از آن جمله ترمیم و اصلاح جان‌پناه بارگاه سوم و در دو سه سال اخیر ساخت مجتمعی مجهز در جبهه جنوبی بوده که با صرف هزینه‌های مالی و البته جانی (سقوط بالگرد و مرگ چند نفر از عزیزان زحمتکش هوانیروز و کوهنورد) همراه بوده است.
ظاهرا تمامی هزینه‌های ساخت و تجهیز این پناهگاه بر عهده شرکت توسعه و تجهیز سازمان تربیت‌بدنی بوده و فدراسیون بی‌نیاز از پرداخت پول اجازه صعود کوهنوردان خارجی (پرمیت دماوند) برای ساخت این مجتمع است.
فدراسیون کوهنوردی در سال‌های گذشته هیچگاه از میزان درآمد ورود گردشگر به کوه دماوند و میزان هزینه‌های پرداختی به‌ویژه درمورد بازگرداندن زباله‌های آن به‌طور شفاف گزارشی را ارائه نکرده تا بتوان راهکارهای جامعی برای مقابله با این معضل ارائه کرد. آنچه درپی می‌آید یادداشتی است در همین زمینه.
در یکی از روزهای تیرماه در گوسفندسرای جنوبی با اظهارات جالب و البته تأسف‌برانگیزی در مورد برخورد با کوهنوردان خارجی روبه‌رو شدم. با مشاهده چرخ پنچر شده جیپی در پارکینگ شلوغ گوسفندسرا، حاضران در محل عنوان داشتند: جیپ متعلق به گروهی کوهنورد ایرانی است که به همراهشان دوستی خارجی برای صعود به دماوند به جبهه جنوبی آمده بود. در محل گوسفندسرا ایشان با مسئول کمپ فدراسیون که مبلغ 50 دلار برای اجازه صعود فرد خارجی طلب کرده بود به مجادله می‌پردازند و از پرداخت این مبلغ طفره می‌روند و درنهایت بدون پرداخت پولی به بالا عزیمت می‌کنند. [دماوند؛ کم‌گذرترین قله مخروطی]
پس از رفتن این گروه فرد مسئول (شما بخوانید فروشنده قبض‌های اجازه صعود) با چاقو اقدام به پنچر کردن لاستیک یکی از چرخ‌های ماشین ایشان می‌کند! و البته شاهدان عنوان کردند وی قصد پنچر کردن تمامی چرخ‌ها را داشت! که دیگران از این عمل جلوگیری کردند.
پس از شنیدن اظهارات فوق به یاد کوهنورد ترکیه‌ای افتادم که برای کاهش هزینه‌های صعودش به دماوند پیاده از رینه به سمت گوسفندسرا به‌راه افتاده بود اما به‌دلیل نداشتن پول اجازه صعود، به پایین بازگردانده شد!
یا جهانگرد بلژیکی که بدون داشتن اطلاعات کافی درباره هزینه ورودیه به منطقه جبهه جنوبی با وجود اشتیاق برای صعود به دماوند در همان تهران انصرافش را از صعود اعلام داشت و البته چندین مورد دیگر که به‌دلیل نداشتن شواهد و مدارک لازم از بیان آن صرف‌نظر می‌کنم.
همچنین باید ده‌ها کوهنورد که عمدتا از بلوک شرق برای صعود به بام ایران راهی می‌شوند را نیز به این مجموعه تلخ افزود که عده‌ای از آنها بدون اطلاع از قوانین رایج، مجبور به پرداخت پولی می‌شوند که اگر از لزوم پرداخت آن اطلاعی داشتند هیچگاه گام به دامان دماوند نمی‌نهادند!
و عده‌ای نیز پس از پرداخت، توقع خدمات اندکی را دارند که هیچگاه به ایشان ارائه نمی‌شود یا مجبورند در ازای آن مجددا پول زیادی بپردازند!
اخذ مجوز صعود در کوه‌های مختلف تا حد زیادی عادی است و البته این حق میزبان است تا برای توسعه گردشگری پایدار در منطقه موردنظر اقدام به آن کند. اما اغلب در ازای این مجوز، خدماتی از جمله استقرار در کمپ، حمل بار، همراهی راهنما و... نیز وجود دارد که متأسفانه در کوه دماوند کمترین آن به چشم نمی‌خورد.
در این میان بالاترین هزینه «پرمیت» صعود برای کوه اورست منظور می‌شود که مبلغی بالغ بر 10هزار دلار در جبهه جنوبی و 6 هزار دلار در جبهه شمالی است.
سایر قلل 8هزار متری یک هزار و 500 دلار است و در برخی مناطق عبارتست از: کوه آیلندپیک 25دلار، ورودی پارک ملی ساقاراماتا 15 دلار و... این مبالغ عمدتا صرف پاکسازی منطقه، کنترل ورود و خروج کوهنوردان و گردشگران، جلوگیری از تخریب منطقه و رسیدگی به وضعیت اجتماعی مردم بومی می‌شود.
اما در دماوند؛ از دیدگاه مامور فروشنده قبوض هزینه این مبالغ صرف پایین آوردن زباله از کوه می‌شود. حال این سؤال پیش می‌آید: مگر اتباع خارجی مسئول زباله‌ریزی کوه‌گردان ایرانی هستند که ایشان می‌باید هزینه آن را پرداخت کنند؟
این درحالی است که عمدتا شاهد بازگرداندن زباله خارجی‌ها توسط خود ایشان هستیم! همچنین در سال‌های گذشته فدراسیون کوهنوردی هیچگاه از میزان درآمد ورود گردشگر به کوه دماوند و میزان هزینه‌های پرداختی به‌ویژه درمورد بازگرداندن زباله‌های آن به‌طور شفاف گزارشی را ارائه نکرده تا بتوان راهکارهای جامعی برای مقابله با این معضل ارائه کرد!
چند پیشنهاد به مسئولان فدراسیون و کمیته پناهگاه‌های آن سازمان:
1. لغو ارائه پرمیت صعود از کوهنوردان خارجی تا زمان برنامه‌ریزی مدون برای چگونگی هزینه این مبلغ در راه رفاه و آسایش کوهنوردان خارجی.
2. هماهنگی با نیروهای انتظامی در منطقه لاریجان برای جلوگیری از بی‌احترامی به اتباع خارجی.
3. مشخص کردن دستورالعملی جامع برای حضور کوهنوردان خارجی در منطقه و ابلاغ آن به تمامی شرکت‌های گردشگری.
4. آموزش راهنمایان کوهستان و الگوبرداری از دوره‌های مشابه در کشورهای موفق در امر راهنمایان کوهستان (شاید بدین شکل کمتر شاهد سرکیسه کردن خارجی‌ها باشیم و هر فردی به خود اجازه ندهد از سر راه «هراز» خارجی‌ها را به سمت گوسفندسرا روانه کند.)
5. مشخص کردن مکانی به‌عنوان پایگاه (ترجیحا مجتمع پلور) و ابلاغ آن به همه شرکت‌ها که در آن فروش پرمیت (پس از برنامه‌ریزی مدون برای چگونگی هزینه این مبلغ در راه رفاه و آسایش کوهنوردان خارجی) صورت می‌گیرد. در این حالت ماموران حاضر در گوسفندسرا و پناهگاه‌ها تنها بر حسن انجام کار نظارت خواهند داشت.
6. واگذاری سالانه پاکسازی هر جبهه از کوه دماوند به کوهنوردان یک استان و بهره‌گیری از مشارکت استان‌ها در این امر و پشتیبانی از ایشان توسط فدراسیون.
تدوین طرح گردشگری کوه دماوند با مشارکت کمیته راهنمایان کوهستان فدراسیون و سازمان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی.
7. رساندن ابراز تأسف خود و کوهنوردان کشور از معدنکاوی و راهسازی و چرای دام در دامنه کوه دماوند.
8. تلاش برای ثبت پارک ملی دماوند.
9. توجه به وضعیت مجتمع‌های کوهستانی در رینه و ناندل.
10. رسیدگی به وضعیت اسکان کوهنوردان.
11. رسیدگی به وضعیت توالت‌های گوسفندسرا و بارگاه سوم.
12. بهره‌گیری از مشارکت مردم محلی در طرح حفاظت از دماوند به‌عنوان میراثی طبیعی و ملی.
13. جلوگیری از ساخت و ساز بی‌رویه در دامنه کوهستان به‌ویژه پناهگاه‌سازی.
14. نصب تابلوهای هشدار‌دهنده در مورد پاکیزه نگاه داشتن دامنه کوه دماوند و خودداری از به‌جای نهادن زباله.
