انفجار اشعه گاما در لبه کائنات

این انفجار از یک ستاره در حال منفجر شدن در فاصله 12.8 میلیارد سال نوری؛ یعنی در لبه عالم مرئی است.

سفینه سویفت این انفجار را به تاریخ 13 سپتامبر در ساعت 1 و 47 دقیقه به وقت محلی  ثبت کرده است. همه می‌دانند که نور با سرعت محدود (300 هزار کیلومتر در ثانیه) حرکت می‌کند، پس نگاه کردن به دور دورها در فضا به معنی نگریستن به گذشته است، بدین معنی که این انفجار در کمتر از 825 میلیون سال بعد از آغاز جهان هستی یا زمانی که کائنات کوچک‌تر از یک هفتم درصد عمر فعلی‌اش بوده، رخ داده است. به گفته نیل جیرالز از مرکز پرواز فضایی گودهارد ناسا " این ستاره احتمالأ از نسل اولین ستاره‌های کائنات است".

اشعه گاما از انفجار خیلی دور، تلسکوپ مراقب انفجار سویفت را بیدار کرد و سفینه هم محل این رویداد را در صورت فلکی نهر یا جوی (Eridanus) مشخص نمود.به گزارش آسمان کابل،  تلکسوپ جهت خود را سریعأ چرخاند تا نقطه مورد نظر را بررسی کند و در مدت کمتر از دو دقیقه بعد از هشدار دریافت شده، تلسکوپ اشعه ایکس سویفت رصد نمودن از محل حادثه را آغاز نمود و در نتیجه یک منبع محو شده اشعه ایکس را که قبلأ شناخته نشده بود، کشف کرد. این انفجار را GRB 080913 نام نهادند.

اخترشناسان زمینی هم این هشدار را دریافت کردند و یک گروه از آنان با استفاده از تلسکوپ 2.2 متری ایسو در رصد خانه لاسیلا توانستند تا رصد‌هایشان را یک دقیقه بعد از آغاز رصد‌ها توسط سویفت آغاز کنند. حدود یک و نیم ساعت بعد، تلسکوپ بسیار بزرگ در پارانال پس‌تاب یا مشتعل شدن را هدف قرار داد.

اخترشناسان به جستجوی انتقال به سرخ این جرم افتادند تا فاصله آن را مشخص کنند. به علت تأثیر دوپلری، نوری که از یک جرم آسمانی ساطع می‌شود به سوی سرخ یا انرژی کم طیف الکترومغناطیسی تغییر می‌کند. بنابراین درخشندگی یک جرم دور، افت یا سقوط ویژه را که در نتیجه مداخله ابر گازها به وجود می‌آید، نشان می دهد. هر قدر جرم دور باشد به همان اندازه طول موج هایی که در اثر کم نور شدن این جرم می‌آید، طولانی‌تر می‌شود.

بررسی طیف‌های GRB 080913 انتقال به سرخ انفجار را در میان دورترین اجرام شناخته شده، 6.7 مشخص کرد.

انفجارهای اشعه گاما درخشنده‌ترین انفجار در فضا می‌باشد و اکثرأ زمانی رخ می دهد که ستاره‌های حجیم و بزرگ، مواد سوخت هسته‌شان را تمام کنند. از آنجایی که هسته این ستاره‌ها به یک سیاه چاله یا یک ستاره نوترونی تبدیل می‌شود، فوران گازها که با نفوذ از درون ستاره در فضا منفجر می‌شود تا الان کاملأ شناخته نشده است. در این مرحله با گازهایی که قبلأ توسط ستاره به بیرون پرتاب شده برخورد می کند و آن را حرارت می‌بخشد و در نتیجه پس تاب یا تابش بعدی درخشانی را به وجود می‌آورد.