نظرسنجی تلفنی درباره اهمیت سلامتی دندان

مهمترین کار دندان‌ها، جویدن است. اگر بتوانیم غذا را به خوبی بجویم، ‌از خوردن غذا بیشتر لذت خواهیم برد. اگر غذا خوب جویده شود، هضم غذا راحت تر انجام می شود و مشکلات گوارشی کمتری خواهیم داشت.

مدیر طرح: فریده درفشی
همکاران : شبنم چهره، سیامک کفایی، زهرا ادریس آبادی،  زهره دیداری، میترا زاغی، سمیه گایکانی ، پیمان محمودی

مقدمه

از روزگاران کهن ، بیماری دهان مشکل انسان‌ها بوده است. جمجمه افراد که 25000 سال پیش در زمین ساکن بودند، شواهدی از پوسیدگی دندان را نشان می‌دهد. "قدیمیترین منبع ثبت شده بیماری دهان از یک متن سومری است (5000  سال قبل از میلاد) که کرم های دندان را بعنوان دلیل پوسیدگی دندان شرح می‌دهد (سایت رشد)." دهان و اعضای تشکیل دهنده آن یکی از اجزای مهم صورت می‏باشند و مهمترین عضو بدن در برقراری روابط اجتماعی انسانها با یکدیگر می‏باشد. صحبت کردن را می‏توان مهمترین وسیله ارتباطی انسانها محسوب کرد و بدیهی است که دندانها نقش بسیار مهمی در این رابطه دارند. همچنین لبخند زیبایی که به سیمای هر فرد نقش می‏بندد، مدیون همان دندان‌های زیبا می‏باشد.

مساله تحقیق 

در دندانپزشکی، پیشگیری اهمیت و ارزش خاصی دارد و آموزش مؤثر بهداشت دهان و دندان می‏تواند بهترین و آسانترین راه برای تأمین سلامت دهان و دندان افراد جامعه باشد و آنچه امروز درمان می‏شود، دیروز قابل پیشگیری بود و نظر به اینکه هزینه درمان‌های دندانپزشکی بالا بوده و این سبب می‏شود که عده کثیری از اقشار کم درآمد از خدمات درمانی دندانپزشکی محروم باشند اما وسایل پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان از قبیل مسواک، نخ دندان و خمیردندان بسیار ارزان و فراوان در دسترس همگان قرار گیرد و با توجه به این امر می‏توان از هزینه‏های گزاف درمان‌های دندانپزشکی، اتلاف وقت نیروی انسانی و صرف بی‏مورد مواد و وسایل، جلوگیری نمود. "گام نخست در امر پیشگیری از دو بیماری اصلی دندان‌ها یعنی پوسیدگی و بیماری لثه، آگاهی مردم از ساختمان دندان‌ها و بافت‌های اطراف آن می‏باشد و اینکه چه عواملی سبب پوسیدگی در دندان یا بیماری لثه می‏گردد. گام بعدی در پیشگیری، اهمیت به دندانهای شیری می‏باشد. متأسفانه اکثر والدین فکر می‌کنند که دندان‌های شیری به دلیل اینکه می‏ریزند نیازی به درمان ندارند ولی باید به این نکته توجه داشت که اهمیت و ارزش دندان‌های شیری کمتر از دندان‌های دائمی نیست (سایت حوزه)."

سوال های تحقیق

سلامتی دهان و دندان چقدر برای مردم تهران اهمیت دارد؟
برای سلامتی دهان و دندان (جلوگیری از پوسیدگی )چه کارهایی انجام می دهند؟
عدم توجه به سلامتی دندان ها چه عوارضی دارد؟
در مراجعه به دندانپزشک معمولا با چه مشکلاتی مواجه می شوند؟
چگونه دندانپزشک خود را انتخاب میکنند؟
از هزینه های دندانپزشکی چقدر راضی هستید؟

ضرورت و اهمیت تحقیق:

دهان و دندان‌ها نقش مهمی در خوردن غذا، هضم غذا و صحبت کردن دارند. بنابر این  مراقبت از آنها ضروری است. مهمترین کار دندان‌ها، جویدن است. اگر بتوانیم غذا را به خوبی بجویم، ‌از خوردن غذا بیشتر لذت خواهیم برد. اگر غذا خوب جویده شود، هضم غذا راحت تر انجام می شود و مشکلات گوارشی کمتری خواهیم داشت. همه دوست دارنــد که دنـــدان‌های سـالم و دهان خوشبو داشته باشند. "بسیاری از بیماری‌ها، مثل گلودرد،  سینوزیت و بیماری‌های داخلی می‌توانند موجب بوی بد دهان شوند، اما یکی از دلایل بوی بد دهان، باقی ماندن ذرات غذا در بین دندان‌ها و رشد میکروب‌ها روی آن است. اولین اقدام برای برطرف کردن بوی بدن دهان، پیشگیری از خرابی دندان‌ها و عفونت‌های لثه است. با رعایت بهداشت دهــان و دندان‌ها، دچار عفونت‌های لثه و دندان‌ها نمی‌شویم. این نوع عفونت‌ها را نباید کم اهمیت دانست؛ زیرا عفونت‌های لثه و دندان به دهان محدود نمی‌شوند و ممکن است از طریق خون، به سایر قسمت های بدن مثل قلب برسند و باعث آسیب آنها شوند (سایت tbzmed)."

طبق مطالعات انجام شده در دهه اخیر ، مسائل مهمی در رابطه با سلامت عمومی افراد و بهداشت دهان و دندان آشکار شده است و این مطلب نشان دهنده تأثیر بیماری‌های دهان و دندان بر روی دستگاه‌های مختلف بدن می‌باشد . بنابراین عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نه تنها سبب بروز بیماری‌های مربوط به حفره دهان می شود ، بلکه می‌تواند دستگاه‌های حیاتی بدن را تهدید نماید و حتی سبب مرگ بیمار شود.

"در مطالعه‌ای  با پیگیری 7 ساله، نشان داده شده است که مشکلات دندانی ، بطور قابل ملاحظه‌ای با شیوع بیماری‌های قلبی -  عروقی غیر کشنده در ارتباط بوده است. همچنین در مطالعه دیگری مشخص گردید که احتمال ابتلاء افراد به بیماریهای قلبی – عروقی در افراد با بهداشت دهان و دندان ضعیف و جرم دندانی زیاد ، 2 برابر بیش از دیگران می باشد. همچنین بیماری‌های دهان و دندان یک عامل خطر ساز مستقل برای سکته محسوب می‌گردد . بنا بر یک تحقیق صورت گرفته 25% بیماران سکته کرده ، عفونت دندانی قابل ملاحظه‌ای داشته‌اند. به همین صورت افزایش شیوع و شدت بیماری‌های لثه‌ای در بیماران دیابتی منجر به آن شده است که بیماری‌های دهان و دندان  بعنوان ششمین عارضه دیابت عنوان شوند. در مطالعه‌ای مشخص شده است  بیماری‌های لثه اختلال در تنظیم قند خون افراد دیابتی را تسریع می‌کنند و نیز درمان بیماری‌های لثه سبب کنترل بهتر قند خون در بیماران می‌گردد."

در همین راستا با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش سعی شده است رابطه بین سلامت عمومی بدن با رعایت بهداشت دهان و دندان را بیان کند.

کلیات تحقیق

در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است به پرسش‌هایی درباره بانکداری الکترونیک در شهر تهران از نظر شهروندان تهرانی پاسخ داد و این موضوع را از جنبه‌های مختلفی چون میزان رضایت‌، اعتماد و تمایل مردم از بهره‌گیری از این نوع خدمات مورد بررسی قرار داد. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1177 نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره‌تلفن‌ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش‌های تحقیق را داشته‌اند، منعکس شده است.

اهداف  تحقیق

- بررسی اهمیت سلامتی دندان‌ها در بین مردم تهران
- بررسی میزان مراجعه به دندانپزشک برای سلامتی دهان و دندان
 - بررسی مشکلات مراجعه به دندانپزشک
- میزان رضایت مردم از هزینه های دندانپزشکی
به منظور جلوگیری از آسیب‌های دندان و سلامتی جسمی شهروندان تهرانی از اهداف این تحقیق می باشد.

روش نظرسنجی

در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.

 جامعه نمونه

در این تحقیق نمونه آماری شامل 1177 نفر از مردم تهران است.  لازم به ذکر است که از این تعداد 31 درصد مرد و 69 درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی

این نظرسنجی از تاریخ 27 تا 30 مهر‌ماه 1387 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای روزنامه همشهری انجام شده است.

سوالات پرسشنامه:

1. جنس
2. سن      
3. تحصیلات  
4. سلامتی دهان و دندان چقدر برای شما اهمیت دارد؟
5. هر چند وقت یک بار به دندانپزشکی مراجعه می کنید؟
6. در دو سال گذشته چه کارهایی برای دندانتان انجام دادید؟
7. چرا مراجعه نمی کنید؟
8. برای سلامتی دهان و دندان (جلوگیری از پوسیدگی )چه کارهایی انجام می دهید؟ 
9. به نظر شما عدم توجه به سلامتی دندان ها چه عوارضی دارد؟        
10. چگونه دندانپزشک خود را انتخاب میکنید؟
11. در مراجعه به دندانپزشک معمولا با چه مشکلاتی مواجه می شوید؟       
12. روزانه چند بار مسواک می زنید؟
13. چرا مسواک نمی‌زنید؟
14. به نظر شما چه عادتهایی در مردم باعث خرابی و یا شکستگی دندان می شود؟
15. - از هزینه های دندانپزشکی چقدر راضی هستید؟

چکیده:

طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور جلوگیری از آسیب‌های دندان و سلامتی جسمی شهروندان تهرانی، به اجرا درآمده است. یافته‌های این طرح به قرار زیر است:

-69  درصد از پاسخگویان زن و31 درصد مرد هستند.
-28 درصد از پاسخگویان در گروه سنی 30-21  سال قرار دارند.
-42 درصد از پاسخگویان دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند.
-85 درصد از پاسخگویان به سلامتی دندان زیاد اهمیت می دهند.
-29 درصد از پاسخگویان هر شش ماه یک‌بار به دندانپزشکی مراجعه می کنند.
-39 درصد از پاسخگویان در دو سال گذشته دندان‌هایشان را پر کردند.
- از بین 103  نفر پاسخگویی که  به دندانپزشک مراجعه نمی کنند 73 درصد دندان مصنوعی دارند .
- 73 درصد از پاسخگویان برای سلامتی دندان مسواک می زنند.
- 35 درصد از پاسخگویان درد و خرابی دندان را از عوارض ناشی از عدم توجه به سلامتی دندان ها می دانند.
- 46 درصد از پاسخگویان دندانپزشک خود را با معرفی دوستان انتخاب می‌کنند.
-39 درصد از پاسخگویان برای مراجعه به دندانپزشکی هیچ مشکلی ندارند.
- 43 درصد از پاسخگویان روزی دو بار مسواک می زنند.
- از 13 نفر پاسخگویی که مسواک نمی زنند، 62 درصد دلیل خود را تنبلی عنوان کردند.
- 32 درصد از پاسخگویان شکستن چیزهای سخت با دندان را از عادتهای مردم برای خرابی یا شکستگی دندان می دانند.
- 58 درصد از پاسخگویان خیلی کم از هزینه های دندانپزشکی راضی هستند.

نتایج حاصله از روش‌های آماری (Chi-square) حاکی از این است که میان سن و میزان تحصیلات پاسخگویان با میزان اهمیت به سلامتی دهان و دندان رابطه معنی داری وجود دارد، به‌طوری‌که کسانی که زیاد به سلامتی دهان و دندان‌هایشان اهمیت می‌دهند در گروه سنی 20تا 25 سال و دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند.

بر اساس همین نتایج مردانی که در گروه سنی 20 تا 25 سال و دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند هر 6 ماه یک‌بار و زنانی که در گروه سنی 20 تا 25 سال و دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند هر وقت دچار دندان‌درد شوند به دندانپزشک مراجعه می‌کنند.

میان سن و میزان تحصیلات با دلیل عدم مراجعه به دندانپزشک هم رابطه‌ای معنی دار برقرار است. به‌طوری‌که بیشتر کسانی که بیش از 60 سال سن دارند و بی‌سوادند به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند.

میان سن و میزان رضایت از هزینه‌های دندانپزشکی رابطه‌ای معنی‌داری وجود دارد. بطوریکه هر چه سن پاسخگویان کمتر،  رضایت از هزینه‌های دندانپزشکی کمتر است.(بیشتر پاسخگویانی که از هزینه‌های دندانپزشکی خیلی کم رضایت دارند در گروه سنی30-21 سال و بیشتر پاسخگویانی که از هزینه‌های دندانپزشکی خیلی رضایت دارند در گروه سنی 50-41 سال قرار دارند.)

با توجه به نتایج حاصله از روش‌های آماری (Chi-square) بین میزان تحصیلات و جنسیت با تعداد دفعات مسواک زدن در روز رابطه معنی‌دار وجود دارد، بدین معنی که کسانی که دارای مدرک تحصیلی دیپلم به بالا هستند بیشتر از سایر پاسخگویان در روز مسواک می‌زنند (روزی دو بار) و تعداد مسواک زدن زنان هم در روز (روزی دو بار) بیشتر از مردان  است.

گفتنی است میان سن پاسخگویان و اشاره به نوع عوارض عدم توجه به سلامتی دندان هم رابطه معنی‌داری برقرار است، (بیشتر کسانی که عوارض عدم توجه به سلامتی دندان را درد و خرابی آن می‌دانند در گروه سنی 30-21 سال قرار دارند.‌)

جنس پاسخگویان  

بر اساس جدول شماره 1، از میان 1177 نفر پاسخگو 69 درصد زن و31 درصد مرد  هستند.

جدول شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس

نمودار شماره 1- پراکندگی پاسخگویان بر اساس جنس

سن پاسخگویان

جدول شماره 2، نشان‌دهنده توزیع جامعه آماری این تحقیق است. همان‌طور که مشاهده می‌شود بزرگ‌ترین گروه سنی در 1177 نفر پاسخگوی این تحقیق را گروه سنی 21 تا 30 سال (28 درصد) و کوچک‌ترین گروه سنی را افراد 71 سال به بالا (4 درصد) تشکیل می‌دهند.

جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن

نمودار شماره 2- پراکندگی پاسخگویان بر اساس سن

سطح تحصیلات پاسخگویان

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3،  از میان 1177 نفر  پاسخگو 42 درصد دیپلم و 2 درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد به بالا هستند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات

نمودار شماره 3- پراکندگی پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات

میزان اهمیت پاسخگویان برای سلامتی دندان

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4، از میان 1177 نفر پاسخگو 85درصد به سلامتی دندان زیاد اهمیت می‌دهند.

جدول شماره 4-  توزیع پاسخگویان بر اساس میزان اهمیت سلامتی دندان

پاسخگویان چند وقت یک‌بار به دندانپزشکی مراجعه می کنند

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره5، از بین 1177 نفر پاسخگو،  29 درصد  شش ماه یک‌بار به دندانپزشکی مراجعه و 3 درصد سه سال به بالا به دندانپزشکی مراجعه می‌کنند.

جدول شماره 5-  توزیع پاسخگویان بر اساس دوره زمانی مراجعه به دندانپزشکی

پاسخگویان در دو سال گذشته چه کارهایی برای دندانشان انجام دادند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره6، از میان 1098  نفر پاسخگویی که در دو سال گذشته به دندانپزشکی مراجعه کردند، 39 درصد برای ترمیم دندان و 1 درصد برای گذاشتن دندان مصنوعی به دندانپزشکی مراجعه کردند.

جدول شماره 6-  توزیع پاسخگویان بر اساس کارهایی که در دو سال گذشته برای دندانشان انجام دادند.

نمودار شماره 6-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس کارهایی که در دو سال گذشته برای دندانشان انجام دادند.           

دلایل پاسخگویان برای عدم مراجعه به دندانپزشکی

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره7، از میان 103 نفر پاسخگویی که به دندانپزشکی مراجعه نمی کنند، 73 درصد داشتن دندان مصنوعی، 6 درصد هزینه بالا و 2 درصد ترس از دندانپزشکی را از دلایل عدم مراجعه به دندانپزشکی می دانند.

جدول شماره 7-  توزیع پاسخگویان بر اساس دلایل عدم مراجعه به دندانپزشکی

نمودار شماره 7-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس دلایل عدم مراجعه به دندانپزشکی

کارهایی که پاسخگویان برای سلامتی دندانهایشان انجام می‌دهند

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره8، از میان پاسخگویان، 73 درصد مسواک زدن و 1 درصد آدامس جویدن بعد از غذا را از کارهای که برای سلامتی دندان انجام می دهند، می دانند.

جدول شماره 8-  توزیع پاسخگویان بر اساس کارهایی که برای سلامتی دندانهایشان انجام می دهند.

نمودار شماره 8-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس کارهایی که برای سلامتی دندان هایشان انجام می دهند

نظر پاسخگویان در مورد عوارض عدم توجه به سلامتی دندانها

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از میان1118 پاسخگو، 35 درصد درد و خرابی دندان، 25 درصد بیماریهای گوارشی را و 10 درصد عفونت در بدن را از عوارض عدم توجه به سلامتی دندان می دانند.

جدول شماره 9-  توزیع پاسخگویان بر اساس عوارض عدم توجه به سلامتی دندانها

نمودار شماره 9-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره عوارض عدم توجه به سلامتی دندانها

پاسخگویان چگونه دندانپزشک خود را انتخاب می‌کنند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره10، از میان پاسخگویان 46 درصد، دندانپزشک خود را با معرفی دوستان انتخاب می کنند و 9 درصد ملاک انتخاب دندانپزشک را رعایت بهداشت  عنوان کردند.

جدول شماره 10-  توزیع پاسخگویان بر اساس چگونگی انتخاب دندانپزشکان

مشکلات پاسخگویان برای مراجعه به دندانپزشکی

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 11، از میان پاسخگویان 39 درصد برای مراجعه به دندانپزشک هیچ مشکلی و 4 درصد مشکل خود را استفاده از مواد نامرغوب دندانپزشکی عنوان کردند.

جدول شماره 11 – توزیع پاسخگویان بر اساس مشکلات مراجعه به دندانپزشکی

نمودار شماره 11- پراکندگی پاسخگویان بر اساس مشکلات مراجعه به دندانپزشکی

پاسخگویان روزانه چند بار مسواک می‌زنند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 12، از میان 1049 نفر پاسخگو، 43 درصد روزی دو بار و 1 درصد اصلا مسواک نمی زنند.

جدول شماره 12 – توزیع پاسخگویان بر اساس دفعات مسواک زدن در روز

دلایل پاسخگویانی که مسواک نمی زنند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره13، از میان 13 نفر پاسخگویی که مسواک نمی زنند،62 درصد تنبلی و 38 درصد وقت نداشتن را از دلایل مسواک نزدن عنوان کردند.

جدول شماره 13– توزیع پاسخگویان بر اساس دلایل مسواک نزدن

نظر پاسخگویان در مورد عادتهایی که در مردم باعث خرابی یا شکستگی دندان می‌شود

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 14، از میان پاسخگویان،32 درصد شکستن چیزهای  سخت با دندان و 6 درصد خوردن چیزهای سرد و گرم پشت سر هم را از عادتهای مردم و خرابی دندان می دانند.

جدول شماره 14– توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره عادتهایی که باعث شکستگی یا خرابی دندان میشود

نمودار شماره 14– پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره  عادتهایی که باعث شکستگی یا خرابی دندان میشود

میزان رضایت پاسخگویان از هزینه های دندانپزشکی

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 15، از میان پاسخگویان،58 درصد خیلی کم، 21 درصد تا حدی و فقط 3 درصد خیلی زیاد از هزینه های دندانپزشکی رضایت دارند.

جدول شماره 15 – توزیع پاسخگویان بر اساس میزان رضایت از هزینه های دندانپزشکی

نمودار شماره 15– پراکندگی پاسخگویان بر اساس میزان رضایت از هزینه های دندانپزشکی