علی لاریجانی، رئیس مجلس هشتم، به دعوت رئیس اتحادیه بین‌المجالس 22 مهرماه عازم سوئیس شدتا در اجلاسی شرکت کند که رؤسا و نمایندگان مجالس بیش از 140 کشور در آن، شرکت داشتند.
کاظم جلالی، قدرت‌الله علیخانی، حسین حسنی، مصطفی ذوالقدر، اسفندیار اختیاری، محمد قیوم دهقانی، فاطمه آجرلو و لاله افتخاری، رئیس مجلس را در این سفر همراهی می‌کردند. اما در کنار این سفر (15 تا 23 مهرماه) هیأتی از نمایندگان مجلس متشکل از غلامرضا مصباحی مقدم و محمد کاظم دلخوش اباتری، از اعضای کمیسیون اقتصادی و محمد رضاتابش عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، شمس الدین حسینی، وزیر اقتصاد و طهماسب مظاهری، رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی را برای شرکت در اجلاس پاییزه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول که در واشنگتن برگزار می‌شد، همراهی کردند. این دو سفر اگر چه به ظاهر، در دو زمینه کاملا مختلف صورت گرفته بود اما یک حاشیه مشابه داشت.
تمایل نمایندگان کنگره آمریکا برای مذاکره و گفت‌وگو با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، حاشیه‌ای بود که پس از پایان هر دو سفر، متن را تحت الشعاع خود قرار داد.
شاید حضور خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در محل اقامت
علی لاریجانی در ژنو مهم‌ترین خبری بود که در حاشیه اجلاس اتحادیه بین‌المجالس رخ داد. سولانا از محل اقامتش در برن، خود را به ژنو رساند تا طرف مذاکره‌کننده هسته‌ای خود در سال‌های نه چندان دور را بار دیگر ملاقات کند.
حسین حسنی، نماینده نائین که لاریجانی را در این سفر همراهی می‌کرد درباره این دیدار به خبرنگار همشهری گفت: تقریبا تمام نگاه‌ها به سمت دیدار لاریجانی و سولانا معطوف شده بود. این دیدار به‌علت رایزنی‌های هسته‌ای که در گذشته،2چهره مذکور داشتند بسیار حائز اهمیت بود، به ویژه از آن لحاظ که مسئول مذاکره‌کننده هسته‌ای اتحادیه اروپا، خود به محل اقامت رئیس مجلس شورای اسلامی آمده بود. علی لاریجانی گذشته از این دیدار، ملاقات‌هایی هم در ژنو و هم در هلسینکی فنلاند داشت که محتوای اکثر آنها، مباحث هسته‌ای بود. اما اتفاق دیگری نیز در حاشیه اجلاس بین‌المجالس رخ داد که یک خبر کهنه را رنگی تازه بخشید.
رئیس مجلس، در روز دوم حضور خود در ژنو و در یک نشست مطبوعاتی از دریافت نامه تعدادی از نمایندگان آمریکا و همچنین سناتورهای این کشور خبر داد. به گفته لاریجانی محتوای این نامه درخواست انجام گفت‌وگو بوده است. لاریجانی با تاکید بر اینکه شخصیت‌های سطح بالا چندی پیش این نامه‌ها را ارسال کرده‌اند، تصریح کرد: در حال بررسی آنها هستیم.
محمدرضا تابش که در اجلاس پاییزه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نیز شرکت کرده بود، در گفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه مجلس هشتم برای تکمیل کارهای نیمه تمام مجلس هفتم انجام وظیفه می‌کند، تاکید کرد که نامه مورد اشاره لاریجانی همان نامه‌ای است که مجلس هفتم از طرف نمایندگان آمریکا دریافت کرده است.
اواخر مجلس هفتم، تام لانتوس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، پس از سفر به دمشق در نشستی خبری که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز در آن حضور داشت گفته بود: حاضر است همین فردا صبح با هواپیما به ایران برود و با شناختی که از رئیس مجلس نمایندگان ایران دارد می‌داند که او هم آمادگی برای سفر وی به تهران را خواهد داشت. این در حالی است که پیش از آن گفته می‌شد که نانسی پلوسی درخواست کتبی خود را برای دیدار با نمایندگان ایران به سفارت سوئیس در ایران تحویل داده است.علاوه براین، کاظم دلخوش اباتری، پس از بازگشت از اجلاس پاییزه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول از نامه‌ای صحبت کرد که 60 تن از نمایندگان آمریکا در اواخر مجلس هفتم به غلامعلی حدادعادل، رئیس مجلس هفتم تحویل داده‌اند.
غلامرضا مصباحی مقدم در پاسخ به سؤال خبرنگار همشهری که نامه‌ای که علی‌لاریجانی در ژنو از آن صحبت کرد، آیا همان نامه‌ای است که نمایندگان آمریکا در مجلس هفتم به حداد عادل تحویل داده‌اند یا نامه دیگری نیز اخیرا تحویل مجلس هشتم شده است تاکید کرد: نامه‌ای که لاریجانی صحبتش را کرده، همان نامه‌ای است که مجلس هفتم دریافت داشته و چیز جدیدی وجود نداشته است.
پیام نمایندگان آمریکا
روز یکشنبه کاظم دلخوش، مخبر کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی از مذاکره نمایندگان ایران و آمریکا در حاشیه اجلاس صندوق بین‌المللی پول در واشنگتن خبر داد.
نماینده صومعه سرا پس از بازگشت هیأت ایرانی از آمریکا در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به اینکه 60 تن از نمایندگان آمریکا سال گذشته طی مکاتبهای با غلامعلی حدادعادل، رئیس مجلس هفتم درخواست گفت‌وگو و حضور در ایران و بازدید از مجلس شورای اسلامی را مطرح کرده بودند، اظهار داشت: رئیس این گروه از نمایندگان آمریکا که درخواست مذاکره با نمایندگان ایران را مطرح کرده بود در اجلاس بانک جهانی حضور داشت که طی نشست دوستانه میان نمایندگان ایران و آمریکا بار دیگر درخواست آنها مطرح شد.
دلخوش با بیان اینکه نمایندگان آمریکا همچنان خواستار مذاکره با نمایندگان ایران هستند، می‌گوید: در این دیدار دوستانه به آنها اعلام کردیم که جمهوری اسلامی ایران با تمامی کشورها به جز اسرائیل آماده گفت‌وگو و مذاکره است و البته به هیچ وجه از حقوق ملت خود و استقلال کشور نمیگذرد.
تابش نیز با بیان اینکه دیدار نمایندگان ایرانی با نمایندگان آمریکایی در حاشیه بازدید هیأت ایرانی از کنگره آمریکا، که برای همه آزاد است، صورت گرفته، تاکید کرد: شخصی که ادعا می‌کند لابی‌های قرص و محکم ایرانی را در مجلس نمایندگان آمریکا به وجود آورده است، با اطلاع از اینکه نمایندگان ایران، مثل هر توریست دیگری، از کنگره آمریکا بازدید می‌کنند در آنجا حضور یافته و اظهار تمایل می‌کرد که گروه دوستی پارلمانی ایران و آمریکا در مجلس نمایندگان ایران تشکیل شود.
عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: این شخص گلایه مند بود که در دوره مجلس هفتم، برای توسعه روابط ایران و آمریکا از طریق مجالس، 60 امضا از نمایندگان آمریکا جمع‌آوری کرده و این نامه را برای حداد عادل فرستاده است ولی تا به حال این نامه بی‌جواب مانده است.
نماینده مردم اردکان توضیح داد: شخص مذکور از نمایندگان ایران درخواست کرد که نامه مورد اشاره به جریان بیفتد و مجلس ایران به اعلام آمادگی مجلس آمریکا برای تشکیل گروه دوستی پارلمانی پاسخ مثبت دهد.
تابش در پاسخ به این سؤال که آیا این شخص، هوشنگ امیر احمدی است گفت: این شخص یکی از نمایندگان کنگره آمریکا است.
آن‌چنان که دلخوش و تابش گفته‌اند گویا قرار است، گزارش درخواست نمایندگان آمریکا طی جلسه‌ای با رئیس مجلس شورای اسلامی به وی منتقل شود.
نایب رئیس کمیسیون امنیتملی و سیاست‌خارجی در واکنش به مذاکرات غیررسمی نمایندگان ایران و آمریکا در حاشیه اجلاس پاییزه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در واشنگتن، اظهار داشت: تقاضای مذاکره نمایندگان آمریکا با ایران را در کمیسیون امنیتملی بررسی میکنیم.
صحبت از تشکیل گروه دوستی- پارلمانی بین ایران و آمریکا در حالی مطرح می‌شود که برخی از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس، طرح این موضوع را زودهنگام و عجولانه می‌دانند.
حشمت‌الله فلاحت پیشه با بیان اینکه مجلس نمایندگان آمریکا، هر ساله 70 میلیون دلار اعتبار و بودجه مداخله در امورد داخلی ایران را به تصویب می‌رساند و چندین قطعنامه و بیانیه ضد‌ایرانی در این مجلس صادر می‌شود یادآور شد: طبق اساسنامه‌های گروه دوستی در ایران اگر در مجلسی اقدامات ضد‌ایرانی شکل بگیرد نمی‌توانیم گروه دوستی با آن مجلس داشته باشیم.
وی ادامه داد: تصویب اعتبار مداخله‌های امنیتی و جاسوسی در ایران، تصویب اعتبار شبکه‌های ماهواره‌ای که علیه ایران برنامه پخش می‌کنند از مصادیقی است که نشان می‌دهد ما نمی‌توانیم گروه دوستی- پارلمانی با آمریکا داشته باشیم.
با این وجود فلاحت پیشه با اشاره به مذاکراتی که در مجالس پیش از مجلس هفتم، بین نمایندگان ایران و آمریکا صورت گرفته است، تاکید می‌کند که منع قانونی برای مذاکره وجود ندارد و آنچه که تاکنون وجود داشته منع عرفی بوده است.
در دوره مجلس ششم، زمانی که مهدی کروبی، رئیس مجلس وقت، برای شرکت در اجلاس سالانه بین‌المجالس به نیویورک سفر کرده بود در بازدید از موزه متروپلیتن این شهر با سناتورهای آمریکایی روبه‌رو شده و به درخواست آنها برای گفت‌وگویی کوتاه پاسخ مثبت داده بود.
حسین سبحانینیا، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی نیز در پاسخ به این سؤال که نامه مورد اشاره آقای لاریجانی کدام نامه است؟ با اشاره به اینکه پیش از این نیز رئیس مجلس از بررسی پیشنهاد نمایندگان آمریکا برای گفت‌وگو و مذاکره با ایران خبر داده بود، افزود: تاکنون هیچ تقاضای رسمیای از سوی مقامات آمریکا برای مذاکره با ایران ارائه نشده است. اما همین اظهارات غیررسمی و فردی نمایندگان آمریکا را نیز میتوانیم بررسی کنیم.
وی با بیان اینکه برای این منظور با کارشناسان و صاحب‌نظران وزارت امورخارجه مذاکراتی خواهند داشت، افزود: پس از پایان تعطیلات این هفته مجلس با دعوت از وزیر امور خارجه این موضوع را بررسی خواهیم کرد.
