پوششم، فکرم و قیافه‌ام تغییر کرده و قدم بلند شده است. برای خودم حرف دارم. ایده دارم، دیگر خیلی چیزها را خودم انتخاب می‌کنم؛ مثل لباسم.
حالا مدت‌هاست مثل کودکی‌ام به سادگی گریه نمی‌کنم. باید حسابی حالم گرفته شود تا اشکم در بیاید.
می‌توانم بعضی وقت‌ها از خودم دفاع کنم و حرفم را بزنم. می‌توانم به راحتی فاصله زیاد مدرسه‌مان را تنها بروم و بازگردم.
اما نمی‌دانم چرا روز جهانی کودک را به من تبریک می‌گویند؛ به یک نوجوان!
* * *
احتمالاً این بار هزار و یکم است که یادآوری می‌کنیم: از نظر پیمان نامه جهانی حقوق کودک، هر انسان زیر 18 سال کودک محسوب می‌شود، مگر اینکه این سن طبق توافق نامه‌های رسمی تغییر کند.
و حالا که طبق هیچ توافق‌نامه رسمی‌ای این سن تغییر نکرده است، زیر 18 ساله‌ها کودک محسوب می‌شوند، این یک معیار جهانی است.
***
«کریستین سالازار فولکمن»، نماینده یونیسف در ایران، به مناسبت روز جهانی کودک در پیامی با تقدیر از ایران که با واکسیناسیون و نظام شبکه بهداشتی گام بلندی در جهت کاهش مرگ و میر کودکان برداشته است، به میزان بالای مرگ و میر کودکان ایرانی در سوانح رانندگی اشاره کرده و یادآور شد: «نکته‌ای که اغلب نادیده گرفته می‌شود نقش مهم کودکان در کمک به یافتن راه‌حل برای این وضع وخیم است.»
سالازار معتقد است: «اگر کودکان هر چه زودتر با مفاهیم ایمنی آشنا شوند و رفتارهای ایمن را فرا بگیرند، بهتر می‌توانند در بهبود عملی استانداردهای ترافیکی نقش داشته باشند.»
او در ادامه می‌افزاید: «بسیاری از کشورهای آسیایی و اروپایی تجربه‌های مثبتی از همکاری کودکان و والدین آنها در طرح‌های جامعه ایمن داشته‌اند.
به همین ترتیب کودکان، والدین و معلمان می‌توانند امکانات ایمنی مدرسه‌ها و حتی کودکستان‌ها مثل ایمنی ساختمان، میز و صندلی، حیاط، خیابان و مسیرهای اطراف را بررسی و ارزیابی کنند.»
***
هیچ می‌دانستی چقدر آدم‌ها هستند که دوست دارند زیر 18 سال باشند! اصلاً اگر نگوییم همه، اما بیشتر بزرگ‌ترهایی که این سن را رد کرده‌اند، دوست دارند زیر 18 سال باشند. مثلاً همین فریده خانم همکلاسی دوره دبیرستان مادرم. همیشه می‌گوید با اینکه دو سه سال از 18 سالگی‌اش بیشتر نگذشته!! ولی او هنوز فکر می‌کند یک دختر 17 ساله است! فریده خانم روز جهانی کودک مبارک!
* * *
مگر کودکی بد است که دوست نداری به تو بگویند کودک؟
مهسا 15 ساله: «خب برای اینکه ما واقعاً کودک نیستیم. وقتی به کودکی‌ام فکر می‌کنم می‌بینم، زمان مرا از کودکی‌ام جدا کرده است.»
لیلا 17 ساله: «شاید واژه کودک از پیمان نامه جهانی حقوق کودک اشتباه ترجمه شده باشد!»
محمد 16 ساله: «بچه چیه؟! هر وقت می‌خواهند جایی حرف نزنیم یا به حرف‌شان گوش بدهیم، می‌گویند هنوز بچه‌ای. کودک هم یعنی بچه؟!»
فرید 14 ساله: «راستش دوست ندارم مرا جزو کودکان حساب کنند، برنامه‌های روز جهانی کودک تلویزیون هم، همه برای بچه‌هاست. من که مثل آنها نیستم.»
مهرناز 13 ساله: «بدم نمی‌آید کودک باشم، اما کودک نیستم.»
* * *
تو کودک نیستی؛ آن دوره جادویی زندگی‌ات گذشته است. نگران نباش. این فقط یک عنوان است. یک بهانه برای اینکه همه به یاد هم بیفتیم. به یاد همه دانش‌آموزان دنیا، به یاد حتی همه بچه‌های دنیا.
* * *
چرا نوجوانان کلمه کودک را دوست ندارند؟!
محمدعلی سپهر، روان‌شناس می‌گوید: «برای آنکه آنها هنوز دوره کودکی را کاملاً پشت سر نگذاشته‌اند، هنوز خیلی به کودکی نزدیکند. به هرحال کودکی سن امر و نهی شنیدن است و به تعبیری سن تربیت شدن. کودک خیلی چیزها را نمی‌داند و باید پدر و مادر و یا بزرگ‌تر او همیشه در کنارش باشند.
آنها کودک را موجودی می‌دانند که توان دفاع از خودش را ندارد و همیشه باید یک نفر مراقبش باشد. کودک باید از خانواده رفتار با دیگران، در جمع صحبت کردن و بسیاری از مسایل اجتماعی دیگر را بیاموزد؛ نوجوان این دوره را گذرانده است.
هر چند که انسان به‌طور دائمی تا پایان عمر در حال یادگرفتن و آموختن است، حتی در حوزه مسائل اخلاقی و تربیتی ، کودکی همیشه با آدم‌ها می‌ماند. البته وقتی به یک آدم بزرگ‌تر به عنوان کودک نگاه کنید، مثلاً به جوان با نگاه نوجوان و به نوجوان با نگاه کودک، این حس پیش می‌آید که او هنوز مرحله‌های یادگیری را نگذرانده است. اما اطلاق این کلمه به معنای کودک انگاشتن نوجوانان نیست.»
عکس از جعفر سمیعی
* * *
نگران نباش! به تو کودک نمی‌گویند. تو اگر هم بخواهی دیگر نمی‌توانی به رویای کودکی بازگردی. البته بعضی‌ها هم دوست دارند هنوز به آنها کودک بگوییم.
عارفه 16 ساله: « من فکر می‌کنم هنوز کودکم، چون زود گریه‌ام می‌گیرد، زود هم یادم می‌رود.»
امیررضا 18 ساله: «این «کودک درون» را که همه در باره‌اش حرف می‌زنند ، باید به هرحال در وجودمان فعال نگه‌داریم. من دوست دارم تا دو سال دیگر هم به من بگویند کودک!»
نیلوفر 14 ساله: «کودکی خوب است، بازی‌هایش خوب است، به شرطی که اگر کودکیم، کودک باشیم و بتوانیم رفتارهای کودکی‌مان را داشته باشیم.»
پرستو 17 ساله: «فکر کنم کودکم. چون هنوز درست و حسابی حق و حقوق خودم را نمی‌دانم، اگر هم بدانم نمی‌توانم از حقوق خودم دفاع کنم.»
شهاب 12 ساله: «این که هنوز دوست دارم بازی کنم یعنی کودکم؟!»
* * *
من هنوز نمی‌دانم کودکم یا نوجوانم! وقتی از من چیزی یا رفتار مناسبی را که خودشان دوست دارند می‌خواهند، می‌گویند دیگر بزرگ شدی، بچه نیستی! اما وقتی حرفی می‌زنم که دوست ندارند، یا چیزی می‌خواهم که مطابق میلشان نیست، می‌گویند هنوز بچه‌ای.»
این گلایه چند نوجوان بود از این فاصله، میان کودکی و جوانی!
* * *
این را نمی‌گویم که لجتان در بیاید، اما به هرحال هفته بزرگداشت کودک (منظور همان انسان‌های زیر 18 سال است) بر شما فرخنده باد.
