طبق جدیدترین آمار ارائه شده از سوی مرکز گردشگری- زیارتی واتیکان در رم، اماکن زیارتی اروپا در سال 2006 پذیرای بیش از 150 میلیون گردشگر از سراسر جهان بوده است که این رقم در سال 2007 به 190 میلیون گردشگر افزایش یافته است. سفرهای زیارتی در چند سال اخیر به یکی از محبوبترین ش
اخههای گردشگری جهان تبدیل شده است؛ فرقی هم نمیکند با پای پیاده باشد، با دوچرخه و یا با هواپیمای کرایهای چرا که آنچه گردشگران اماکن زیارتی را به انجام چنین سفرهایی وا میدارد اشتیاق آنها برای رسیدن به آرامش، معنویات و به عبارت بهتر رسیدن به مفهوم زندگی است.
به گفته کارشناسان افزایش محبوبیت اماکن زیارتی برای گردشگران منجر به غافلگیری اغلب مراکز توریستی جهان طی چند سال گذشته شده است،بهطوری که تنها در سال 2006 بیش از 150 میلیون گردشگر از سراسر جهان از مکانهای زیارتی اروپا دیدن کردهاند. این در حالیاست که این رقم طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی مرکز گردشگری – زیارتی واتیکان در رم، در سال 2007 به 190 میلیون نفر ارتقا یافته است. ارنست هینسکن، مسئول گردشگری دولت فدرال آلمان نیز از روند رو به رشد گردشگری زیارتی در این کشور خبر داد. وی افزود: طبق آمار، پس از توریسم طبیعی و درمانی، توریسم زیارتی هم اکنون به مدرنترین و محبوبترین نوع توریسم در سراسر جهان تبدیل شده است.
به گفته وی گردشگری زیارتی در حال حاضر بهترین راهکار برای کسانی است که در جست وجوی راه حلی برای رفع استرسهای روزانه خود هستند بهویژه که اینگونه گردشگری نیاز این افراد را به معنویات نیز برآورده میسازد. افزایش گردشگران اماکن زیارتی در آلمان نیز مسئولان گردشگری این کشور را به ایجاد برنامههای راهبردی متناسب با این روند وا داشته است.
به گفته مسئول مرکز گردشگری- زیارتی آلمان آمادگی برای پاسخگویی به شرایط جدید کار چندان سادهای نیست چرا که زائران اماکن مقدس تفاوتهای بسیاری با یکدیگر دارند. برای نمونه در حالیکه عدهای از گردشگران با پای پیاده و یا با دوچرخه مسافتهای طولانی را طی کرده و در شرایطی که روز به روز نیروی روحی و جسمی آنها تقلیل یافته است وارد این اماکن میشوند، افراد مسنتر با قطار، اتوبوس و یا اتومبیل شخصی به مکانهای زیارتی سفر میکنند و لذا شرایط پاسخگویی دیگری را میطلبند.
در کشور آلمان دو مکان ویژه زیارتی پذیرای گردشگران است: زیارتگاه شهر بایرن و زیارتگاه ایالت نورد هاین وست فالن. سالانه بیش از 2 میلیون گردشگر به این اماکن زیارتی سفر میکنند این در حالیاست که طبق آمار، مکانهای زیارتی بینالمللی در اروپا در چند سال اخیر از محبوبیت و فروش بالاتری برخوردار بوده است. از جمله این مکانها میتوان به زیارتگاه واتیکان در روم، زیارتگاه فاطیما در کشور پرتغال، زیارتگاه لورد در فرانسه و شهر زیارتی سانتیاگو در شمال غرب اسپانیا اشاره کرد. این مکانها هم اکنون چهار زیارتگاه بزرگ مسیحیت در سراسر جهان به شمار میروند. در زیارتگاه فاطیما چندی پیش یک عبادتگاه جدید با گنجایش 9هزار گردشگر افتتاح شد.
دفاتر سنتی گردشگری نیز با افزایش علاقهمندی گردشگران به بازدید از اماکن مقدس مواجه شدهاند. در دفتر زیارتی- گردشگری شهر بایرن در آلمان تعداد رزروهای انجام شده برای سفر به واتیکان و زیارتگاه جاده زیارتی یعقوب (مسیر زیارتی مابین فرانسه و اسپانیا به سوی شهر زیارتی سانتیاگو) رو به افزایش است. این در حالیاست که به گفته کارشناسان تعداد گردشگران گروهی کلاسیک که بهصورت دسته جمعی عازم مکانهای مقدس میشوند کاهش یافته و مراکز گردشگری- زیارتی را با درخواستهای بیشمار گردشگرانی مواجه ساخته است که خواستار بازدید از مکانهای زیارتی بهصورت تک نفره هستند.
به گفته راین هولد، رئیس مؤسسه گردشگری «فیناتور» آلمان که از حدود 50 سال پیش تا کنون مسئولیت سفرهای زیارتی زیارتگاههای فاطیما، لورد و روم را بر عهده دارد افزایش علاقهمندی گردشگران به بازدید فردی را میتوان بیش از همه از کاهش گردشگران گروهی زیارتگاه شهر بایرن آلمان به یکمیلیون گردشگر در سال دریافت. بنابر نتایج یک همه پرسی انجام شده از سوی مرکز گردشگری زیارتگاه شهر بایرن، تنها 3 درصد سفرهای انجام شده به این مکان زیارتی بهصورت گروهی بوده است.
تعداد گردشگرانی که با پای پیاده و یا با دوچرخه عازم مکانهای زیارتی جهان میشوند طبق آمار بینالمللی کمتر از 20 درصد است. گردشگران پیاده و دوچرخه سوار در مسیرهای زیارتی مورد استقبال راهنمایان مسیر قرار میگیرند. زیارتگاه واتیکان در روم تا به امروز بزرگترین مرکز زیارتی مسیحیت به شمار میرود. زیارتگاه لورد در فرانسه نیز یکی از بزرگترین زیارتگاههای اروپا محسوب میشود.
این زیارتگاه در سال 2008 پذیرای 8 میلیون گردشگر بوده است که این تعداد به گفته رئیس مرکز گردشگری آلمان تفاوت چندانی با مقاصد سفر زیارتی در کشور آلمان ندارد بهویژه که با ساماندهی مسیرهای جدید در این کشور در چند سال گذشته گردشگری زیارتی با محبوبیت رو به رشدی روبهرو بوده است. در ماه ژوئن سال گذشته جاده زیارتی الیزابت در آلمان بازگشایی شد و به رغم انتظار، بروشورهای راهنمای زائران که در شمارگانی بالغ بر 3هزار نسخه منتشر شده بود همگی در آگوست همان سال به فروش رسید.
علاوه بر آن جاده زیارتی واقع در فاصله 450 کیلومتری شهر «گلریتس» ایالت زاکسن نیز در سال 2007 با رشدی بالغ بر 50 درصد روبهرو بوده است. به گفته بانی این مسیر زیارتی، گردشگرانی که به این محوطه زیارتی سفر میکنند همگی در جست و جوی «چیزی» هستند و هیچ کس نمیداند که برای زائران این مسیر زیارتی چه اتفاقی میافتد که همگی به گفته خود پس از پایان سفر احساس آرامش کرده و دچار نوعی تحول درونی میشوند.
انگیزه اصلی سفرهای زیارتی به گفته کارشناسان اشتیاق بشر برای رسیدن به آرامش و گریز از زندگی شتابزده و اضطراب آمیز روزمره است. در سال 1970 تعداد گردشگران جاده زیارتی یعقوب تنها 68 نفر بوده که این تعداد در سال 2007 به 114هزار و 26 گردشگر افزایش یافته است. این گردشگران شامل کسانی میشوند که تمام مسیر یا 100 کیلومتر آخر آن را با پای پیاده، با اسب و یا با دوچرخه طی کردهاند. طبق آمار ارائه شده هر ساله 500 هزار گردشگر آلمانی عازم مسیرهای زیارتی اروپا شامل زیارتگاه سانتیاگو در اسپانیا، لورد در فرانسه و زیارتگاه ماریاتسل در اتریش میشوند.
به گفته رئیس مرکز زیارتی یعقوب در شهر آگسبورگ آلمان این مرکز در سال 2008 رکورددار تعداد گردشگران مراجعهکننده برای دریافت کارتهای زیارتی بوده است. تمامی این گردشگران خواستار سفر به شهر زیارتی سانتیاگو در اسپانیا هستند؛ جایی که گفته میشود جسد یعقوب نبی در آنجا قرار دارد. رئیس مرکز زیارتی یعقوب در این باره میگوید: سفر به سانتیاگو کار چندان سادهای نیست .
این سفر زیارتی مراحل خاصی دارد که برخی از آنها نظیر مرحله سکوت بهویژه برای زنان کار بسیار دشواری است! از سوی دیگر شرایط زندگی در طول این سفر زیارتی نیز با دشواریهای بسیاری برای گردشگران همراه است بهویژه که نوشیدنی اصلی زائران تنها آب است و کوله پشتی همراهشان نیز باید بسیار مختصر و ناچیز باشد، ضمن آنکه گردشگران باید شبها را هم روی زمین بخوابند.
البته در کشور اتریش گردشگران شب را در پناهگاههای غیرنظامی سپری میکنند. در قرون وسطی علاوه بر سانتیاگو، اورشلیم و روم نیز جزو مکانهای زیارتی مهمی به شمار میآمدند که مسافران این مکانها اغلب بهمنظور آمرزش گناهانشان عازم این اماکن میشدند. اما امروزه علاوه بر آمرزش گناهان دلایل دیگری نیز گردشگران را به انجام این سفرهای زیارتی وا میدارد و آن اشتیاق روزافزون انسان امروز برای کسب آرامش و رهایی از زندگی شتابزده و پر فشار دنیای کنونی است.