سریال «زیر آسمان شهر» از مجموعههای کمدی شبکه ۳ سیما بوده که فصل اول آن در سال ۱۳۸۰ به نویسندگی رضا عطاران، نیما حسننیا، حمید برزگر و سروش صحت و کارگردانی مهران غفوریان روی آنتن رفت و آنچنان با استقبال عجیب و غریب مخاطبان مواجه شد که سازندگان تصمیم گرفتند فصلهای بعدی این سریال را نیز تولید کنند.
البته محبوبیت فصلهای بعد این مجموعه هرگز به جذابیتها و فانتزیهای قسمت اول نرسید، اما بدون تردید این سریال را به عنوان یکی از پیشگامان سبک جدیدی از سریال سازی طنز تثبیت کرد. شرایطی که گرچه برای مهران غفوریان به عنوان یک کارگردان، آمد نداشت و او تصمیم گرفت پس از کارگردانی، عمده تجربههای خود را با گذر از حاشیههای فراوانی که برایش رقم خورد در عرصه بازیگری بیازماید، اما آغازگر جریانی شد که میتوان از این سریال به عنوان یکی از مجموعههای مؤلف طنز در سبک و سیاقی جدید یاد کرد.
در فصل اول تا سوم این سریال که با روایتی طنز از زندگی قشرهای مختلف یک جامعه شهری در یک آپارتمان پیش روی بینندگانش گذاشته شد، حمید لولایی (فصل اول تا سوم)، اکبر عبدی (فصل سوم)، یوسف تیموری (فصل اول)، مجید صالحی (فصل دوم)، مهران غفوریان، کیومرث ملک مطیعی، ملکه رنجبر، نصرالله رادش (فصل اول)، برزو ارجمند و بیژن بنفشهخواه (فصل سوم)، آرام جعفری (فصل اول)، اشکان اشتیاق (فصل اول)، کامران ملکمطیعی (فصل اول)، مینا جعفرزاده (فصل دوم)، رضا ژیان (فصل سوم)، حسن پورشیرازی (فصل سوم)، اکرم محمدی (فصل سوم)، رامین ناصرنصیر (فصل سوم)، غلامرضا نیکخواه (فصل سوم)، پوراندخت مهیمن (فصل سوم)، پرستو صالحی (فصل دوم)، ساناز سماواتی (فصل سوم)، رضا فیاضی (فصل سوم)، آرش میراحمدی (فصل سوم)، معصومه کریمی (فصل اول)، شهرزاد جعفری (فصل دوم)، نیلوفر سجادی (فصل سوم)، شیوا بلوریان (فصل سوم)، رامین پرچمی (فصل دوم و سوم)، فرهاد پورگرجانی (فصل سوم)، غزل صارمی (فصل سوم) و شراره درشتی (فصل سوم) به عنوان بازیگران اصلی حضور داشتند.
در گروه بازیگران مهمان هم نام هنرمندانی چون سیروس میمنت، محمود بنفشهخواه، رضا بنفشهخواه، مختار سائقی، بهنوش بختیاری، عیسی یوسفی پور، امیرحسین مدرس، ابراهیم آبادی و پرویز شفیعزاده به چشم میخورد. غلامحسین لطفی، فخرالدین صدیقشریف، امیر غفارمنش، رامتین حامیفرد، پژمان بازغی، مهدی صبایی، محمد ورشوچی، حسن زارع، مهران ضیغمی، فرحناز منافی ظاهر، پروین میکده، بیژن محرمی، رامین نعمتی، حسین شهاب، خشایار راد، شهاب عباسی، مهدی غفوریان، علی لک پوریان، امیرحسین کاشانی، شهرزاد صفوی، جعفر بزرگی، علی اوسیوند، علی انصاریان، رضا عطاران، محسن قاضی مرادی، غلامرضا نیکخواه، میلاد محرمی، مهری مهرنیا، کیوان ملکمطیعی، محمد افشار، سیاوش مفیدی و محمدرضا خسروی هم در این سریال حضور داشتند که به فراخور فصلهای مختلف سریال در متن داستان قرار میگرفتند.
اما از معرفی شناسنامهای سریال که بگذریم، میرسیم به موسیقی تیتراژ پایانی مجموعه که قطعاً یکی از مهمترین مؤلفههای ماندگاری سریال «زیر آسمان شهر» بود و هست. موسیقیای که از آن همچنان به عنوان یکی از پرطرفدارترین موسیقیهای دهه هفتاد موسیقی پاپ ایران یاد میشود و میتواند در ردیف آثار جریانسازی قرار گیرد که مهدی غفوریان به عنوان آهنگساز و امیر تاجیک به عنوان خواننده نقش مؤثری در تثبیت و ماندگاریاش داشتند. موسیقیای که پایههای اولیه شکلگیری آن به گفته امیر تاجیک از خانه رضا شفیعی جم ساخته شد و تبدیل به یکی از بهترین ترانهها و موسیقیهایی شد که در دهه ۸۰ به شدت خودنمایی کرد.
امیرتاجیک، از خوانندگان صاحب سبک و خوشصدای موسیقی پاپ ایران که میتوان او را یکی از پیش قراولان موسیقی پاپ ایران در دهه ۸۰ نامید، در یکی از گفتگوهای رسانهای خود درباره حضورش در همان ایامی که مجموعه زیر آسمان شهر تولید میشد، گفته بود: در همان ایامی که مجموعه زیر آسمان شهر تولید میشد، برخی از هنرمندان پاتوقی داشتند که مرکزیت آن منزل رضا شفیعی جم بود، فضایی که در آن رفاقت من با بچههای گروه زیر آسمان شهر شروع و منجر به حضور در این سریال پرطرفدار به عنوان خواننده تیتراژ شد.
او گفت: یک روز مهدی غفوریان به من گفت: «برادرم (مهران) مشغول ساخت سریالی به نام «زیر آسمان شهر» است و ما تصمیم گرفتیم که تو خوانندگی تیتراژ آن را به عهده بگیری.» من هم پذیرفتم که در این پروژه حضور داشته باشم. البته ابتدا ترانه دیگری برای این سریال در نظر گرفته شده بود که ما مدتی بعد متوجه شدیم این ترانه مجوز ندارد. به همین خاطر شعر را عوض کردیم و بعد آن را به سازمان صدا و سیما ارائه دادیم که در نهایت پذیرفته شد و اثر همانی شد که پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
وی که تا مدتها از موسیقی تیتراژ زیر آسمان شهر به عنوان یکی از پرطرفدارترین قطعات کنسرتهایش استفاده میکرد، در این گفتگو افزود: البته بعد از طی این شرایط بود که آقای ترابی از تهیه کنندگان معتبر موسیقی آن روزها امتیاز کار را خریداری کردند و بعدها موفق شدیم آلبوم موسیقی «زیر آسمان شهر» را نیز منتشر کنیم. دقیقاً پس از طی این پروسه و موفقیتی که موسیقی تیتراژ به دست آورد، به من پیشنهاد حضور در سریال «دختران» شد و بعد از اینکه عوامل سریال از چندین خواننده برای تیتراژ سریال تست گرفته بودند، در نهایت بنده به عنوان خواننده نهایی موسیقی تیتراژ این سریال انتخاب شدم.
این خواننده صاحب سبک موسیقی پاپ کشورمان که در این سالها نیز بدون کمترین حاشیهای مشغول تولید و ساخت آثار موسیقایی به ویژه در حوزههای ملی – میهنی است در بخش دیگری از این گفتگو بود که درباره تثبیت حضورش در تلویزیون و مواجهه تهیه کنندگان با این شیوه کاری تصریح کرد: من به واسطه همکاری با مهدی غفوریان به عنوان آهنگساز و مهران غفوریان به عنوان کارگردان سریال «زیر آسمان شهر» که توانست یک مجموعه پرطرفدار را به مخاطبان ارائه دهد، مطرح شدم. شرایطی که باعث شد به واسطه یک ادای دینی که به تلویزیون داشتم، کارم را با این رسانه ادامه دهم. اما متأسفانه بعدها سوءتعبیرهایی از سوی برخی تهیه کنندگان موسیقی صورت گرفت که من را بسیار ناراحت کرد. اما باز هم خوشحالم که به همراه تعدادی دیگر از خوانندگان آن سالهای موسیقی آمده بودیم تا موسیقی پاپ ایران را ارتقا دهیم. ما آمده بودیم به موسیقی شأنیت و شخصیت بدهیم. شأنیتی که متأسفانه بعد از ما واقعاً از موسیقی رفت و به غیر از مواردی کمیاب دیگر آن قوت محتوایی دوران ما را ندارد.
تاجیک در این گفتگوی رسانهای بود که با اشاره به پیشنهادات متعدد تهیه کنندگان و صاحبان آثار سینمایی و تلویزیونی برای حضور در تیتراژها گفت: من پس از خوانش موسیقی تیتراژ سریال «زیر آسمان شهر» برای چندین اثر سینمایی و تلویزیونی هم خواندم. اما متأسفانه پس از مدتی همه چیز دچار تغییرات زیادی شد و خواندن موسیقی تیتراژ به شکل عجیب و غریبی وارد فضای بیزینسی شد که پول حرف اول و آخر را میزند. حتی من بارها دیده و شنیدهام که برخی از خوانندگان پول میدهند تا بتوانند در موسیقی تیتراژ یک مجموعه حضور داشته باشند و این یعنی شما به عنوان یک هنرمند مستقل اسیر ماجرایی هستید که دیگر حس را نمیتواند به مخاطب انتقال دهد چون پول شرایط نهایی را تعیین میکند.
این خواننده که آلبوم «همکلاسی» او نیز در زمره آثار با کیفیت موسیقی پاپ محسوب میشود، در گفتگوی دیگری درباره سریال «زیر آسمان شهر» گفته بود: سریال «زیر آسمان شهر» جزو اولین سریالهایی بود که بر روی تیتراژ آن قطعهای خوانده میشد. این را هم بگویم که فضایی که برای موسیقی وجود داشت، بستر خوشایندی برای مخاطبان بود. به هر حال فضای ۱۰ سال پیش موسیقی خیلی بکرتر بود و احترام خاصی وجود داشت. به طوری که از آن با عنوان دوران طلایی موسیقی یاد میکنند. ما هم در آن دوران استارت کار را زدیم که در یادها ماند و بیشتر به خاطر همان فضای نوستالژیک مثبت است که در خاطرههای مردم مانده است.
تیتراژ سریال «زیر آسمان شهر» با صدای امیر تاجیک:
نظر شما