این خبر به نقل از حجت‌الله غنیمی‌فرد، معاون شرکت ملی نفت در امور سرمایه‌گذاری منتشر شده بود که ابتدا غلامحسین نوذ‌ری، وزیر‌نفت، با این موضع که قراردادهای مشارکت در تولید در حال انقراض هستند آن را رد کرد.
در واقع انعکاس ناقص سخنان غنیمی‌فرد در گفتوگو با نشریه بررسی اقتصادی خاورمیانه (مید) موجب بروز این اختلاف نظر شد. تلاش برای افزایش جاذبه به منظور جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت کشورمان از مدت‌ها پیش به شکل‌های مختلفی در حال انجام بوده و هست و این تلاش‌ها با اصلاح قراردادهای بیع متقابل بارها مورد توجه قرارگرفته است.
بحث افزایش جاذبه و نزدیک شدن معیار‌های قراردادهای نفتی در ایران به قراردادهای مشارکت در تولید، در شرکت ملی نفت از سال‌های نخست بهکارگیری قراردادهای بیع متقابل آغاز شد. این بحث اما همچنان ادامه دارد و سخنانی که حجت‌الله غنیمی فرد معاون شرکت ملی نفت در مصاحبه‌خود با نشریه بررسی اقتصادی خاورمیانه مطرح کرد با این رویکرد بوده است.
وی در سخنان خود تاکید کرده که این مسئله از مدت‌ها قبل در شرکت نفت مطرح بوده و هنوز مطرح است و اجرای قراردادهای مشابه و نزدیک به قراردادهای مشارکت در تولید پیش از ارائه به مجلس به تصویب در کمیسیون قراردادهای نفتی نیاز دارد.به‌هر حال بازنگری در قراردادهای نفتی ایران برای بهره برداری از منابع هیدروکربوری ضروری است. بدون این اقدام همانگونه که در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم طرح‌های توسعه‌ای در میدان‌هایی مانند مناطق نفتی در دریای مازندران با تاخیر اجرا می‌شود. برای رفع برخی سوء برداشت‌ها متن کامل گزارش نشریه مید را می‌خوانید.
تهران پیشنهادی را بررسی می‌کند تا قراردادها را برای شرکت‌های نفتی جذاب‌تر کند و قراردادهای مشارکت در تولید را اجرا کند.شرکت ملی نفت ایران قصد دارد این نوع قرارداد پیشنهادی را در اکتشاف نفت در منطقه دریای خزر که هزینه بالایی دارد، ارائه کند.
براساس روش قرارداد مشارکت در تولید، شرکت‌های نفتی می‌توانند در بخشی از نفت کشف شده سهیم باشند تا سود سرمایه‌گذاری‌خود را سریع‌تر جبران کنند و سود بیشتری نیز کسب کنند.درصورتی‌که این پیشنهاد تصویب شود یک تغییر عمده در صنعت نفت ایران محسوب می‌شود که بیش از 20 سال است از قراردادهای بای بک در سرمایه‌گذاری‌های نفتی استفاده می‌کند.
براین اساس شرکت‌های نفتی سرمایه‌گذاری می‌کنند و زمانی‌که تولید در میدان آغاز می‌شود آن را دراختیار شرکت ملی نفت ایران می‌گذارند. شرکت‌های نفتی برگشت سرمایه خود‌را از محل فروش تولیدات میدان براساس نرخ معین و قیمت نفت و میزان تولید میدان دریافت می‌کنند.
حجت‌الله غنیمی فرد معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت در گفتوگو با مجله بررسی اقتصادی خاورمیانه با اعلام این مطلب، افزود: براین اساس ایران برای بهره‌برداری از میدان‌های نفتی خزر با دو شرکت هندی و چینی متقاضی مشارکت در توسعه میدان‌های نفتی خزر درحال مذاکره است.
به گفته غنیمی‌فرد، بخش نفت و گاز ایران به این نتیجه رسیده که اکتشاف در آب‌های عمیق خزر به‌دلیل هزینه بالا نیاز به تشویق‌های بیشتری دارد. او می‌گوید: فکر می‌کنیم این منطقه به‌دلیل هزینه بالای اکتشاف باید از مناطق دیگر متفاوت باشد. چون این منطقه از آب‌های عمیقی برخوردار است به‌نظر می‌رسد هزینه تولید آن نیز از دیگر مناطق( اشاره وی به خلیج فارس و پارس جنوبی بود) بیشتر باشد.
این درحالی است که تا پیش از این، ایران قراردادهای بیع‌متقابل را دارای جاذبه کافی برای شرکت‌های نفتی می‌دانست، در‌حالی‌که به ظاهر شرکت‌های نفتی به‌دلیل مخاطره سرمایه‌گذاری بالا در منطقه خزر تمایلی به عقد قراردادهای بیع متقابل که در دیگر مناطق نفتی ایران اجرا کرده‌اند، ندارند.
براساس یک مطالعه شرکت اکتشاف و تولید نفت خزر تحت پوشش شرکت ملی نفت ایران که در سال 2001 انجام شده، پیش‌بینی می‌شود معادل 21میلیارد بشکه نفت خام در جنوب خزر وجود داشته باشد.از آن زمان تا کنون تلاش‌ها به منظور سرمایه‌گذاری شرکت‌های داخلی برای تولید نفت در‌این منطقه با موفقیت همراه نبوده و اغلب آنان متوقف شده اند. غنیمی‌فرد می‌گوید: شورای قراردادهای نفت و گاز باید پیشنهاد استفاده از قراردادهای مشارکت در تولید در خزر را پیش از ارائه آن به مجلس توسط دولت تایید کند.
مدت‌هاست که تهران در پی جذب شرکت‌های نفتی برای سرمایه‌گذاری در خزر است ولی این تفکر که قراردادهای مشارکت در تولید در این منطقه به اجرا درآید به تایید مقامات بالا نیاز دارد. او می‌گوید: مدتی پیش، این تفکر برای بهکارگیری قراردادهای مشارکت در تولید برای اکتشاف نفت در خزر شکل گرفته ولی نیاز به تایید مقام‌های دیگری خارج از شرکت ملی نفت دارد.
در‌سال 1990 منطقه خزر بالقوه رقیبی برای منطقه خلیج‌فارس محسوب می‌شد ولی کاهش قیمت نفت، اکتشاف در این منطقه را به تاخیر انداخت. غنیمی فرد اعلام کرد: برای اکتشاف در خزر با شرکت «او ان جی سی ویداش» هند و شرکت دولتی «سینوک» چین درحال مذاکره‌هستیم. وی از اعلام این امر که تا چه زمانی این مذاکرات به نتیجه می‌رسد خود‌داری کرد.گفته می‌شود شرکت پترو براس برزیل براساس قرارداد پیمانکاری در بلوک 6 و 29 ،حفاری 3 حلقه چاه را انجام داده است.تلاش تهران برای اکتشاف نفت در منطقه دریای مازندران مانند دیگر‌طرح‌های نفتی با‌مشکلاتی مواجه است.
شرکت نفتی شل چندی پیش اعلام کرد که از مرحله 13 پارس جنوبی خارج می‌شود. پس از آن توتال فرانسه نیز در اقدام مشابهی مشارکت در تولید گاز مایع از مرحله 11 پارس جنوبی را متوقف کرد و شرکت نفت استات‌اویل‌هیدرو نروژ نیز فعالیت‌های خود‌را در مراحل 7، 6و8 پارس جنوبی کاهش داد.
غنیمی فرد می‌گوید: تمایل بالایی برای سرمایه‌گذاری در مراحل مختلف پارس جنوبی از سوی شرکت‌های خارجی وجود دارد ولی افزایش هزینه اجرای طرح‌ها در اثر افزایش قیمت نفت و تاخیر‌های پیاپی اجرای طرح‌ها مشکلات متعددی در این راه ایجاد کرده است.وی تاکید می‌کند: مشکلات ناشی از افزایش فراوان هزینه‌ها یک دلیل اصلی تاخیر‌هاست و قابل‌قبول نیست که همه مشکلات را ناشی از فشارها و تحریم‌هایی بدانیم که برخی کشورها به ما تحمیل می‌کنند.
غنیمی فرد تاکید‌می‌کند: توسعه میدان گازی‌ای به بزرگی پارس جنوبی به سادگی ممکن نیست و نمی‌توان همه مراحل را همزمان اجرا کرد.هر مرحله با توجه به عملکرد مرحله دیگر باید سنجیده و با بررسی دقیق اجرایی شود تا به مخزن صدمه‌ای وارد نشود. قطر که در جنوب میدان پارس جنوبی با ایران شریک است از سال 2005 اعلام کرده که همه طرح‌های‌جدید را در این منطقه متوقف می‌کند تا عملکرد مخزن را بررسی کند.
