به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، کرونا که آمد شرایط تغییر کرد. دیگر هیچ چیز مثل گذشته نبود. نه می‌شد به راحتی با آدم‌ها نشست و برخاست کرد، نه سفر رفت و نه امکان حضور در رویدادهای فرهنگی و هنری وجود داشت و صد افسوس که چه آدم‌های نازنینی به علت ابتلا به این ویروس از بین ما رفتند.
با گذشت حدود دو سال از شیوع این ویروس، اوایل مهرماه امسال اعلام شد که شاهین فرهت آهنگساز، موسیقیدان و مدرس موسیقی خلق نخستین سمفونی کلاسیک ایرانی را با موضوع کرونا به دست گرفته است؛ اثری که شاید بتواند روایت‌گر بخشی از آنچه گذشت، البته به زبان موسیقی باشد.
فرهت برای ساخت این اثر به خارج از ایران سفر کرد تا در فضایی مملو از آرامش باقی سمفونی اش را به اتمام برساند و حالا با گذشت سه ماه از اعلام آن خبر این هنرمند بار دیگر به وطن بازگشته است و از اتمام کار خبر می‌دهد.
ساخت سمفونی با الهام از کرونا
این هنرمند درباره ساخت سمفونی «کرونا» توضیح می‌دهد: ساخت سمفونی «کرونا» به اتمام رسیده است. طی سال‌های فعالیت هنری خود، مدت زمانی که برای ساخت آثار موسیقی در قالب سمفونی صرف کرده‌ام، چهار ماه تا دو سال بوده است. برای ساخت این اثر هم بعد از ساخت بخش اول در ایران به مدت دو ماه به سوئد سفر کردم و با در نظر گرفتن این نکته که در آنجا وقت آزادتری دارم، در آرامش، تمام وقت خود را برای ساخت باقی اثر صرف کردم.
این هنرمند همچنین تأکید می‌کند که با آغاز پاندمی کرونا، تاکنون هیچ سمفونی جدی‌ای درباره این موضوع ساخته نشده است.
او در ادامه صحبت‌هایش به این موضوع می‌پردازد که موسیقی بی‌کلام می‌تواند با الهام گرفتن از موضوعی خاص و به صورت نمادین ساخته شود ولی صرفا نکته خاصی را بیان نکند. به عنوان نمونه ساخت یک سمفونی بی‌کلام برای موضوعی مثل کرونا می‌تواند نمادین باشد. چون موسیقی، هنری با این قابلیت است که به صورت خیلی آبستره و انتزاعی به کمک تمام مسائل بیاید ولی در عین حال نکته خاصی را هم بیان نکند.
او ادامه می‌دهد: در سایر هنرها مثل مدرن‌ترین نقاشی‌ها از هنرمندانی مانند سالوادور دالی یا پیکاسو، مخاطب درنهایت در پی درخت یا چهره‌ای است که موفق به پیدا کردن آن می‌شود یا در اشعار مدرن هم کلملاتی چون شب، جنگ، انسان، عشق و مرگ به چشم می‌خورند ولی در موسیقی کلاسیک یا بی‌کلام این مسئله انتزاعی و تجریدی است. این ویژگی از موسیقی مصداق این شعر از مولانا است که می‌گوید: «هرکسی از ظن خود شد یار من، از درون من نجست اصرار من».
فرهت اضافه می‌کند: اما سمفونی «کرونا»، به صورت نمادین با موضوع پاندمی در ارتباط است و این اثر را در حالی خلق کرده که کرونا را در ذهن داشته است.
او درباره فرم ساخت این اثر بیان می‌کند: برای ساخت آثارم اگر مثلا فرم سونات را در نظر بگیرم، واقعا به آن فرم وفادار خواهم بود و در همان قالب کار خود را ارائه خواهم داد، نه اینکه تنها نام سمفونی یا سونات روی اثرم باشد و فرم در قالب دیگری ارائه شود؛ گرچه که خیلی از موسیقدان‌ها در قرن بیستم و بیست و یکم به اینگونه عمل نکرده‌اند.
این هنرمند تصریح می‌کند: در سمفونی «کرونا» کاملا از فرم سمفونی و سونات استفاده کردم. مثلا قسمت اول اثر که بخش اصلی و طولانی‌ترین قسمت است، کاملا فرم سمفونی و سونات در آن رعایت شده است.
فرهت همچنین درباره چهار موومان سمفونی «کرونا» می‌گوید: شیوع کرونا در جهان، عاملی برای خیلی از التهاب‌ها، ناراحتی‌ها، مرگ‌ها و ... بود. افرادی در همه جای دنیا از میان ما رفتند که اصلا انتظارش را نداشتیم. این ویروس حتی در ایاب و ذهاب هم سبب بروز مشکلاتی شد و خیلی از مسائل آموزشی و مالی را تحت الشعاع قرار داد و به طور کلی موجب ایجاد یک التهاب و بی‌نظمی در جهان شد. به همین جهت موومان اول دارای یک حالت دراماتیک و به نوعی ملتهب است.
او ادامه می‌دهد: موومان دوم، بخش آهسته سمفونی است، مرثیه‌ای برای افرادی که جان خود را از دست دادند. موومان سوم درباره تلاش برای پیدا کردن دارو است و موومان چهارم پیروزی بشر بر این ویروس است.
این آهنگساز همچنین گفت که جزئیات ضبط این اثر به زودی اعلام خواهد شد و اضافه کرد: ضبط این قطعه به احتمال ۹۹ درصد در ایران خواهد بود. چون در حال حاضر نوازندگان ما بسیار پیشرفت کرده‌اند و نوازندگان خوبی داریم. یکی از اعضای گروه موسیقی فرهنگستان هنر آقای آرش امینی، رهبر ارکستر صداوسیما است که وجود ایشان خیلی موثر است. احتمال دارد این اثر با ارکستر صداوسیما ضبط شود.
این هنرمند در بخش دیگری از صحبتش درباره ساخت آثار تلفیقی دوزبانه توضیح می‌دهد: ساخت آثار دوزبانه برای خود من می‌تواند جالب باشد. ولی وقتی اثری به دو زبان اجرا می‌شود، قاعدتا نسخه اصلی بر اساس یکی از زبان‌های کارشده در اثر بوده و بخش دوم ترجمه شده است. چون یک شاعر هیچ‌گاه شعر خود را به دو زبان نمی‌نویسد و همیشه شعری که سروده شده در ابتدا به یک زبان بوده و شاید بعدا به زبان‌های دیگر برگردانده شود.
او درباره مواردی که در ساخت آثار دو زبانه باید در نظر گرفته شود، بیان می‌کند: اجراکننده باید نوع ژانری را که اجرا می کند بشناسد. چون این موسیقی نه در ایران شناخته شده و نه متعلق به ایران است. به عنوان مثال موسیقی کلاسیک که در ایران اجرا می‌شود، سال‌ها در ایران شناخته شده و جهانی است. ولی موسیقی دوزبانه کاملا از خارج از ایران آمده و به تازگی طرفدار پیدا کرده است و اگر با کلام ایرانی آمیخته شود، می‌تواند به موسیقی ایران کمک کند.
از این هنرمند درباره معیاری که برای انتخاب خواننده به عنوان یک آهنگساز دارد، سوال می‌کنیم. می‌گوید: معیار من برای انتخاب خواننده یک کارِ آوازی، آن خواننده‌ای است که بتواند تکنیک اجرای اثر را داشته باشد و شهرت او برایم اهمیتی ندارم.
نظر شما