بنایى الهام گرفته از خانههاى سنتى آلمانى، ساخته دست دانشجویان ایرانى.
این ساختمان ایرانى- آلمانى نتیجه پروژه تابستانى هشتاد دانشجوى ایرانى است که به شهر ووپرتال آمدهاند تا در یک همکارى مشترک، مدلى از یک خانه ضد زلزله را به نمایش بگذارند. شیوه ساخت این خانه بر اساس خانههاى سنتى آلمانى (Fachwerkhaus) یا در اصطلاح تخصصى خانه "خرپایى" است که هنوز هم نمونه بسیارى از آنها را مىتوان در نقاط مختلف آلمان دید.
این ساختمانها جزو یکى از مقاومترین بناها به شمار مىآیند. عمر برخى از آنها به ۴۰۰ سال هم مىرسد و هیچگاه در اثر زلزله ویران نشدهاند. یکى از مشخصههاى بارز این خانههاى "خرپایى" که از سویى مهمترین دلیل مقاوتشان هم به شمار مىرود، تیرهاى چوبى آنهاست که به طور مورب در ساختار دیوارهاى خانه به کار رفتهاند.
پرفسور گئورگ پگلز، استاد دانشگاه ووپرتال و مدیر این پروژه است. او از واکنش اولیه دانشجویان ایرانى تعریف مىکند که نخستین بار زمانى که این خانهها را دیدند، چندان هم هیجانزده و مشتاق نشان نمىدادند: « همه دانشجوها با یک حالت متعجبى روبروى این خانهها ایستادند و گفتند که آنها به هیچ عنوان ظاهر زیبایى ندارند، مخصوصا با این رنگ سیاه و سفیدشان! و این که انگار کل تیر و تختههاى ساختمان پیداست. به همین خاطر هم ما به مشکل برخوردیم. آنها مىگفتند درست است که این خانهها ایمن هستند، اما با این حال ما آنها را نمىخواهیم به این دلیل که بد قیافه هستند!»
خانهاى آلمانى با رگههایى ایرانى
بیشتر آدمها به دنبال خانههاى زیبا هستند. ایرانىها هم از این قاعده مستثنى نیستند، از همین رو دانشجویان ایرانى آستین بالا زدند و ابتکار به خرج دادند و مدل ایرانیزه شده خانههاى خرپایى آلمانى را علم کردند.
مهمترین عامل ایرانى شده این ساختمان هم رنگهاى آبى فیروزهاى و سفیدى بود که تیرهاى چوبى را مزین کرده بودند. شیرین فقهى یکى از همین دانشجویان است که این ابتکار را عاملى مىداند که باعث مىشود تا معمارى ساختمان آنچنان هم در نظر ایرانىها غریبه نباشد: «ما این کار را کردیم تا با ذائقه ایرانىها همخوانى بیشترى داشته باشد چون آنها دوست ندارند که مصالح و اجزاى به کار رفته در خانه مشخص باشد، براى همین هم ما این تیرهاى آهنى را با ترکیب زیبایى پوشاندیم که برایشان از مدتها پیش آشناست؛ نوع خاصى از نقاشى که ما با نام اسلیمى مىشناسیم و ریشهاشان به قرن ۱۶ باز مىگردد.»
هرچند که در چشم ایرانىها این تیرهاى فلزى به کار رفته در پیکره ساختمان چیزغریبى است، اما با این حال همین عنصر ناآشنا مزیت بزرگى را در دل خود جاى داده است. ویژگى مهم این خانههاى به اصطلاح خرپایى، قابل رؤیت بودن مصالح به کار رفته در آن پس از اتمام کار است. از همین رو هم مىتوان به راحتى متوجه سهلانگارىهاى احتمالى شد که درهنگام ساخت بنا روى مىدهد، یعنى کارى که در کشورهاى در حال توسعه به وفور اتفاق مىافتد.
همین ویژگى هم موجب شده است تا پروفسور پگلز به خوبى بر این امر واقف باشد که ساخت چنین خانههایى در این کشورها مخالفان فراوانى خواهد داشت: «طبیعى است که با این طرح به اندازه کافى دشمن براى خودمان خواهیم تراشید. تمام شرکتهاى ساختمانسازى یا مسئولین ساخت و ساز، وقتى که این ساختمانها را مىبینند، حتما بلافاصله متوجه این قضیه مىشوند که دیگر نمىشود به راحتى از کار و مصالح زد، چون ساکنین خانه، خودشان در نقش ناظرین ساختمان ظاهر مىشوند. براى همین هم هست که من همیشه وقتى در هواپیما نشستهام و به سمت آلمان پرواز مىکنم، خوشحال هستم!»
ساختن چنین خانههایى در ایران جدا از ویژگى ایمن بودن در برابر زلزله، از سوى دیگر فرصت مناسبى است براى فراهم نمودن فرصتهاى شغلى. پروفسور پگلز معتقد است که براى ساخت خانه به این روش به هیچ عنوان نیاز به نیروى کار تعلیم دیده نیست و کارگران ساختمانى ساده نیز از پس این کار بر مىآیند. دلیل این ادعا هم دانشجویان ایرانى بودند که بدون هیچ پشتوانه کار عملى، ساخت این خانه را تحقق بخشیدند: « هشتاد دانشجوى دختر و پسرى که به ووپرتال آمدند، از دانشجویان ترم اول محسوب مىشدند که سابقه کار کردن در یک سایت ساختمانى را تا پیش از این نداشتند. براى همین هم این فرصت ایدهآلى بود تا ما ثابت کنیم که ساختن چنین خانهاى توسط کارگران ساختمانى ساده هم کار غیر ممکنى نیست.»
سال آینده قرار است ده تا بیست مدرسه به همین روش در ایران ساخته شوند. بر پایه برنامهریزیهاى انجام شده، یک شرکت ساختمانى متشکل از کارمندان ایرانى و آلمانى در شهر اصفهان، تجهیزات مورد نیاز را از آلمان وارد خواهد کرد و همچنین مسئولیت مونتاژ و کنترل کیفى کار را هم بر عهده خواهد گرفت.
دویچه وله