی دهقانان روستاهای پایین‌دستی یعنی «کوشک» و «آیین» را برکت می‌بخشد. سرویس بهداشتی و قایق‌سواری روی دریاچه هم مهیاست. برای گذران شب می‌توانید چادرهای رنگارنگ‌تان را در ساحل دریاچه مستقر کنید و یا مهمان روستاییان ساکن حاشیه دریاچه شوید.
اوان در پاییز میزبان مهاجرانی چون قو، غاز و مرغابی است و آبش جایگاه همیشگی قزل‌آلای رنگین‌کمان، کپور و اردک‌ماهی. منطقه الموت همچنین سکونتگاه پلنگ، خرس قهوه‌ای، روباه، شغال، گرگ، گراز، شنگ، سیاه‌گوش (گربه وحشی)، انواع عقاب، شاهین، جغد، کبک، فاخته، دارکوب، سبزقبا، زاغی و لاک‌پشت و خرچنگ است.
دشت الموت البته قلعه‌های تاریخی بسیاری برای دیدن و ماجراجویی دارد، قلعه‌هایی که داستان ظهور، فرمانروایی و سقوط اسماعیلیان را روایت می‌کنند. سرآمد این قلعه‌ها، جایگاه افسانه‌ای «حسن صباح» است که تا لذت‌های دریاچه اوان ۵۱ کیلومتر فاصله دارد. حین رانندگی در پیچ‌وخم‌های جاده الموت مراقب خود، خانواده و حیواناتی که چند روزی مهمان‌شان هستید، باشید.
یک بسته کویری: کویر مرنجاب
کویرنوردی تجربه متفاوتی است برای طبیعت‌گردانی که از یکنواختی خانه و محل کار گریزان‌اند. مرنجاب پر است از لحظات و تجربیات به‌یادماندنی؛ از خنکی و نرمی شن‌های روان صبحگاهی و سکوت دلنشین کویری و آسمان ستاره‌اندود که فرصتی برای متحیر شدن است تا بوی آتش و سیب زمینی دفن شده زیر ماسه‌ها و گرمی و حرارت حلقه دوستانه که فرصتی برای دور هم بودن است.
سرراست‌ترین و معمول‌ترین مسیر برای دسترسی به دیدنی‌های کویر مرنجاب، از جاده قدیمی قم - کاشان می‌گذرد. کویر مرنجاب در نزدیکی کاشان راهش را به سمت آران و بیدگل جدا می‌کند. این جاده اندکی پس از آران و بیدگل هم آسفالته است اما کمی بعد تبدیل به یک جاده عریض سنگلاخی می‌شود. برای رسیدن به کاروانسرای صفوی مرنجاب که محل استقرار کاروان‌ها و گروه‌های کویرگرد است باید ۴۰ کیلومتر گرد و غبار و تکان‌های جاده سنگلاخی را تحمل کنید.
پس از تحمل رنج سفر، پیشکش کویر مرنجاب به شما بسته‌ای متنوع است شامل کاروانسرای صفوی مرنجاب، تپه‌های شنی و دریاچه یکدست سفید رنگ نمک. برای یک سفر مختصر و مفید به کویر مرنجاب، می‌توانید بعد از ظهر یک روز پائیزی از امامزاده هلال‌بن‌علی(ع) آران و بیدگل به سمت کاروانسرای صفوی راهی شوید. بعد از طی جاده سنگلاخی از کنار کاروانسرا گذر کنید تا پنج کیلومتر جلوتر کمی قبل از غروب خورشید به پهنه تصرف شده توسط تپه‌های شنی برسید. از جمله تفریحات سالم این سفر می‌تواند هیجان سفری در دل تپه‌های شنی باشد. می‌توانید شب را میان تپه‌های شنی و زیر آسمان پر ستاره بگذرانید و یا به کاروانسرا بروید و از حجره‌های اقامتی، سرویس بهداشتی و فروشگاه کاروانسرا منتفع شوید. طلوع آفتاب و نرمی شن‌های خنک شده از سرمای شب را از دست ندهید.
صبح روز دوم از بسته پیشکشی کویر، رانندگی و قدم زدن در دریاچه یکدست نمکین مرنجاب مانده است که تا کاروانسرا تنها پنج کیلومتر فاصله دارد. دریاچه نمک مرنجاب یک پهنه ۶۴۷ کیلومتر مربعی از بلورها و پنج ضلعی‌های نمکی است. تنها ارتفاعات این دریاچه چند تپه آتشفشانی در جنوب دریاچه است که به نام جزیره سرگردنی شناخته شده است. یادتان باشد به تنهایی راهی این سفر ماجراجویانه نشوید و هرگز چیزی از خود در کویر به یادگار نگذارید.
در میان جعبه مدادرنگی: جنگل نهارخوران
یکی از زیباترین جنگل‌های پاییزی را می‌توانید در جنوب شهر گرگان ببینید. شهر گرگان در استان گلستان، هیچ حد و مرزی با جنگل‌های دور و برش ندارد. جنگل‌های پیرامون شهر ناگهان از راه می‌رسند و اصلا مشخص نیست که کی و کجا شهر تمام و جنگل شروع می‌شود. نمونه این ادعا، جاده نهارخوران است که در جنوب شهر گرگان شما را تا آستانه پارک جنگلی «نهارخوران» می‌برد. «نهارخوران» زمانی یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان گرگان بود، اما حالا دو دهه است که شرکت‌های عمرانی، فاصله بین جنگل و شهر را با هتل‌ها، آسمانخراش‌ها و عمارت‌های آنچنانی پر کرده‌اند.
درباره وجه تسمیه این جنگل گفته‌اند که زمانی نه‌چندان دور کاروان حجاج گرگانی و یا زائران امام هشتم(ع) برای صرف آخرین نهار سفر دور و درازشان در این جنگل توقف می‌کردند، اهل بیت و اقوامی را که به استقبال آنها آمده بودند در سایه درختان، ملاقات می‌کردند و ناهار را به اتفاق سر یک سفره میل می‌کردند تا جنگل جنوبی شهر گرگان «نهارخوران» لقب بگیرد. «نهار» در این اسم، مخفف شده همان «ناهار» است. شما نیز می‌توانید همچنان به رسم گرگانی‌ها، ناهار خود را بردارید و به دل جنگلی بزنید که تمام انتظارات شما را از یک پارک جنگلی برآورده می‌کند؛ پهنه‌ای وسیع از جنگل آغشته به رنگ‌های گرم و چشم‌نواز پاییزی، قهوه‌خانه، رستوران، مهمانسرا، کمپ، سرویس بهداشتی و البته هتل. اگر چیزی بیشتر از جنگل بخواهید، می‌توانید ۷ کیلومتر در امتداد جنوب برانید تا در معیت درختان و نهرهای آب به روستای تاریخی «زیارت» برسید. در این روستا می‌توانید از جنگل، آبشار، چشمه‌های آبگرم و البته گورستانی تاریخی دیدن کنید. زیارت یکی از ۲۰ روستای برتر گردشگری ایران است، پس در حفظ زیبایی‌هایش بکوشید.
دیدار با هیولاهای سنگی: جن داغی و آدم داشی
تا سرمای زمستانی زنجان از راه نرسیده می‌توان شال و کلاه مختصری جمع و جور کرد و برای تماشای پدیده‌های عجیب و غریب «ماهنشان» یعنی تخت دیوها و دودکش جن‌ها راهی این استان شد. برای ایستادن پای یکی از این عجایب‌المخلوقات، باید در آزادراه زنجان ـ تبریز به سمت مراغه برانید. با دیدن تابلوی ماهنشان، از آزادراه سرراست و بدون دست‌انداز دل بکنید و به سمت پیچ‌وخم‌های جاده ماهنشان برانید و خود را آماده روبرو شدن با موجودات سنگی طلسم شده بکنید. بالاخره از پس یکی از پیچ‌های جاده یکی از این موجودات ترسناک سر راهتان سبز خواهد شد.
تخت دیو و دودکش جن که محلی‌ها به آنها «آدم داشی» و «جن داغی» می‌گـویند، محصول سعی و تلاش آب و باد برای فرسایش زمین‌اند. زمانی بسیار دور، در مقیاس چندین میلیون سال، موجودات عجیب و غریب، توده عظیمی از سنگ بودند مدفون در لایه‌هایی از آهک و خاک رس. باد و خاک اما دست به کار شدند، لایه‌های سست‌تر را شستند و با خود بردند تا تخت دیوها و دودکش جن‌ها به شکل پیکره‌هایی هیولا مانند برجا بمانند. در منطقه ماهنشان نمونه این هیـولاهای سنـگی کم نیست، حتی در قشـم و چـابهار و فیروزکوه هم دیده شـده‌اند. اما آنچه باعث شـده تا نمـونه روسـتای «بهستان» را شاخص و انگشت‌نما کند، همراهی و همدستی انسان و طبیعـت در خلق یک پـدیده است.
هزار سال پیش درست در ۱۳ کیلومتری جنوب شرقی ماهنشان، یک کیلومتری بهستان جدید، در ساحل رودخانه «قزل‌اوزن»، بهستانی‌ها در دل ردیفی از جن داغی‌ها قلعه‌ای کندند تا هنگام حمله مهاجمان به آن پناه ببرند. «علی‌اصغر میرفتاح»، تنها باستان‌شناسی که این کوه قلعه را بررسی کرده معتقد است که ۶۴ اتاق در چندین طبقه، دو راهروی زیگزاگی و چیزی شبیه استخر بر فراز یکی از تختگاه‌های دیو در عهد سلجوقیان کنده و مورد استفاده قرار گرفته است. قلعه بهستان ثبت شده به شماره ۱۴۵۸ در فهرست آثار ملی ایران، یک میراث ملی است پس در حفظ و حراست از آن بکوشید.
سفر به باغ‌های مرجانی: غار نخجیر
اواخر سال ۱۳۶۷ خورشیدی بود که با انفجارهای اداره آب دلیجان استان مرکزی در جریان جست‌وجوی آب، غار نخجیر با تمام زیبایی‌هایش کشف شد. اما تا سال ۱۳۸۸ امکان بازدید برای عموم ممکن نشد، بعد از کف‌سازی و نورپردازی غار توسط سازمان میراث فرهنگی که آسیب‌های زیادی هم به غار زد، چـشم عموم مردم به دیدنی‌های این غار افتاد.
دسترسی به غار نخجیر که یکی از غارهای زنده و همچنان در حال رشد و تغییر شکل دنیاست، بسیار آسان است. تابلوهای قهوه‌ای‌رنگ راهنما از شهر دلیجان شما را به سمت غار هدایت می‌کنند. کافی است در جهت موردنظر تابلوهای راهنما، ۱۳ کیلومتر به سمت «نراق» برانید تا ورودی غار در سینه کوهی در منطقه نخجیر نمایان شود. اتومبیل را به راحتی در پارکینگ محوطه پارک کنید و با چند طی قدم فاصله بین پارکینگ و ورودی غار، خودتان را به کانون زیبایی‌های غار نخجیر برسانید. ظاهرا زمانی کف غار را آب گرفته بود اما بر اثر تغییرات آب و هوایی حالا کف خشک است و تا ۱۳۰۰ متری غار را که بازدید از آن برای بازدیدکننده‌ها آزاد است می‌توانید پیاده بپیمایید. پیش‌بینی می‌شود، غار ۱۱کیلومتر در اعماق کوه پیش‌روی کرده باشد، ۱۱ کیلومتری که فعلا برای بازدیدکننده‌ها ناشناخته خواهد ماند.
بخشی از زیبایی‌های قابل بازدید غار نخجیر عبارت است از؛ کریستال‌ها و اسفنج‌های بلورین کلسیت، باغ‌های مرجانی، دالان‌ها، دهلیزها و حوضچه‌ها، قندیل‌های مخروطی، بلورهای شیشه‌ای، توده‌های آهک رنگارنگ در انواع گل‌کلمی، سوزنی، شاخ نباتی، پرده‌ای، جرقه‌ای، فندقی، اسفنجی و نقل بادامی. با جستجو در غار و راهنمایی تابلوها و توضیحات راهنمایی که همراهی‌تان می‌کند، می‌توانید حتی عقاب، لاک‌پشت، گوزن، انسان، کبوتر و کرگدن‌های آهکی طلسم و سنگی شده را کشف کنید.
کارشناسان معتقدند که روند شکل‌گیری غار با باز شدن پای گردشگران به غار و آسیب‌هایی که به این موجود زنده ۷۰ میلیون ساله وارد می‌شود، کند و مختل شده است. پس با عمل به تذکرات راهنماهای غار، جزو آسیب‌زنندگان به میراث طبیعی‌مان نباشیم.
سوار بر ابرها: جنگل ابر
اگر بخواهید در ابرها سیر کنید باید تا یکی از کهنسال‌ترین جنگل‌های دنیا بروید. در ۴۵ کیلومتری شمال‌شرقی شهر شاهرود، ابرها گاهی آنقدر پایین می‌آیند که می‌شود در میان‌شان گم شد. جنگل ابر در مرز دو استان گلستان و سمنان، ۳۵هزار هکتار از مساحت جنگل‌های هیرکانی ایران را تشکیل می‌دهد. جنگل‌هایی که عمر گونه‌های گیاهی در آن به دوره سوم زمین‌شناسی یعنی عصر ژوراسیک می‌رسد.
چنانچه در جنوب البرزکوه سکونت دارید، می‌توانید از شهر بسطام به جنگل کهنسال ابر نزدیک شوید و از جاده شاهرود ـ آزادشهر به قلعه نو خراقان و سپس روستای ابر که دروازه جنوبی جنگل ابر است بروید. اگر از اهالی شمالی البرزکوه هستید، از جاده زیبا و جنگلی علی‌آباد کتول خود را به شیرین‌آباد و در نهایت به بستر ابری جنگل برسانید.
اهالی ابر می‌گویند جنگل در پائیز آتش می‌گیرد و برگ‌های درختان پهن‌برگ به رنگ آتش در می‌آیند. حتی زیر پایتان هم برگ‌های آتشین رنگ گسترده می‌شود. کافی است نسیمی در این خزان بوزد تا آتش گر بگیرد و رنگها به هم بپیچند. در این میانه ابرها کم‌کم از راه می‌رسند، تمام وجودتان را در بر می‌گیرند و بالا و بالاتر می‌آیند تا بالاخره پهنه‌ای از ابرها افق را پر کند. حالا ارتفاعات جنگل، مانند جزیره‌هایی سر از دریای ابری بیرون آورده‌اند و سرزمین مرموز افسانه‌ها را بازسازی می‌کنند. شبانگاه جنگل در ابر فرو می‌رود تا فضای رویایی جنگل مرموزتر شود.
قرارگیری دو منطقه مرتفع و کم ارتفاع در کنار یکدیگر و تشکیل جبهه‌های کم‌فشار و پرفشار باعث شکل‌گیری دریایی از ابر در گذرگاه جنگل ابر می‌شود. اما با بالا آمدن و جان گرفتن خورشید ابرها کم‌کم پا پس می‌کشند و داشته‌های جنگل هیرکانی کم‌کم نمایان می‌شود. ۸۵ گونه چوبی در این جنگل وجود دارد. همچنین گونه‌های ارزشمندی چون راش، بلوط، توسکا، نارون، گیلاس وحشی، بارانک، سرخدار و نمدار. نمونه کمتر دیده‌شده این جنگل «اورس» است که ریشه‌هایی کشیده دارد و روی زمین می‌خزد.
همراهی یک راهنمای محلی و یا همسفر شدن با یک تور معتبر می‌تواند لذت این سفر را دو چندان کند. حیف است در این سفر چشمه آلوچال، آب شرش و آبشار آلوچال را جا بیندازید. یادمان نرود که زمانی ۷/۳ میلیون هکتار از جنگل‌های ایران را جنگل‌های هیرکانی تشکیل می‌دادند، در صورتی که با سهل‌انگاری ما حالا این سهم به ۸/۱ میلیون هکتار رسیده است.
در ساحل خشمگین عمان: چابهار
اگر مدت‌هاست هوای مسافرت جنوب در سر دارید، چابهار می‌تواند یکی از بهترین مقصدها برای یک سفر پاییزی باشد. چابهار به خاطر هوای معتدل و همیشه بهاریش می‌تواند در هر فصلی مقصد گردشگران باشد اما حالا که رفتن به مناطق سردسیری چندان به صلاح نیست، وقتش شده که رو به سمت جنوب کنید. چابهار بزرگ‌ترین بندر ایران با قابلیت پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما، در منتهی‌الیه جنوب شرقی کشور و در مجاورت اقیانوس هند و دریای عمان قرار دارد. بندری با یک چشم‌انداز کلاسیک ساحلی به هنگام غروب آفتاب، دریایی نقره‌گون و امواجی که با جدیت و قدرت به سمت صخره‌ها حمله‌وراند.
اگر از مرکز کشور عازم چابهار می‌شوید جاده کرمان، بم، ایرانشهر، چابهار کوتاه‌ترین گزینه زمینی است اما اگر گزینه هوایی را هم در سبد سفر جا بدهید آن وقت می‌توانید تا «کنارک» را با هواپیما و فاصله ۵۷ کیلومتری کنارک تا چابهار را یک ساعته، زمینی طی کنید.
آنچه در جنوب شرق کشور انتظارتان را می‌کشد ۳۰۰ کیلومتر ساحل دریایی، درختان و گیاهان خاص شهرستان چابهار و گِل‌افشان‌هایی است که از آنها گِل سرد خاکستری رنگ فوران می‌کند. چابهار دو ساحل متفاوت برای گشت‌وگذار دارد، ساحلی در دل خلیج، که آرام و کم‌عمق است و مناسب و محیا برای آب‌تنی و تفریحات آبکی، و دیگری ساحلی است مواج و خروشان به نام «دریای بزرگ» که تجربه یک دریای طوفانی را برای شما به همراه خواهد داشت. برای نشستن بر لنج‌های صیادی و دریانوردی و دیدن جنگل‌های حرا باید تا بندر گواتر در مجاورت مرز پاکستان، بروید. در مسیر این سفر ۹۷ کیلومتری می‌توانید درختان انجیر معابد، تالاب کم‌رمق «لیپار»، کوه‌های «بدبوم» که به مریخی یا مینیاتوری هم مشهورند و همچنین رودخانه باهوکلات که زیستگاه گاندو ـ تمساح پوزه کوتاه ایرانی است ـ را ببینید. تماشای فوران گِل‌های خاکستری که تنها در ۴ نقطه جهان ممکن است را در سفر به چابهار از دست ندهید. تنها گل‌افشان فعال ایران در میانه راه چابهار به کنارک، بین دشت کهیر و تنگ در ۲۰ کیلومتری روستای کهیر مشغول به کار است. در طول این سفر به یاد داشته باشید که اغلب منظره‌های انباشته از زباله در این سفر؛ حاصل ناهنجاری‌های رفتاری گردشگرانی است که به منطقه سفر کرده‌اند.
زیر سایه ماسه: دشت لوت
دشت لوت پهنه‌ای است وسیع بین استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان که یک دهم مساحت کشور را اشغال کرده است و با این گستردگی، بیست و پنجمین کویر بزرگ دنیا به حساب می‌آید. با اینکه کلمه «لوت» در فرهنگ لغت، برهنه و فاقد هر چیز معنی شده اما کسانی که پا به این بیابان گذاشته‌اند تائید می‌کنند که دشت لوت زیبایی‌ها و عجایب بسیاری برای دیدن دارد. دشت لوت یکی از جذاب‌ترین نقاط ایران برای گردشگران و جهانگردان است، چرا که مجموعه‌ای از عجایب ایران و جهان را در خود دارد؛ بلندترین تپه‌های ماسه‌ای دنیا که گاهی ارتفاع آنها به ۴۸۰ متر می‌رسد، متعلق به این دشت است. شهر کلوت‌ها که سال‌ها پیش ژنرال سایکس انگلیسی آن را به قلعه‌ها و قصرهای جن و پریان تشبیه کرده بود، در بخش غربی همین پهنه قرار گرفته است. بزرگ‌ترین گلدان‌های بیابانی به نام «نبکا» در همین محدوده رصد شده‌اند، طبق تحقیقات سازمان فضانوردی آمریکا دشت لوت یکی از گرم‌ترین مناطق دنیا است و این در حالی است که یک رودخانه دایمی به نام رودخانه شور از دل این بیابان می‌گذرد.
اگر با این اوصاف هوس مسافرت به دشت لوت را کرده‌اید این را هم بدانید که سفر ماجراجویانه‌ای در پیش دارید. بهتر است با یکی از تورهای مسافرتی همراهی کنید و یا با کسی که سرد و گرم لوت را چشیده همسفر شوید. بیشترین و زیباترین جلوه‌های دشت لوت را در محدوده استان کرمان خواهید دید. مطمئن باشید یکی از عجایب این سفر ماجراجویانه، منطقه سرسبز «سیرچ» است که درست در دیواره غربی دشت لوت قرارگرفته و ارتفاعاتی همیشه برفی دارد. در ادامه راهتان «شهداد» باستانی قرار دارد. گذشتن از شهداد و پیش‌روی در جاده شهداد ـ نهبندان، شما را به شهر کلوت می‌رساند. ایستادن پای یکی از کلوت‌های مرتفع ـ که حاصل همدستی باد و باران هستند ـ و دیدن‌شان با سری رو به بالا عادت اکثر کسانی است که به این منطقه پا گذاشته‌اند. در ادامه راه به «گندم بریان» می‌رسید، اینجا پایان راه هر موجود زنده‌ای است، در این حوالی حتی باکتری هم یافت نمی‌شود پس مراقب خودتان و همراهان‌تان باشید.
زیر پوست جنگل: اسالم
وقتش است از بعضی عادت‌هایمان دست برداریم و راهی یک سفر پاییزی به باریکه رنگارنگ شمالی کشورمان شویم. اسالم را اگر چه بیشتر با رنگ‌های سبز بهاری و تابستانی دیده‌ایم و به یاد می‌آوریم اما کافی است نگاهی به عکس‌های پاییزی این منطقه جنگلی بیندازید تا متقاعد شوید که گاهی لازم است شال و کلاه کنید، اندک سرمای این روزها را به جان بخرید و در یک سفر پاییزی به دیدن زیبایی‌های اسالم بروید. بسیاری از کسانی که گذرشان به جاده جنگلی اسالم به خلخال افتاده است این فاصله را زیباترین مسیر جنگلی ایران توصیف می‌کنند. رنگارنگی طبیعت در این جاده پایانی ندارد.
برای عزیمت به این جاده رویایی می‌توانید سوار اتومبیل شوید و از اسالم به خلخال یا برعکس روانه شوید، با این اوصاف احتمالا کنار یک چشمه جاری از سینه کوه خواهید ایستاد و آبی به صورت خواهید زد، رو به منظره‌ای از اقیانوس ابرها و تپه‌هایی که در این هوای دلنشین سرشان از لحاف ابریشان بیرون مانده است، دست به کمر خواهید شد و لیوانی چای خواهید خورد و در نهایت پشت به منظره‌ای از ابرها و خانه‌های روستایی با سقف‌های رنگارنگ شیروانی عکسی به یادگار خواهید گرفت. در این صورت بسیاری از منظره‌های دیدنی این مسیر را از دست داده‌اید.
اما راه دیگری هم برای پیمودن این مسیر هست، می‌توانید تا روستای «اندبیل» در همسایگی خلخال را با اتومبیل بروید و ادامه مسیر را از جاده مالروی قدیمی که تا اسالم به درازا خواهد انجامید، پیاده بپیمایید. حالا هوای خنک پاییزی و رطوبت فضای مه‌آلود جنگل را در طول مسیر روی گونه‌هایتان و صدای خش‌خش برگ‌ها زیر پاهای‌تان را در گوش دارید، بوی دود آتشی برافروخته همراهی‌تان می‌کند، ممکن است ناگهان از پشت یکی از درختان یک گوزن یا خرگوش بیرون بزند و چشم در چشم شما شود، در حاشیه رودخانه‌ای قدم بزنید و چشمه‌سارهای پنهان زیر برگ‌های رنگارنگ را کشف کنید، طعم میوه‌ای جنگلی را تجربه کنید، از یک اسب چابک سواری بگیرید و سر سفره روستاییان خوش برخورد گیلانی بنشینید. انتخاب با خودتان است ولی برای روش دوم سفرتان حتما از یک آشنا به منطقه کمک بگیرید و در ضمن به جنگل احترام بگذارید.
رویایی روزهای پاییزی: قشم
وقتی هوای قشم رو به خنکی می‌گذارد مسافران قشم کم‌کم چمدان‌های‌شان را می‌بندند، بلیت هواپیما و هتل رزرو می‌کنند، هواپیماها یکی پس از دیگری در فرودگاه بزرگ‌ترین جزیره ایران می‌نشینند و جزیره کم‌کم جان می‌گیرد. شما هم اگر به قشم فکر می‌کنید باید اندک اندک چمدان‌های‌تان را آماده سفر کنید. قشم با ۱۵۰۰ کیلومتر مربع مساحت، بزرگ‌ترین جزیره خلیج‌فارس است و ۲/۵ برابر بزرگ‌تر از دومین جزیره خلیج‌فارس، یعنی کشور بحرین است. دیدنی‌های قشم آنقدر متنوع و جذاب‌اند که بعید است گردشگری ناراضی به خانه‌اش برگردد.
قشم در اطراف خود جزایر بسیاری دارد. شناخته شده‌ترین و البته بزرگ‌ترین آنها «هنگام»، «هرمز» و «لارک» هستند. جزیره هنگام، زیستگاه دلفین‌های بازیگوش و آهوهای خوش‌تراش قشمی است همچنین تنها مزرعه پرورش کروکودیل در ایران را دارد، به همین خاطر پرطرفدارترین جزیره در اطراف قشم است. قشم تعدادی جزیره در اطراف خود دارد که در پیوستن به جزیره در شک و تردیدند، به هنگام پایین رفتن آب در جزر به خاک قشم اضافه می‌شوند و در مد آب، دوباره از قشم دل می‌کنند تا اسم‌شان بشود جزایر «ناز». همین جزر و مد باعث بیرون آمدن جنگل‌های حرای قشم از آب و یا شناور شدن آنها در خلیج‌فارس متلاطم می‌شود، جنگل‌های حرا در شمال قشم در مساحتی ۲۴۰۰ هکتاری بهترین تجمع حرا از نظر ارتفاع و انبوهی در ایران را تشکیل می‌دهند.
قشم در حواشی‌اش سواحل مرجانی، خاکی و ماسه‌ای دارد و این به طبیعت‌گردان این امکان را می‌دهد که انواع سواحل را تجربه کنند. طبیعت‌گردان در این جزیره البته گزینه‌های دیگری هم برای گشت‌وگذار دارند، از جمله «دره ستاره‌ها» که در همسایگی روستای «برکه خلف» در شرق جزیره قرار دارد. این پهنه شامل مخروط‌های نوک‌تیز، ستون‌ها و ستونک‌های فرسایشی، تیغه‌ها و دیواره‌هایی نواری است که در نتیجه فرسایش ایجاد شده‌اند. به فهرست جاذبه‌های طبیعی جزیره، می‌بایست تنگه «چاهکوه» که گذرگاهی است مرموز و عجیب و حاصل رفت و آمد و فرسایش آب در دل سنگی تنگه است و یا مجموعه نمکین دیدنی و جذاب غرب جزیره که شامل، کوه، غار و چشمه‌های نمکی می‌شود را هم اضافه کرد. در عین حال در هر بازدید و گردشی ممکن است یکی از نمونه‌های نادر حیوانی جزیره را به چشم خود ببینید. ۱۷۳ نوع پرنده در جزیره رصد شده است، به این جمعیت اضافه کنید انواع پستانداران، خزندگان و ماهیان را. فصل خزان است و قشم دوباره وسوسه‌انگیز شده است.
پاییز و دریاچه
یکی از زیباترین دیدنی‌های منطقه الموت، دریاچه اوان است، دریاچه‌ای که به خصوص در پاییز بسیار دیدنی می‌شود. درختان اطراف این دریاچه در این فصل به رنگ‌های متنوعی درمی‌آیند و برخی پرندگان نیز آب دریاچه را برای گذران ماه‌های پاییز انتخاب می‌کنند.
نخجیر زنده
نخجیر غار منحصر به فردی است؛ غاری زنده که همچنان در حال رشد و تغییر شکل است. هنوز به‌طور دقیق نمی‌دانیم که این غار چند متر طول دارد، اما پیش‌بینی شده که تا ۱۱ کیلومتر امتداد داشته باشد. البته شما در بازدید از این غار که با نورهای رنگین تزئین‌شده، تنها بخشی از آن را خواهید دید.
جنگل هزاررنگ
یکی از دیدنی‌های طبیعی گرگان که مسافران زیادی هم راهی آن می‌شوند، جنگل نهارخوران است. جنگلی که پائیز درخشان و زیبایی دارد و برگ‌های درختانش به هزاران رنگ درمی‌آید. در این جنگل قهوه‌خانه، رستوران، مهمانسرا، کمپ، سرویس بهداشتی و البته هتل هم برای مسافران مهیاست.
برج‌های کویری
کلوت‌های مرتفع «شهداد» تجربه ای منحصر به فرد است. ارتفاع این کلوت‌ها که ساخته باد و باران هستند، چنان زیاد است که برای دیدن نوک آنها باید سر را خم کنید. در بسته سفر به کویر لوت و در مسیر جاده شهداد ـ نهبندان، می‌توانید ساعت‌ها به نظاره این کلوت‌ها بنشینید و از دیدن عجایب این کویر لذت ببرید.
لوت شگفت‌انگیز
اینجا یکی از زیباترین و شگفت‌انگیزترین نقاط ایران است. جایی که بلندترین تپه‌های ماسه‌ای دنیا را که گاهی ارتفاع آنها به ۴۸۰ متر می‌رسد در خود جای داده است. برای سفر به کویر لوت که یک دهم مساحت کشور را تشکیل می‌دهد، باید وقت و انرژی حسابی بگذارید تا حداقل بخشی از شگفتی‌های این سرزمین را ببینید.
ساحل خروشان
آب‌تنی در ساحل چابهار تجربه ای بسیار متفاوت برای کسانی است که در دریای خزر و یا حتی خلیج‌فارس شنا کرده‌اند. دریای عمان به خاطر نزدیکی‌اش به اقیانوس، آب‌های خروشانی دارد و به همین دلیل هم بهتر است نهایت احتیاط را در آب‌تنی کردن در این ساحل به خرج دهید.
در کنار ابرها
اینجا بخشی از جنگل هیرکانی شمال ایران است، به خاطر موقعیت جغرافیایی خاصش، می‌توان در آن در کنار ابرها راه پیمود. به همین دلیل هم نام این جنگل را جنگل ابر گذاشته‌اند؛ جنگلی شگفت‌انگیز و زیبا که پاییز هزاررنگش آن را دیدنی‌تر هم می‌کند.
هنرنمایی فرسایش
قشم جزیره شگفتی‌هاست و بهترین زمان برای سفر به آن هم فصل سرما در ایران است؛ یعنی زمانی که آب‌وهوای قشم معتدل و بهاری است. یکی از دیدنی‌ترین پدیده‌های زمین‌شناسی در این جزیره، «دره ستاره‌ها»ست که هنرنمایی فرسایش آب و باد و خاک را در طی قرون به نمایش گذاشته است.
اسالم در پاییز
بسیاری از گردشگران، جاده اسالم به خلخال را برای سفرهای بهاری و تابستانی انتخاب می‌کنند، اما دیدن جنگل اسالم در پاییز از آن چیزهایی است که نباید از دست داد. در جاده اسالم، پیش از آنکه به ییلاقات برسید، جنگل هزاررنگ اسالم پیش چشم شما به صدها رنگ درمی‌آید.
کوه رویایی
کوه قلعه بهستان یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی ایران است. اشکال زیبای این کوه‌ها در کنار هم، آدم را به رویا و خیال می‌برد. با توجه به کاوش‌های باستان‌شناسی، می‌دانیم که کوه‌قلعه بهستان قرن‌ها پیش سکونتگاه انسان نیز بوده است.
منبع: سرزمین من، ماهنامه ایران‌شناسی، آبان ۱۳۹۳
نظر شما