جیتکس بزرگ‌ترین نمایشگاه صنعت فناوری اطلاعات در منطقه است و هر ساله شرکت‌های بزرگی از کشورهای دنیا در آن حضور دارند. بازدیدکنندگان متخصص بی‌شماری از ایران از آن بازدید می‌کنند. این نمایشگاه از آن جهت اهمیت دارد که در سطح بین‌المللی، خاور دور، اروپا، آمریکا و آسیای جنوب شرقی شناخته شده است و هرساله محل تعامل شرکت‌های زیادی با یکدیگر است.
این نمایشگاه در حالی یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به شمار می‌رود که باتوجه به نزدیکی‌اش به ایران، معمولا با استقبال شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات مواجه می‌شود. از سوی دیگر ، بسیاری از کارشناسان معتقدند خیلی از شرکت‌های خارجی انگیزه‌شان برای حضور در جیتکس یافتن بازاری در ایران است.
اما چرا حضور ایران در نمایشگاهی مانند جیتکس می‌‌تواند مهم باشد؟ مهندس محمد ثروتی، کارشناس فناوری اطلاعات در پاسخ به این سؤال همشهری می‌گوید: اصولا نمایشگاه چه داخلی و چه خارجی یک بخش مهم از زنجیره توسعه کسب و کار است و نقش بسیار حیاتی و راهبردی هم دارد. هم‌اکنون خیلی از دولت‌ها و شرکت‌ها در سراسر دنیا و حتی خود ایران برای آن هزینه‌های زیادی انجام می‌دهند.
وی که از بنیانگذاران حضور ایران در نمایشگاه‌های جیتکس و سبیت است، ادامه می‌دهد: از طرف دیگر حضور در نمایشگاه‌های خارجی برای افزایش اعتبار تخصصی و علمی ما و نیز نشان دادن توانمندی‌های تجاری‌مان بسیار اهمیت دارد.
به گفته این کارشناس، رسانه‌های عمومی خارجی در حالی فقط اخبار مسائل سیاسی ایران را مطرح می‌کنند که جدا از اغراض سیاسی، خیلی‌هایشان شناختی از توان و تخصص ایرانی‌ها در فناوری‌های مختلف مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات ندارند.
از تبلیغ غافلیم ما در تبلیغ آنچه داریم قصور زیادی کرده‌ایم و خسارت جبران ناپذیری است که دنیا از آنچه در حوزه علم و فناوری داریم ناآگاه باشد.
این را ثروتی می‌گوید اما کارشناسان زیادی با این اظهار نظر موافقند. از جمله امیر‌اشکان تربیت‌جویی مجری برگزاری غرفه ایران در نمایشگاه جیتکس امسال که به همشهری می‌گوید: شما وقتی به نمایشگاه‌های معتبر و بزرگ می‌روید، مشاهده می‌کنید که شرکت‌های زیادی با حمایت کشورهایشان در غرفه‌ای متحد به ارائه محصولات خود می‌پردازند.
حتی کشورهای ثروتمندی مانند آلمان، انگلیس، کانادا و مالزی هم از این مدل تبعیت می‌کنند که در نمایشگاه‌هایی مانند جیتکس غرفه‌ای بزرگ و مجلل را آماده کنند تا شرکت‌هایشان با کمترین هزینه و بدون هیچ‌گونه دردسر و دلمشغولی بتوانند به توسعه کسب و کار خود بپردازند. وی با بیان اینکه نمایشگاه محل فروش نیست و محل معرفی توانمندی‌هاست، ادامه می‌دهد: اگر قرار است ما در یک نمایشگاه بین‌المللی شرکت کرده و خودمان را معرفی کنیم باید آداب حضور را رعایت کنیم تا به هدف نهایی که عرضه توانمندی‌ها و جذب مشتری است، برسیم.
این اظهارات درحالی است که به‌نظر می‌رسد متأسفانه در دو سه سال اخیر حمایت‌‌هایی که قبلا از حضور شرکت‌های خصوصی ایرانی در نمایشگاه‌های معتبر و بزرگی مانند جیتکس دوبی و سبیت آلمان می‌شد حذف شده یا به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. با وجود این، بخش خصوصی تصمیم گرفته‌به هر ترتیب مانع از قطع زنجیره حضور چند‌ساله ایران در این نمایشگاه شود؛ امسال هم با مشارکت خود شرکت‌های خصوصی و نیز کمک‌های مختصری که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شورای‌عالی اطلاع‌رسانی کردند، بنا داریم غرفه ایران را به مساحت 66 متر مربع در این نمایشگاه برپا کنیم.
حضور در نمایشگاه‌های خارجی در راستای سیاست‌های کلی نظام
مقام معظم رهبری در سند چشم‌انداز توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور صراحتا تاکید دارند که ایران 1404 باید دارای جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه) با تاکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقای نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل باشد.
همچنین براساس این سند باید در سال 1404 در 5 فناوری هسته‌ای، هوافضا، نانو، محیط‌زیست و ICT دارای رتبه اول در منطقه باشیم. در این سند، فناوری اطلاعات با فناوری هسته‌ای در یک ردیف قرار گرفته است و حکایت از اهمیت آن دارد. وقتی ما در سند چشم‌انداز توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور اینگونه طرح کرده‌ایم که باید تا سال 1404 قطب اول اقتصادی، علمی و فناوری منطقه باشیم، طبیعتا نمی‌توانیم از برون‌گرایی و تبلیغ آنچه داریم غافل شویم.
ثروتی با بیان این مطلب حضور در نمایشگاه‌های تخصصی خارجی و تبلیغ حوزه‌های فناوری ایران را در راستای اهداف عالیه نظام می‌داند و معتقد است باید با جدیت به آن پرداخته شود: فکر کنید الان به 17 سال بعد یعنی سال 1404 رفته‌ایم و ما در بهترین حالت صاحب فناوری‌های زیادی شده‌ایم. حالا تازه باید بیاییم و به دنیا و خصوصا منطقه، خودمان را بشناسانیم که ما چه داریم و چه کرده‌ایم؟ انتظار هم داشته باشیم که آنها به راحتی این را باور کنند و بتوانند از آن استفاده کنند؟
به‌نظر این کارشناس، ما به همان ترتیبی که برای توسعه فناوری‌هایمان در داخل کشور برنامه‌ریزی و اقدام می‌کنیم باید همزمان اطلاع‌رسانی هم داشته باشیم و این دقیقا همان چیزی است که ضعف زیادی در آن داریم؛ «همه کشورهای منطقه هم، چنین می‌کنند. در نمایشگاه جیتکس که در چند روز آینده برگزار می‌شود حتی عراق و افغانستان و فلسطین هم با حمایت دولت‌شان حضور دارند. با این اوصاف برای کشور ما جای تأسف دارد که به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور منطقه از برپایی یک غرفه بزرگ و چشمگیر عاجز باشیم.
سیر نزولی حضور ایران در جیتکس
حضور ایران در نمایشگاه جیتکس در قالب کنسرسیوم ثنارای از سال 2003 آغاز شد. در آن سال ثنارای با نام ایران و در فضایی به مساحت 90متر مربع با حمایت مرکز صنایع نوین وزارت صنایع و معادن میزبان 12 شرکت ایرانی بود.سال 2004، مساحت غرفه ایران با 6 متر کاهش به 84 متر رسید اما 14 شرکت داخلی برای نمایش دستاوردها و توان ایرانیان به همراه جذب بازار منطقه روانه امارات شدند. ایران در جیتکس 2005 با 17 شرکت و در همان مساحت قبلی ظاهر شد.
در دولت نهم، به‌دنبال تعویض مدیریت در مرکز صنایع نوین، ایران، جیتکس 2006 را تنها با 12 شرکت برگزار کرد. سال گذشته ثنارای فقط با 7 شرکت به استقبال بیست و هشتمین نمایشگاه جیتکس رفت و مهرداد ذوالفقاریان، مدیرعامل ثنارای و مسئول غرفه‌ایران در جیتکس مشکلات مالی و حمایت نکردن از حضور شرکت‌های فناوری اطلاعات در نمایشگاه‌ها را علت کاهش تعداد شرکت‌ها در این نمایشگاه اعلام کرد؛ حضوری که علاوه بر کاهش تعداد شرکت‌ها، با افت کیفیت حضور ایران در این نمایشگاه همراه بود.
شکل و شمایل نامناسب غرفه ایران، برنامه‌ریزی نکردن برای حضور فعال در نمایشگاه، اطلاع‌رسانی نکردن در مورد غرفه ایران و همچنین فعالیت‌های انجام شده در حوزه IT در ایران و... از جمله مواردی بود که شرکت‌کنندگان در جیتکس 2007 به آن اشاره می‌کنند. شرکت‌های ایرانی حاضر در غرفه ایران سال گذشته محصولات قابل عرضه و رقابتی داشتند اما این حضور نامناسب در نمایشگاه باعث شد تا غرفه ایران چندان مورد توجه واقع نشود و در نتیجه شرکت‌ها هم از نتیجه لازم بی‌بهره ماندند.
