سرگذشت شاخه‌های هرس‌شده درختان

همشهری آنلاین- محمود مولایی: در ضلع جنوبی بزرگراه آزادگان، درست روبه‌روی مرکز خرید پرندگان، با ورود به نخستین سایت پسماند حجیم شهر تهران رایحه خوش سرشاخه‌ها فضا را پر کرده است؛ سرشاخه‌هایی که با عبور از دستگاه چوب‌ خردکن چیپس می‌شوند تا با رایحه عطرهایی از انواع سرشاخه درختان بیدمجنون، اقاقیا، کاج، توت، گنجشک‌زبان و... مواجه شوید. سایت پسماند حجیم اواخر سال گذشته به صورت غیررسمی فعالیت خود را شروع کرد و اردیبهشت 1400 رسما افتتاح شد؛ چنانکه روزانه 150 تن سرشاخه از سطح شهر تهران وارد این سایت می‌شود تا به همین میزان پسماند کمتر وارد مجتمع پردازش و بازیافت زباله آرادکوه شود. البته نخستین سایت پسماند حجیم پاسخگوی شهر تهران نیست و به همین دلیل، تا پایان سال 3سایت پسماند حجیم دیگر به پایتخت اضافه خواهد شد. معاون امور مناطق سازمان مدیریت پسماند در این رابطه به همشهری می‌گوید: «برحسب تکلیفی که سازمان مدیریت پسماند دارد، سایت پسماند حجیم راه‌اندازی شده است. پیش از این سرشاخه‌ها توسط سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران و همین‌طور ضایعات میادین میوه‌ و تره‌بار جمع‌آوری شده و برای دفن به مرکز آرادکوه منتقل می‌شد.» شادی مالکی ادامه می‌دهد: «از زمانی که پسماند حجیم توسط سازمان مدیریت پسماند پیگیری شد، سرشاخه‌ها به محل سایت پسماند حجیم در بزرگراه آزادگان منتقل می‌شود. »

قدم در پارک جنگلی

با دیدن انبوه سرشاخه‌ها در زمین وسیعی با مسیر رفت و آمدی که توسط کارگران ایجاد شده، گویی پای به پارک جنگلی در روزهای سرد زمستان گذاشته‌اید. در ساعات روز به فاصله زمانی کوتاه، کامیون‌ها با بار سرشاخه یکی‌یکی وارد سایت پسماند حجیم می‌شوند و با خالی کردن بار خود، سرشاخه‌ها را به کارگران می‌سپارند. پس از آن، سرشاخه‌ها وارد دستگاه چوب خردکن می‌شوند تا چیپس شوند و این فرایند هر روز ادامه دارد تا کود گرانول طبیعی در فضای سبز شهر تهران تولید شود. چیپس چوب در صنعت چوب به کار می‌رود. معاون امور مناطق سازمان مدیریت پسماند می‌گوید: «بعد از اینکه کود گرانول تولید شد، در فضای سبز شهر تهران از آن استفاده می‌شود.» مالکی در ادامه یادآور می‌شود که یک سایت پسماند حجیم کافی نیست؛ زیرا کودی که از این سایت به دست می‌آید، به دلیل گستردگی شهر تهران پاسخگوی تمام فضای سبز تهران نیست. به‌خاطر اینکه مناطق دسترسی بهتری به سایت‌های پسماند حجیم داشته باشند، چندین سایت دیگر را هم راه‌اندازی خواهیم کرد.» بدین ترتیب، در آینده‌ای نزدیک 3 سایت پسماند حجیم به شهر تهران اضافه می‌شود تا مجموع آن به 4 سایت برسد. قرار است با برنامه شهرداری در دوره جدید مدیریت شهری، زمین بهشت در جاده قدیم قم، زمین جهاد در بزرگراه آزادگان و همچنین در جاده آبعلی 3 سایت پسماند حجیم احداث شود.

نقش زمستان

حیات درختان شهر تهران در میزان ورود سرشاخه‌ها به سایت پسماند حجیم نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. بهار، فصل رویش درختان است و سرسبزی آن اجازه هرس نمی‌دهد. برای همین فعالیت کارگران در سایت پسماند حجیم روند کاهشی دارد؛ درحالی که با ورود به فصل پاییز و زمستان این سایت سرشار از سرشاخه می‌شود. در زمان هرس درختان روزانه گاهی تا 200تن سرشاخه وارد سایت پسماند می‌شود؛ درحالی‌که در نیمه نخست سال این میزان به کمتر از 100تن می‌رسد. مالکی می‌گوید: «چرخه کود گرانول به طور مستمر در طول سال ادامه دارد؛ یعنی در فصولی از سال تعداد بیشتری از کارگران در سایت پسماند حجیم مشغول کار هستند و در فصولی نیز کمتر. در بعضی مواقع، روزانه 200 تن سرشاخه به سایت وارد می‌شود و گاهی نیز میزان سرشاخه‌ها به کمتر از 100تن می‌رسد. قطعا زمانی که هرس درختان اتفاق می‌افتد، میزان سرشاخه‌ها افزایش چشمگیری دارد.» او ادامه می‌دهد: «سرشاخه‌ها از تمام بوستان‌ها، باغ‌ها و درختانی که در معابر هستند، وارد سایت می‌شوند. حتی ممکن است شهروندی درخت خانه خود را هرس کند و ضایعات آن به سایت منتقل شود. بیشتر از 90درصد سرشاخه‌ها ناشی از عملیات هرس در سطح فضای سبز شهر تهران است.» کود حاصل از سرشاخه‌ها، با هماهنگی سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران میان مناطق 22گانه توزیع می‌شود. مناطق هم کود را در بوستان‌ها و فضای سبز خود استفاده می‌کنند. او عنوان می‌کند: «چیپس چوب هم که تولید می‌شود، به کارخانه‌های صنعت چوب و کابینت‌سازی‌ها ارائه می‌شود. تقریبا از 150‌تن سرشاخه‌ای که روزانه وارد سایت می‌شود، 20 تن برای کود گرانول است و بقیه آن نیز تبدیل به چیپس چوب می‌شود.»

لاستیک و موکت هم می‌آید

کود گرانول طبیعی و چیپس چوب تولیدات اصلی سایت پسماند حجیم است و در کنار اینها، لاستیک و موکت هم وارد سایت می‌شود. پسماند لاستیک به صورت جداگانه پردازش می‌شود. در نهایت نیز محصولی که از آن به دست می‌آید، در زمین‌های بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مالکی می‌گوید: «علاوه بر لاستیک، حتی پسماند موکتی که وارد سایت می‌شود، در صنعت ایزوگام مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ یعنی سعی می‌شود تمام پسماند حجیمی که وارد سایت می‌شود، به نوعی دوباره بازیافت شده و به چرخه تولید بازگردد. این فرایند مانع از هدررفت منابع طبیعی و انرژی می‌شود.» او اضافه می‌کند: «چنین سیاستی کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و اثرات زیست‌محیطی را به همراه دارد؛ چنانکه مشکلاتی که در مرکز آرادکوه وجود دارد، کاهش پیدا می‌کند.»

منبع: روزنامه همشهری