حرف‌های جذاب سفیر ژاپن درباره ایران | سماق، سبزه و سنجد را نمی‌شناختم | سبزی پلوی عید را از دست نمی‌دهم | کوبیده در بین ژاپنی‌ها محبوب‌ترین است

همشهری آنلاین - پروانه بهرام‌نژاد:

جناب سفیر! باتوجه به سابقه حضور در تهران، چقدر از نوروز ایرانیان شناخت دارید؟

حدود ۱۰ سال پیش نیز در ایران بودم و این دومین حضورم در اینجاست. البته که نوروز را به خوبی می‌شناسم. در ایران و برخی از کشورهای اطراف نوروز یک سنت دیرینه و یکی از مهم‌ترین رویدادهای سالانه برای مردم است. مردم در اینجا زمانی که خورشید از دایره‌البروج عبور می‌کند با چیدمان هفت‌سین فرا رسیدن سال نو را در کنار خانواده و نزدیکان جشن می‌گیرند. در ژاپن روز اول فروردین (۲۱ مارس) تعطیل رسمی است و روز «شونبون نوهی» یا همان «اعتدال بهاری» نامگذاری شده و در این روز از طبیعت، قدردانی و موجودات زنده مراقبت می‌شود. در نوروز رویدادهای مفرح زیادی وجود دارد اما این بار قصد دارم در تهران نسیم باد بهاری را حس کنم و از طبیعت زیبا لذت ببرم.

 کدام بخش از آیین نوروز ایرانیان برای شما جذاب‌تر است؟

نوروز برای ما ژاپنی‌ها بسیار تازگی دارد و جذاب است. به‌خصوص تزیین هفت‌سین برای شخص من جذابیت خاصی دارد. از سرکه، سیب و سیر که ژاپنی‌ها با آن آشنایی دارند تا سماق، سبزه و سنجد که تا وقتی به ایران نیامده بودم، نمی‌شناختم و زمانی که برای نخستین بار آنها را دیدم بسیار متعجب شدم. همچنین با نزدیک شدن به نوروز در مکان‌های مختلف شاهد تزیینات هفت‌سین هستیم که همگی با ظروف و چیدمان منحصربه‌فرد تزیین شده‌اند و از دیدن آنها خسته نمی‌شویم. با دیدن یک صحنه از زندگی روزمره مردم ایران می‌توان به غنای خلاقیت و حس هنری آنان که من همیشه احترام زیادی برایش قائل هستم، پی برد. ضمناً اشتراکات فرهنگی مختلفی بین ژاپن و ایران در زمینه رویدادهای سال نو وجود دارد.

 از این اشتراکات بگویید.

 ژاپنی‌ها مانند ایرانی‌ها در پایان سال خانه‌تکانی اساسی انجام می‌دهند. همچنین ما هم با خانواده و اقوام جمع می‌شویم تا فرارسیدن سال نو را جشن بگیریم و به کودکان عیدی می‌دهیم. سال نو در ژاپن اول ژانویه آغاز می‌شود و آن را «شین شون» به معنای «نوبهار» می‌نامیم. به دلیل همین اشتراکات فرهنگی، احساس نزدیکی زیادی به جشن نوروز می‌کنیم.

 از عید نوروز سال‌های حضورتان در ایران، خاطره‌ای به یاد دارید؟

آخرین باری که در ایران نوروز را جشن گرفتم حدود ۱۱، ۱۲ سال پیش بود. به خاطر دارم چند روز مانده به عید، شهر پر از هفت‌سین و ماهی قرمز و مردمی می‌شد که منتظر سال نو و مشغول خرید آخر سال بودند. نوروز آن سال به خانه یکی از دوستان ایرانی دعوت شدم تا فرارسیدن سال نو را با هم جشن بگیریم. یادم است نوروز یکی از سالها اتفاقی از میدان انقلاب می‌گذشتم که منظره شگفت‌انگیزی دیدم. در آن میدان همیشه شلوغ، ماشین و رهگذری نبود. در آن هنگام تنها یک گربه با وقار خاصی از آنجا عبور کرد. از ظاهر آرام گربه خیابانی غافلگیر شدم. شنیده بودم تهران در نوروز خلوت است اما فکر نمی‌کردم تا این حد.

 حتماً در این مدت جشن چهارشنبه‌ســـوری را هـــم تجربه کرده‌اید.

بله. برای تجربه این مراسم، یکبار به خانه دوست ایرانی‌ام رفتم. تجربه بسیار جذابی بود. در حالی که صدای آتش بازی و ترقه در کل شهر پیچیده بود، ما در کوچه، روبه‌روی خانه دوستم آتش برپا کردیم و با خانواده‌اش از روی آن پریدیم. به من گفتند که هنگام پریدن باید بگویم: «زردی من از تو، سرخی تو از من!» من چندین بار سعی کردم این جمله را بگویم اما بدون اینکه بتوانم آن را درست ادا کنم، بالاخره از روی آتش پریدم. در ژاپن عبارت «شیچی تِنهاکی» وجود دارد به معنای «مهم نیست که چند بار شکست بخوریم؛ بلکه باید بایستیم و دوباره تلاش کنیم.» خوشبختانه از آن زمان تا امروز بیماری خاصی نداشتم. اما این بار به نیت شکست‌ناپذیری در برابر کرونا این جمله را خوب تمرین می‌کنم و قبل از پریدن از روی آتش، آن را کامل و درست بیان خواهم کرد.

 درباره غذاهای شب عید و سبزی پلو و ماهی اطلاعات دارید؟

شنیده ام براساس رسم سنتی ایرانیان در سال نو سبزی پلو و ماهی میل می‌کنند. اما متأسفانه هنوز در ایام نوروز موفق به خوردن آن نشده‌ام. البته به خوبی از لذیذ بودن غذاهای دریایی ایران اطلاع دارم. بنابراین در نوروز قصد دارم حتماً این غذا را امتحان کنم و فرارسیدن بهار را جشن بگیرم. بی‌صبرانه منتظرم.

 کدام غذای ایرانی را بیشتر می‌پسندید؟

غذاهای ایرانی مختلفی خورده‌ام. اما همچنان کباب را بیشتر از همه دوست دارم. احتمالاً در بین ژاپنی‌ها کوبیده محبوب‌ترین است. اما چند هفته پیش برای نخستین بار جگرکبابی را هم امتحان کردم. کباب‌های پخته شده آبدار همراه نان داغ تازه از تنور آمده در رستوران، همه فوق‌العاده بودند. اطراف سفارت جگرکی ندیده‌ام. اما دوست دارم، دوباره آن را امتحان کنم. قصد دارم از این به بعد همچنان از غذاهای مختلف ایرانی لذت ببرم.

 در صحبت‌هایتان از شلوغی شهر در نزدیکی‌های عید گفتید. تاکنون در این روزها به بازارهایی مثل بازار تجریش و... سر زده‌اید؟

هر سال قبل از نوروز از شلوغی بازار شگفت‌زده می‌شوم. فروش انواع تزیینات هفت‌سین و ماهی قرمز برای مراسم نوروز، فضای بسیار مفرحی را ایجاد می‌کند. حضور حاجی فیروز با موسیقی شاد، ما را که مشتاقانه در انتظار سال نو هستیم هیجان‌زده می‌کند. دیدن رفت‌و آمد افراد، اوضاع هیجان‌انگیز فروشندگان و خریداران هنگام فرارسیدن سال جدید بسیار برایم جالب است. این فضای فوق‌العاده بازار برای ما، خارجی‌ها هم بسیار جذاب است. از سوی دیگر به نظرم طی چند سال اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا در این زمان افراد کمتری به بازار مراجعه کردند. نوروز یک رویداد فرخنده برای همه ایرانیان است که متأسفانه تأثیرات ویروس کرونا از نشاط آن کاسته است. امیدواریم به‌زودی وضعیت بهبود پیدا کند و هیاهوی سابق به بازار برگردد.

در عید نوروز یا سایر اوقات فراغت به همراه خانواده به کدام یک از مراکز تفریحی تهران می‌روید؟

خانواده‌ام در ژاپن هستند و من در تهران تنها هستم. زمان تعطیلات پس از اتمام کارم از موزه‌ها و سالن‌های کنسرت کوچک و بزرگ بازدید می‌کنم تا هنر ایرانی از جمله موسیقی و تئاتر را از نزدیک لمس کنم. علاوه بر این پیست‌های اسکی فوق‌العاده‌ای در تهران مانند توچال و اطرافش مثل دیزین وجود دارد و من تقریباً در زمستان آخر هفته‌ها از اسکی و در تابستان از نقاط دیدنی و طبیعت ایران، کوه نوردی و گلف لذت می‌برم.تهران برای من شهر بسیار جذابی است و هنوز جاهای زیادی وجود دارد که دوست دارم از آن دیدن کنم. مایلم از اقامتم در تهران با رعایت پروتکل‌های بهداشتی با توجه به وضعیت شیوع کرونا همچنان لذت ببرم. همچنین اگر خانواده‌ام فرصت مسافرت به تهران را داشته باشند، می‌خواهم مکان‌های گردشگری و امکانات فرهنگی را به آنها نیز نشان دهم. سپاسگزار می‌شوم شهروندان مکان‌های پیشنهادی خود را به من معرفی کنند. این میان دولت ژاپن و آژانس همکاری‌های بین المللی (جایکا) با همکاری دولت ایران، شهرداری‌ها و استانداری‌ها در حفظ و بازسازی فضای طبیعی، میراث فرهنگی با ارزش و همچنین بهبود محیط زندگی در نقاط مختلف ایران مشارکت دارند.

مشارکت ژاپن در چه حوزه‌ای است؟ ‌

ژاپن در حال همکاری با شهر تهران برای بهبود آلودگی هوا است. همچنین ژاپن با همکاری برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) از تدوین طرح جامع برای احیای دریاچه ارومیه، همکاری در زمینه تحقق مدیریت مشارکتی پسماندهای جامدصنعتی با شهر مشهد و توسعه پایدار مناطق ساحلی قشم و هرمزگان حمایت می‌کند. همچنین دولت ژاپن علاوه بر حمایت از بازسازی بافت تخریب شده بم که زمانی در اثر زلزله بزرگ آسیب دیده بود، اکنون با دولت ایران توافق کرده است تا تجهیزات نمایشگاهی را در اختیار موزه ملی ایران قرار دهد. از تلاش‌های ارگان‌های ایرانی و سازمان‌های بین‌المللی که باعث تحقق بخشیدن به این همکاری‌های دوجانبه شده اند قدردانی می‌کنم.