همشهری آنلاین، فهمیه پناه آذر: حالا دیگر نه از قرارداد تیپ با همه نقص‌هایش خبری است و نه از متر و معیار برای قیمت‌گذاری بلیت‌های تئاتر. ما هم قرار نیست بگوییم این افزایش قیمت بلیت و رسیدن قیمت بلیت به اعداد ۶رقمی در تئاتر خوب است یا بد یا اینکه در کیفیت و رشد کیفی تئاتر چه سهمی دارد؟
چیزی که مهم است، سهم تماشاگران امروز از تئاتر است؛ موضوعی که خود مدیران تماشاخانه‌های خصوصی از آن می‌گویند و معتقدند از یک‌سو حمایتی وجود ندارد و از سوی دیگر وقتی بعد از ۲سال سالن‌ها اجرای خود را دارند و گروه قیمت را تعیین می‌کند و تماشاگر می‌آید، دیگر ضابطه‌ای نیست.
پرده اول
گاهی تئاتری با یک گروه بزرگ و عنوان تئاتر تجاری که در چند سال گذشته باب شده و البته آن هم تعریف خود را دارد در سالنی با ظرفیت بالای ۲هزار نفر روی صحنه می‌رود؛ تئاتری که شاید مخاطبانش به شکل کلی با مخاطبان و علاقه‌مندان به تئاتر متفاوت باشند، اما حالا این افزایش قیمت در تماشاخانه‌های مرکز شهر اتفاق می‌افتد. یک سالن بلیت تئاترش ۴۰هزار تومان هست و دیگری ۲۵۰هزار تومان! این مدل قیمت‌گذاری بر چه اساسی شکل می‌گیرد؟
پرده دوم
افزایش قیمت بلیت به شکل معمول و قاعده خاص هر سال خود چه در تئاتر و چه در سینما عادی است، اما همین افزایش عادی درحالی است که مخاطب امروز با هزار مشکل نمی‌تواند بلیت نمایش مورد علاقه خودش را خریداری کند و به سالن تئاتر برود. اما گاهی قیمت‌های نجومی که برای بلیت‌های نمایش تعیین می‌شود مخاطب تئاتر را سردرگم می‌کند؛ مخاطبی که به ناچار تماشای تئاتر حتی یک‌بار در ماه را ناگزیر از سبد فرهنگی خود حذف می‌کند و به شکل ناخودآگاه یک تفاوت طبقاتی میان تماشاگران تئاتر ایجاد می‌شود؛ موضوعی که شعار تئاتر برای همه مدیران دولتی را زیر سؤال می‌برد.
پرده سوم
یک نگاه اجمالی به بلیت نمایش‌هایی که اجرا می‌شود، نشان از حضور چهره‌ها دارد؛ چهره‌هایی که با دستمزد بالا روی صحنه می‌آیند و به ناچار برای فروش، بلیت‌ها گران می‌شود. به‌نظر در تئاتر ما افزایش ناگهانی قیمت بلیت‌ها به بازیگران و دستمزدهایشان مرتبط است؛ نه به اینکه گروهی که تلاش می‌کنند یک نمایش را در مدت چندماه روی صحنه بیاورند، چقدر کار کرده و وقت گذاشته‌اند. به‌نظر می‌رسد وقتی بازیگری چهره و نامی از سینماگران یا اهالی موسیقی در تئاتر دیده شود، قیمت بلیت‌ها نیز بالا می‌رود.
نمی‌توان سالن‌دارها را مجبور کرد
البته یک نکته هم قابل تامل است؛ اینکه شاهین چگینی، رئیس انجمن تماشاخانه‌های خصوصی به آن اشاره می‌کند: «نبود ضابطه تعیین‌کننده در تمام امور تئاتر از تولید تا اجرا هست.» وی در توضیح بیشتر به همشهری می‌گوید: «هنوز کرونا شیوع نداشت ما از حمایت‌ها می‌گفتیم و وقتی کرونا آمد ۲سال تماشاخانه‌ها تعطیل بودند. حالا که داریم به حالت اولیه برمی‌گردیم مشکلات عدیده بقه ما را گرفته که یکی از آنها قیمت بلیت تئاتر است.» وی ادامه می‌دهد: «تئاترهایی که روی صحنه می‌روند، معیارهایی برای خودشان دارند که فروش را تضمین می‌کنند و گروه، قیمت بلیت را تعیین می‌کند. ما نمی‌توانیم وقتی حمایتی نباشد ضوابطی را تعیین کنیم. سالنی که هزینه و اجاره بالا دارد، وقتی قیمت بلیت افزایش داشته باشد از این قیمت بلیت استقبال می‌کند؛ چراکه می‌تواند خسارت‌ها را جبران کند و می‌داند که مخاطب خود را هم خواهد داشت.»
چگینی معتقد است در جایی می‌توان ضوابط مصوب کرد که نظم در همه امور آن جاری و ساری باشد. وقتی سالن‌دار حمایت شود حتما ضوابط تعیین بلیت را می‌پذیرد و برای سالن کف و سقف متعادل قیمت بلیت می‌گذارد.
تماشاگری که سالن را پر می‌کند
سالن‌های تماشاخانه شهرزاد در میان دیگر تماشاخانه‌ها گران‌ترین نمایش‌ها را روی صحنه می‌برند. کف برخی از نمایش‌های این سالن ۴۰تومان است، اما نمایش‌هایی نیز با بلیت ۲۵۰هزار تومانی دارد. متوسط برخی از اجراها نیز میان ۶۰ تا ۷۰تومان است. یکی از نمایش‌ها «ترانه‌های شرقی» است که با بازی رحیم نوروزی، امیرعلی دانایی و شبنم قلی‌خانی اجرا می‌شود.
در این کنسرت‌نمایش حجت اشرف‌زاده می‌خواند. قیمت بلیت این نمایش ۱۰۰ تا ۲۵۰هزار تومان تعیین شده است. از دیگر نمایش‌ها «او و دوستانش » است؛ یک نمایش کارگروهی که قیمت بلیت آن ۸۰ تا ۱۲۰هزار تومان تخمین زده شده است. «بک تو بلک» که اجرایش را از دوم دی‌ماه شروع کرده و تا پایان سال ادامه دارد با بلیت ۷۰ تا ۱۵۰هزارتومانی اجرا می‌شود.
از دیگر تماشاخانه‌هایی که کف فروش بلیتشان ۶رقمی شده، تالار حافظ است؛ نمایش «فلزات چکش‌خوار» به کارگردانی آرش سنجابی و تهیه‌کنندگی پرویز پرستویی با بازی مرتضی عقیلی با قیمت بلیت ۱۰۰هزار تومان اجرا می‌شود.
ناچاریم گران کنیم
برخی از مدیران معتقدند در گرانی بلیت‌ها نقشی ندارند و گاهی هم سالن‌ها به‌خاطر مشکلات اقتصادی که دارند، به ناچار درصدد افزایش قیمت بلیت هستند. با شیوع کرونا و وضعیت نابسامانی که تماشاخانه‌های خصوصی پیدا کردند یکی از تماشاخانه‌ها ایرانشهر بود که در آستانه تعطیلی قرار گرفت؛ تماشاخانه‌ای که نه می‌توان گفت دولتی است و نه خصوصی، اما نمی‌توان از این موضوع گذشت که تئاترهای حرفه‌ای در ۲سالن تماشاخانه اجرا می‌شوند.
مجید رجبی‌معمار، مدیرعامل خانه هنرمندان بارها از وضعیت این مجموعه شکایت و عنوان کرده بود اگر حمایتی نباشد تماشاخانه ایرانشهر و خانه هنرمندان تعطیل می‌شوند. رجبی‌معمار درباره روند افزایشی دستمزدها و هزینه‌های جاری و انشعابات دولتی و هزینه‌های سنگین برق در تماشاخانه ایرانشهر نیز عنوان کرده: «سال۹۵ با توجه به حمایت‌هایی که صورت گرفت این امکان برایمان به‌وجود آمد تا ۲۰درصد حق‌السهم تماشاخانه را در راستای حمایت از تولید و اجرای گروه‌های نمایشی حذف کنیم، اما اکنون و با توجه به شرایط خاصی که پیش‌آمده برای تأمین هزینه‌ها و تلاش برای گذر از بحران مالی ناچار هستیم با وجود میل باطنی تغییراتی را در رویه‌های جاری ایجاد کنیم.
ما پیش‌تر مبلغ ناچیزی تحت عنوان کف فروش دریافت می‌کردیم و اکنون با توجه به شرایط پیش‌آمده ناچار هستیم مبلغ کف فروش را به ۲میلیون تومان برای هر بار اجرا افزایش دهیم.» حالا این افزایش قیمت در سالن‌های ایرانشهر دیده می‌شود.
بلیت‌های ۱۰۰هزار تومانی در ایرانشهر
در تماشاخانه ایرانشهر هم نمایش «بچه» به کارگردانی افسانه ماهیان با بازی فاطمه معتمدآریا، مهران نایل و شیوا فلاحی با بلیت ۱۰۰هزار تومانی روی صحنه می‌رود. در همین تماشاخانه «توفان» مصطفی کوشکی هم با همین قیمت بلیت اجرا می‌شود.
ضوابطی در تعیین بلیت وجود ندارد
داوود نامور، مدیر عمارت نوفل‌لوشاتو به همشهری می‌گوید: «این افزایش قیمت ربطی به سالن‌ها ندارد و خود گروه‌ها قیمت را تعیین می‌کنند. سالن‌دار کف قیمت را می‌گیرد و برایش کارگردان و بازیگر تفاوت ندارد. خود ما براساس تعداد صندلی‌هایی که سالن دارد و براساس۳۰درصد سقف سالن حساب می‌کنیم و گاهی که بلیت بالای ۵۰هزار تومان باشد به‌خاطر کمک به گروه‌های نمایشی ۲۰درصد می‌گیریم.» وی در ادامه شاخص تعیین قیمت بلیت را براساس هزینه‌ها و گروه عنوان کرده و با توجه به تورم افزایش ۳۰درصدی قیمت بلیت را معقول می‌داند.
مدیر نوفل‌لوشاتو بیان می‌کند که البته قیمت‌ها نباید به‌گونه‌ای باشد که گروه نمایشی ضرر کند، اما باید تعیین قیمت بلیت همراه با ضوابط باشد و به‌نظرم انجمن صنفی تماشاخانه‌های خصوصی باید این کار را انجام می‌داد. آنقدر ضوابط نداریم که با حضور یک سلبریتی یا خواننده روی صحنه قیمت بلیت افزایش می‌یابد.
وی در این‌باره توضیح می‌دهد: «تهیه‌کننده دستمزد بالایی به سلبریتی می‌دهد و برای اینکه هزینه را جبران کند قیمت بلیت افزایش پیدا می‌کند و فشار روی تماشاگر می‌افتد.»
وی همچنین می‌گوید: «باید به‌گونه‌ای رفتار کنیم که قیمت‌ها از سقفی بالاتر نرود و این موضوع در بلندمدت به صلاح تئاتر نیست. نمی‌توان انکار کرد که هزینه‌ها بالاست و ساخت دکور و طراحی صحنه و دستمزدها با تورم روبه‌روست، اما آیا مجاز هستیم به‌خاطر چهره‌ها پول بیشتری بگیریم.» نامور ادامه می‌دهد: «بحث اقتصاد تئاتر است، ولی این شیوه درست نیست. باید برنامه‌ریزی کرد. بهای بلیت را نباید آنقدر زیاد کنیم که فشار روی تماشاگری باشد.»
نظر شما