در جزئیات این خبر، به نقل از دکتر محمدمحسن همایی، متخصص بیهوشی و فوق تخصص مراقبتهای ویژه، آمده بود: درمان فلج مغزی حاد با اریتروپویتین وریدی برای اولین بار است که در دنیا انجام شده و بیمار بهبودی کامل یافته است و این درحالی است که بازگشت این بیماران با این درجات فلج مغزی معمولا ماهها تا سالها ممکن است طول بکشد.
اریتروپویتین دارویی است که جهت اصلاح کم خونی در بیماران کلیوی مصرف میشود و اصولا دارویی خونساز است.
دکتر همایی در گفتوگو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه در 2سال اخیر مطالعات آزمایشگاهی در جهان نشان داده اگر این دارو از سد مغزی خونی عبور کند، میتواند باعث ترمیم اعصاب مرکزی با تاثیر روی سلولهای بنیادی مغز شود و نیز باعث متوقف کردن مراحل چهارگانه مرگ سلول مغزی میشود.
وی گفته بود: در مطالعات آزمایشگاهی نشان داده شده تا 4روز بعد از آسیب شدید مغزی این دارو میتواند مؤثر باشد.
انتشار این خبر اگرچه با واکنش منفی و تردید متخصصان همراه بود، اما رسانهها را ذوقزده کرد و باعث شد برای بسیاری از مردم این سؤال مطرح شود که آیا واقعا بیمار مرگ مغزی قابل برگشت به زندگی است؟
در این حال، دکتر همایی، پزشک معالج بیماری که عسگر فرجی نام دارد، در گفتوگوبا همشهری، ضمن تکذیب آنچه در روزهای نخست و به نقل از او در خبرگزاریها درج شده بود، میگوید: من در گفتوگوبا خبرگزاریها هرگز بیمار فوق را مرگ مغزی عنوان نکرده بودم!
همایی ادامه میدهد: بیمار بهدلیل قرارداشتن در مرحله ترک اعتیاد، داروی کلونیدین که پایین آورنده فشارخون است را به جای داروی آرامبخش به تعداد 30 عدد مصرف کرده بود و دچار ایست قلبی شده و بهدنبال آن دچار آسیب شدید مغزی شده بود و از آنجایی که جراح اعصاب هم مغز را در مرحلهای غیرقابل بازگشت بعد از 48 ساعت تشخیص داده بود، من با گرفتن رضایت کتبی از خانواده بیمار، تحقیقی را که در مقالههای متعدد خوانده بودم، بر این بیمار به شکل تجربی اجرا کردم.
دکتر همایی در پاسخ به این سؤال که چگونه تنها با داشتن نتایج چند بررسی روی حیوانات تصمیم به اقدام تزریق اریتروپویتین در دوز بسیار بالا کرده است، ادامه میدهد: قبلا یک مورد انسانی هم بوده که نتایج آن مبهم است و حتی دوز دارو در آن مشخص نشده است، اما چون پس از مطالعه دارو به این نتیجه رسیدم که تزریق دوز بالای آن برای بیمار کشنده نیست اقدام به این کار کردم.
با اینحال، بیشتر متخصصان، از اثر بخشی اریتروپویتین روی بهبود عملکرد سلولهای مغزی ابراز بیاطلاعی میکنند.
وزارت بهداشت: بررسی میکنیم
با گذشت چندین روز از اعلام این خبر، دکتر عباس زارع نژاد، مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت به پیگیریهای وزارت بهداشت اشاره کرده و به همشهری میگوید: حوزه نظارت بر درمان وزارت بهداشت و درمان در حال پیگیری ماجراست چرا که برای این کار نه تنها طرح تحقیقاتی انجام نشده بود بلکه این کار در فضایی غیرآموزشی اتفاق افتاده است.
به گفته وی، دلیل بهبود بیماری که نه مرگ مغزی بلکه ایست قلبی داشته، ممکن است تحتتأثیر درمانهای دیگر اتفاق افتاده باشد که وزارت بهداشت سعی میکند با پیگیری موضوع در روزهای آینده به اصل قضیه دسترسی پیدا کند.
در همین حال، دکتر کتایون نجفیزاده، فوق تخصص ریه و رئیس واحد فراهمآوری اعضای بیمارستان مسیحدانشوری نیز اشکالاتی را در نحوه انتشار خبر بر میشمرد و به همشهری میگوید: ما اصطلاحی به نام فلج مغزی نداریم و نوعی از آنکه به اختلالی مادرزادی مربوط میشود هم نامی مشابه دارد.
به گفته وی، از آنجا که بیمار فوق با مسمومیت دارویی دچار ایست قلبی شده بوده است در پروسه احیا هم اکسیژن رسانی به قلب کاهش پیدا کرده بوده و فرد وارد کما شده است، یعنی اساسا مرگ مغزی در کار نبوده و بیمار در حال کما قرارداشته است.
نجفیزاده معتقد است که مردم باید بدانند که امکان بازگشت بیمار مرگ مغزی وجود ندارد و مرگ مغزی با کما فرق دارد.
رئیس واحد فراهم آوری اعضای بیمارستان مسیح دانشوری، با بیان اینکه متأسفانه بسیاری از مردم فرق بین کما و مرگ مغزی را نمیدانند میگوید: این دو مورد از هم متفاوتند، به این معنی که در مرگ مغزی، سلولهای مغزی از بین میروند در حالی که در کما این عملکرد سلولهاست که از بین میرود نه خود سلولها.
بنابراین در موارد کما امکان بازگشت عملکرد سلولهای مغزی وجود دارد و در مرگ مغزی اساسا سلولی وجود ندارد که بخواهد بازگردد و همین مسئله مرگ مغزی را بیبازگشت میکند.
اهدای عضو، فرایندی ساده نیست
دکتر توکلی، رئیس واحد فراهمآوری اعضای بیمارستان شریعتی که بیمارستانهای زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی تهران را پوشش میدهد و بیمارستان تخصصی اعصاب و روان میمنت هم یکی از آنهاست، به همشهری میگوید: در تهران تنها 3 مرکز برای این کار وجود دارد که باز هم در هر کدام از این بیمارستانها، تیم هماهنگ کنندهای دارند که وزارت بهداشت اعضای آن را بهعنوان بالینگرهای اولیه برگزیده و آنها شرایط بیمار را بررسی میکنند تا تیمتاییدکننده مرگ مغزی بعد از آنها به سراغ بیمار بروند و با دقت بسیار بیشتری روند اهدا عضو را انجام دهند.
به گفته وی، اگر قرار بر اهدای اعضا هم باشد، هیچ متخصصی به جز تیمتایید مرگ مغزی که از سوی وزارت بهداشت تعیین میشود و شامل یک جراح اعصاب، یک متخصص داخلی اعصاب، یک متخصص داخلی و یک نفر متخصص بیهوشی است، نمیتواند تایید را انجام بدهد، در ضمن علائمی که برای مرگ مغزی بالینی وجود دارد هم باید 24 ساعت پایدار مانده باشد؛
به این معنا که نبود رفلکت قرینه، عدمتنفس، عدمرفلکس به شدیدترین تحریکات و...تا 24 ساعت به همان شکل بوده که بعد از آن، تیم تایید به همراه 2پزشک از سوی پزشکی قانونی، که نمایندگان قوه قضائیه هستند برای بررسی بیمار میآیند که آنها هم 2بار و به فاصله حداقل 6 ساعت بیمار را ویزیت میکنند و هربارتست آپنه (عدمتنفس) و 20 دقیقه نوار مغزی برای تایید گرفته میشود که باید این نوار صاف یا flatباشد به این معنا که هیچگونه امواج مغزی وجود ندارد.
وی در ادامه متذکرمیشود که ممکن است با دیدن علائم اولیه مرگ مغزی افرادی که در بیمارستانها مستقرهستند از خانواده بیمار برای چند و چون رضایت آنها درصورت اعلام مرگ مغزی سؤال و پرس و جوکنند اما این به هیچ وجه معنای تایید اهدا را نمیدهد، چرا که با کوچکترین عکسالعملی در کل فرایند یاد شده و بعد از آوردن بیمار به بیمارستان مرجع ممکن است که مرگ مغزی تایید نشود و بیمار به بخش مراقبتهای ویژه منتقل شود و فرم مراقبت و ادامه درمان برای او پر شود.