کارشناسان رشته راینولوژی و متخصصان گوش و حلق و بینی معتقدند در خیلی از موارد کاندیداهای رشته جراحی زیبایی به درستی از سوی پزشکان انتخاب نمی‌شوند و همین امر منجر به افزایش تعداد متقاضیان و به‌دنبال آن افزایش میزان عوارض غیرقابل برگشت ناشی از اینگونه اعمال جراحی شده است.
در آستانه اولین کنگره خاورمیانه‌ای راینولوژی که 14 تا 17 آبان ماه در مرکز همایش‌های بین‌المللی تهران (برج میلاد) برگزار می‌شود، دکتر محسن نراقی، رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با همشهری، افرادی را که قصد انجام عمل جراحی رینوپلاستی دارند در 2 گروه طبقه‌بندی می‌کند و می‌گوید: یک دسته از این افراد علاوه بر مشکلات تنفسی و مشکلات داخل بینی قصد انجام جراحی زیبایی هم دارند.
دسته دوم افرادی هستند که فقط برای انجام عمل زیبایی مراجعه می‌کنند. وظیفه جراح است که در هر 2 گروه داخل بینی را دقیقا معاینه کرده و از نظر احتمال ابتلا به عوارض بیمار را آگاه کند.
وی با اشاره به اینکه دلیل این امر این است که گاهی در داخل بینی بیماری‌هایی دیده می‌شود که اصلا جراح قادر به انجام عمل جراحی نیست، تاکید می‌کند: صرف تمایل بیمار به انجام عمل زیبایی، فرد را کاندید مناسبی نخواهد کرد.
دکتر نراقی در توضیح این بیماری‌ها این‌طور توضیح می‌دهد: بعضی از این افراد دچار پولیپ‌های منتشر بینی‌اند. منشا پولیپ‌های بینی از سینوس‌های اطراف بینی است و می‌تواند راه بینی را مسدود کند.
این افراد شب‌ها با دهان باز تنفس می‌کنند و قادر به تنفس نرمال از راه بینی در خواب نیستند. این در حالی است که گاهی اوقات فرد مبتلا از این مشکل خود آگاه نیست و آن را با آلرژی و یا انحراف تیغه بینی اشتباه می‌گیرد.
در این شرایط جراح قبل از انجام عمل جراحی به روش اندوسکوپی به معاینه بینی می‌پردازد تا مشکل را دقیقا تشخیص دهد. به‌عنوان مثال بیماری که دچار سینوزیت پیشرفته یا پولیپ شده باید اول این بیماری‌ها در او برطرف شود.
«گاهی هم حتی ما مجبور می‌‌شویم عمل جراحی را به تعویق بیندازیم یا اینکه آن را در 2 مرحله انجام دهیم. یعنی اول با روش جراحی اندوسکوپیک به درمان بیماری‌های بینی پرداخته و در مرحله بعد عمل جراحی زیبایی را انجام دهیم.»
رئیس مرکز تحقیقات راینولوژی معتقد است: بعد از عمل هم اگر بیمار تنفس طبیعی داشته باشد، عملکرد بینی او به خوبی حفظ شده است.
سن و بلوغ فکری، هر دو مهم‌اند!
اما نکته دیگری که کارشناسان روی آن تاکید زیادی دارند، سن افرادی است که تمایل به انجام عمل زیبایی بینی یا رینوپلاستی دارند.
دکتر بهرام ملکوتی، عضو کمیته علمی اولین کنگره خاورمیانه‌ای راینولوژی و جراحی پلاستیک صورت در این باره به همشهری می‌گوید: سن افراد برای ما اهمیت زیادی دارد چون فرد متقاضی باید از نظر سنی در شرایطی باشد که به لحاظ آناتومیکی چهره‌اش ثابت و رشد غضروفی و استخوانی در او متوقف شده باشد.
به عقیده دکتر ملکوتی مناسب‌ترین سن هم بالای 18 سال است. مگر اینکه فردی زیر این سن دچار شرایط اورژانسی مثل شکستگی بینی شده باشد که در این صورت جراحی روی او صورت می‌گیرد.
دکتر نراقی نیز با تاکید بر اینکه عمل جراحی زیبایی بینی در دختران از سنین 15 سالگی به بعد و در پسران از سن 17 سالگی به بعد قابل انجام است، خاطر‌نشان می‌کند: علاوه بر این، در سنین یاد شده فرد به درجه‌ای از بلوغ فکری رسیده که به‌صورت مستقل قادر به تصمیم‌گیری است، البته در این میان برخی بیماران فقط بنا به توصیه اطرافیان تصمیم به عمل می‌گیرند که این افراد به هیچ وجه کاندید مناسبی برای عمل نیستند.
استانداردترین جراحی هم عارضه دارد
اولین مسئله در انجام عمل رینوپلاستی انتخاب صحیح بیمار توسط جراح است چون در غیر این صورت باید منتظر عوارض برگشت‌‌ناپذیر جراحی باشیم. اما در این میان نباید از انتخاب یک جراح مطمئن برای عمل غفلت کرد.
«مهم‌ترین مسئله‌ای که باید مورد توجه کاندیدها قرار گیرد، انتخاب جراح توسط بیمار است. چون بروز عوارض جراحی با عملکرد جراح ارتباط مستقیمی دارد و دانش، هنر و تجربه جراح مهم‌ترین مسئله در کاهش عوارض است.»
دکتر نراقی با بیان این عبارات و با اشاره به اینکه بنابراین جراحان بسته به میزان توانایی، میزان درصد بروز عوارض را تعیین می‌کنند، این عوارض را به 2 گروه تقسیم می‌کند و می‌گوید: یک سری از عوارض شامل عوارض داخلی و تنفسی بینی هستند مثل چسبندگی‌های داخل بینی، باقی ماندن انحراف و مشکلات در اثر دستکاری‌های بیش از حد جراحی روی بینی که باعث می‌شوند بیمار تنفس راحت نداشته باشد.
به عقیده رئیس مرکز تحقیقات راینولوژی، این عوارض اغلب در اثر کوچک شدن بیش از حد معبر تنفسی بینی اتفاق می‌افتند. مسیر عبور هوا با قطر معبر ارتباط تصاعدی دارد.
یعنی اگر قطر مسیر تنفسی به یک‌دوم کاهش یابد، میزان مقاومت در مقابل جریان هوا 16 برابر زیاد می‌شود.
اکثر این اتفاقات هم به خاطر برداشتن بیش از حد بافت‌های حمایت‌کننده اسکلت بینی است که موجب کوچک شدن مسیر تنفسی داخل بینی می‌شود.
علاوه بر این تنگی دریچه‌های بینی هم در میان این افراد بعد از عمل جراحی بسیار شایع است.
این درحالی است که دکتر ملکوتی معتقد است هر جراحی توأم با عارضه است و رینوپلاستی و یا عمل جراحی عملکردی بینی هم از این نظر مستثنی نیست.
عضو کمیته علمی اولین کنگره خاورمیانه‌ای راینولوژی و جراحی پلاستیک صورت، معتقد است: این عوارض هم شامل عوارض حین جراحی می‌شوند که تجربه و دانش جراح باید آنها را به حداقل برساند، هم شامل عوارض بعد از جراحی چون به هر حال حتی اگر عمل جراحی خوب و با امکانات پیشرفته باشد، بیمار ممکن است با مبتلا شدن به عفونت، سرماخوردگی، و سینوزیت دچار عوارض ناشی از عمل شود.
بینی کوچک، تنفس محال!
دسته دیگر از عوارض، مشکلات ظاهری و زیبایی هستند که به گفته دکتر نراقی آنها هم اکثرا به خاطر کوچک شدن بیش از حد بینی اتفاق می‌افتند و در واقع تناسب بینی با چهره را هم به هم می‌زنند به‌طوری که با وجود اینکه این افراد بینی کوچکی دارند ولی زیبایی کل چهره به مانند قبل از عمل را ندارند.
به همین خاطر است که در روش‌های مدرن به هیچ وجه هدف جراح کوچک کردن بینی نیست بلکه زیباتر کردن تناسب بینی و مناسبات آن با صورت است.
«متأسفانه بسیاری از مردم ما فکر می‌کنند عمل جراحی زیبایی یعنی کوچک‌تر شدن بینی و با همین تصور غلط از پزشک همین درخواست را می‌کنند.
گاهی از اوقات جراح هم در این حالت زیر فشار درخواست غیرمنطقی بیمار اندازه بینی را بیش از حد کوچک می‌کند و این نقطه شروع و پیدایش عوارض و مشکلات بعدی است.»
وی با بیان اینکه این اتفاق گاهی زندگی فرد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، معتقد است: بینی علاوه بر اینکه عضو مرکزی صورت است و در تناسب اجزای صورت نقش مهمی دارد، اولین معبر هوای تنفسی هم هست.
به همین دلیل است که افرادی که تنفس طبیعی از راه بینی را از دست بدهند، دچار افت شدید در کیفیت زندگی خواهند شد.
