همشهری آنلاین – وجیهه امیرخانی: «شب طلایی» عنوان اولین تجربه بلند یوسف حاتمی کیا؛ پسر ابراهیم حاتمی کیاست که عصر امروز در سینمای رسانه روی پرده خواهد رفت. حاتمی کیای پدر امسال و در چهلمین سال برگزاری چشنواره فیلم فجر در قامت تهیه کننده خود را معرض نگاه منتقدان، سینماگران و اهالی رسانه قرار داده و در واقع اولین بار است که ابراهیم حاتمی کیا به عنوان تهیه کننده مستقل در جشنواره فیلم فجر حضور دارد. این فیلم که ابتدا با نام «شمش طلا» در لیست برگزیدگان بخش سودای سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر معرفی شد، پس از آن نام خود را به شب طلایی تغییر داد.
حاتمی کیای پسر در این فیلم به سراغ مضمونی اجتماعی رفته و فارغ از کارنامه پر و پیمان پدر در سینمای دفاع مقدس از این ژانر فاصله گرفته است. داستان کم لوکیشن این فیلم که بیشتر در اتمسفر یک خانواده پر جمعیت در خانه ای قدیمی می گذرد روایتی تکراری از بحران در رابطه آدم هاست.
همه چیز در ظاهر این خانواده که به بهانه تولد مادر پیر دور هم جمع شده اند آرام و صمیمی می گذرد تا اینکه با آمدن یکی از دامادها همه چیز به بحران کشیده می‌شود. پیرنگی بارها دیده شده در قاب سینما که فیلم هایی نظیر «مرگ ماهی» روح‌الله حجازی یا «من دیه‌گو مارادونا هستم» بهرام توکلی یا حتی «خماری» محمدحسین لطیفی، را برایمان یادآوری می کند. تصویری کلیشه ای از بحران رابطه در خانواده ایرانی که مدام تو را از خط اصلی داستان جدا کرده و به دست عقده گشایی های آدم های خانواده می سپارد.
با توجه به اینکه این نوع سبک روایت برای مخاطب قابل پیش بینی است اما ضرباهنگ مناسب فیلم، حضور چهرها و دیالوگ ها، کششی قابل قبولی را به عنوان اولین تجربه سینمایی یوسف حاتمی کیا ایجاد کرده که به راحتی می تواند تماشاگر را طی ۹۰ دقیقه با خود همراه کند. حاتمی‌کیای پسر اگرچه با شب طلایی به صراحت خط سیر فیلمسازی خود را از پدر جدا کرده و دلش نمی خواهد با نام پدر آثار او دیده و سنجیده شود اما سایه ابراهیم حاتمی کیا همچنان در بازی گرفتن و صحنه پردازی های این فیلم به وضوح دیده می شود.
نکته قابل توجهی که شب طلایی را تا حدودی از دیگر آثار جشنواره متمایز می کند؛ تصویر پررنگ کرونا در قاب سینماست. همه اعضای خانواده در این فیلم که در خانه یک سالمند دور هم جمع شده اند خودشان را مقید به زدن ماسک کرده اند اما با شروع بحران، ماسک ها برداشته می شود و ما با نمایی واقعی تر از قانون گریزی کرونایی در فضای داخلی خانواده ها روبرو می شویم.
هر چند از منظر آموزش پروتکل های بهداشتی در وانفسای کرونا ممکن است به این سکانس ها خورده گرفته شود اما قرار هم نیست قصه این فیلم که در بستر واقعی خانواده رخ می دهد داستان خود را فدای پیام های بهداشتی کرونا کند. این تصاویر وقتی واقعی تر می شود که بعضی از شخصیت‌های فیلم تا انتها ماسک‌هایشان زیر چانه‌اشان است. نماهایی که ما هر روز درموقعیت های واقعی زندگی با آنها روبرو می شویم.
یوسف حاتمی کیا در انتخاب بازیگران هم دست به ریسک جسورانه ای زده و از چهره های گیشه‌پسند دوری کرده که همین نکته باعث شده بازی ها و قدرت بازیگری همه چهره ها در یک حد و اندازه دیده و سنجیده شود. مریم سعادت در شب طلایی نقش مادری سالخورده را بازی می کند که خلاف کاراکترهای کارنامه بازیگری اش، زنی آرام و صبور است. حضور متفاوت او در این فیلم شاید بتواند شب طلایی را به یکی از شانس های بازیگری سیمرغ این دوره از جشنواره نزدیک کند.
حسن معجونی، یکتا ناصر، بهناز جعفری، مسعود کرامتی، سینا رازانی، سوگل خلیق از دیگر بازیگرانی هستند که خود را به دست دوربین یوسف حاتمی کیا در نخستین تجربه سینمایی خود داده اند.
شب طلایی حاتمی‌کیا راهی جشنواره شد
سکانسی از شب طلایی پسر حاتمی‌کیا | روایتی هولناک از رابطه‌های خانوادگی
روایت هناس از پیچیدگی های زنانه
سئانس دوم خانه جشنواره امروز میزبان فیلم دیگری است با عنوان «هناس» که ابتدا با نام «صورت فلکی» راهی جشنواره شد و به سیاق شب طلایی نام خود را به هناس تغییر داد. هناس که دومین همکاری مشترک حسین دارابی (کارگردان) و محمدرضا شفاه (تهیه کننده) است. کلمه‌ای کردی به معنای نفس است. به نظر می رسد دلالتی جدی در تغییر نام این فیلم وجود داشته چون شخصیت‌های اصلی فیلم با ریشه های کردی به زبان کردی هم مسلط هستند.
این فیلم اگرچه به نظر می رسد تجربه جدیدی از سازندگان آن است و هیچ شباهتی به آثار قبلی آنها مانند «دیدن این فیلم جرم است» و «مصلحت» ندارد با تعلیق و کشش هایی که دارد خود را از ژانر اجتماعی جدا کرده است.
«هناس» با زبانی لطیف، عاطفی و عاشقانه تلاش های زنی را به تصویر کشیده است گرفتار بحران که برای رهایی خانواده اش از تشویش و تلاطم دست به هر کاری می زند. در این فیلم که به قلم احسان ثقفی و مهدیه عین‌الهی، به نگارش در آمده؛ مریلا زارعی و بهروز شعیبی نقش های مقابل هم را بازی می کنند و این همکاری پس از ۱۰ سال که در «گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی کیا رخ داده بود فرصت قابل توجهی را برای دیده شدن این دو بازیگر ایجاد کرده است.
مریلا زارعی که با هناس پس از ۳ سال دوباره پایش به جشنواره رسیده توانایی های قابل توجهی را از خود در نمایش پیچیدگی های روحی و عاطفی زنانه این فیلم به نمایش گذاشته است. او پیش از این سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم «زیر سقف دودی» پوران درخشنده و همچنین نامزدی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «دختر» رضا میرکریمی را هم در کارنامه دارد.
بهروز شعیبی هم که با کارنامه قابل قبول کارگردانی، همچنان در دنیای بازیگری قدم می زند، علاوه بر این حضور، فیلم «بدون قرار قبلی» را هم راهی جشنواره چهلم کرده است. وحید رهبانی، سیاوش طهمورث، سولماز غنی، امین میری، علیرضا نایینی در «هناس» آنها را همراهی می‌کنند.
نظر شما