همشهری آنلاین - فتانه احدی: طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس هنوز به سر انجام نرسیده و تعیین تکلیف نشده، طرح شفافیت قوای سه گانه از سوی نمایندگان مطرح شده و بنا به گفته نمایندگان اگر فرصت شود به آن رسیدگی خواهد شد.
رئیس مجلس چندی پیش از در دستور کار قرار گرفتن طرح شفافیت آرای نمایندگان تا پایان ماه رمضان خبر داده بود که البته هنوز نوبت به آن نرسیده و همچنان باید منتظر ماند. در کنار آن طرح جدید «شفافیت قوای سه‌گانه، دستگاه‌های اجرایی و سایر نهادها» هستند؛ طرحی که در مقدمه آن تصریح شده است که با هدف ارتقای سرمایه اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران و تقویت باور عمومی تهیه شده است.
این طرح به‌خلاف شفافیت آرای نمایندگان که صرفاً شفافیت آرا در قوه مقننه را هدف‌گیری کرده بود، از فراگیری قابل‌توجهی برخوردار است، به‌طوری که دایره شمول آن از قوای سه‌گانه فراتر می‌رود و مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، شورای‌عالی فضای مجازی، کلیه شوراهای‌عالی را که به‌موجب قانون مصوب مجلس تشکیل شده‌اند و کلیه سازمان‌ها، مؤسسات، شرکت‌های دولتی، مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری دولتی و سازمان صداوسیما و تمام مؤسسات و شرکت‌های تابع یا وابسته به آنها، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی را در بر می‌گیرد.
بر اساس مفاد طرح اولیه به امضای ۲۰۰ تن از نمایندگان رسیده است، مشمولان این طرح مکلف شده‌اند داده‌ها و اطلاعات عمومی و تصمیمات گرفته شده در سازمان یا شورای متبوع‌شان را از طریق سامانه مختص به خود منتشر کنند به‌طوری که بارگزاری نشدن هر کدام از اطلاعات، به‌معنای محرمانه بودن اطلاعات مربوط به حساب آید.
از نکات قابل تأمل در مفاد طرح می‌توان به ماده ۵ آن اشاره کرد که برای اعمال قید محرمانگی در برخی موارد نیز پیش‌بینی‌هایی به‌عمل آمده است. مطابق این ماده، آیین‌نامه محرمانگی و غیر علنی‌بودن جلسات هرکدام از نهادها و شوراها پس از سه ماه از تصویب این قانون باید تعیین و پس از تصویب شورای امنیت ملی به اطلاع عموم رسانده شود. با این تفاصیل اما روح الله ایزدخواه که خود جزء طراحان طرح شفافیت آرا نمایندگان است با طرح جدید موافق نیست و آن را سنگ بزرگی می داند که حتما نشانه نزدن است. ایزدخواه معتقد است که طرح‌های شفافیت اگر مرحله‌ای پیش رود امکان موفقیت بیشتری با خود دارد، تا اینکه بدون در نظر گرفتن جوانب بسیار این طرح را مطرح کرد. با این حال اگرچه این مطالبه درست است، اما این مسئله، توجیه مناسبی برای رفع تکلیف از تحقق وعده اصلی نمایندگان قلمداد نمی‌شود و نمایندگان مجلس یازدهم باید ابتدا این شعار را درون خود محقق کنند تا بتوانند مطالبه شفافیت را از سایر دستگاه‌ها مطرح کنند. از سوی دیگر با توجه به ورود مجمع تشخیص مصلحت نظام به طرح‌ها و لوایح تصویبی در مجلس و ممانعت از به سرانجام رسیدن این طرح‌ها، باید دید که طرح شفافیت در تمامی قوا حتی در صورت تصویب در صحن مجلس و تأیید شورای نگهبان به سرانجام برسد.
مشروح گفت‌وگوی همشهری آنلاین با «روح الله ایزدخواه» نماینده یازدهم، تهران، اسلامشهر، ری و شمیرانات و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس و از نمایندگان پیگیر «طرح شفافیت آرای نمایندگان» در این باره را بخوانید.
طرح جدید شفافیت قوای سه گانه امروز در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
طرح جدیدی که برخی از نمایندگان امضا کرده اند، طرح شفافیت قوای سه گانه است که دو فوریت این طرح در دستور کار قرار گرفته است که اگر امروز نوبت آن برسد، در صحن علنی مجلس مطرح خواهد شد.
طرح شفافیت قوای سه گانه چگونه مطرح شد، در صورتی که هنوز تکلیف طرح شفافیت آرا مشخص نیست. نظر شما در مورد طرح قوای سه‌گانه چیست؟
مبحثی در گذشته بین نمایندگان مطرح بوده که آیا بهتر است طرح شفافیت آرا مرحله به مرحله پیش رود، یا یه صورت یکجا برای همه قوا مطرح شود. که البته از نظر من باید شفافیت را از مجلس شروع کرد و در مراحل بعد سراغ قوا و دستگاه‌های دیگر رفت. و من این طرح را امضا نکرده‌‍ام و با آن موافق نیستم. به نظرم می آید این طرح نشدنی است و سنگ بزرگی است.
دلیل مخالف شما چیست؟ آیا فکر می‌کنید با مخالفت روبه‌رو خواهد شد؟
زمانی که برای روشن ترین امر یعنی آرای نمایندگان در مجلس علنی، هنوز شائبه ها و تابوهای متعدد می تراشند چطور می‌توان به طرح بزرگتر و در عین حال گنگ تری مثل طرح شفافیت قوا پرداخت. به نظر می‌رسد این طرح یک جاده خاکی و نشانی غلط باشد.
طرح شفافیت آرای نمایندگان چه زمان وراد صحن علنی خواهد شد؟ آیا از نظر شما این طرح رای خواهد آورد؟
طرح شفافیت آرا نیز در ماه رمضان قرار است وارد صحن علنی شود امیدواریم که بیاید و در آن به درستی تصمیم گیری شود. امیدوارم با توجه به صحبت‌ها و فرهنگ سازی‌هایی که شده است و همچنین از طرفی هم که به صورت مطالبه‌گری از سوی اصحاب رسانه و مردم و حتی بسیاری از نمایندگان مجلس مطرح شده است، این بار رای بیاورد.
طرح شفافیت آرا چقدر می‌تواند در مجلس مفید واقع شود و نمایندگان را همراه خود کند؟
به هر حال این طرح مطالبه‌گری جوانان و بسیاری از مردم جامعه بوده است و توانسته عده کثیری را همراه خود کند. من از طراحان آن بوده‌ام. ابتدای کار این حق طبیعی و قانونی مردم است که بدانند نمایندگان چگونه و به چه موارد و طرح‌هایی رای خواهند داد. اساسا ما معتقدیم که جلسات علنی معنا و مفهومش این است که دادن آرا و نحوه کیفیت رای‌دهی می‌تواند علنی و شفاف و در مقابل چشم همگان باشد. در گذشته دوربین‌ها قیام و قعود مجلس را به روشنی و وضوح ضبط می کرد و آرای مخالف و موافق مشخص بود، اما از زمانی که رای دهی وارد اتوماسیون شد، آرا به صورت پنهانی داده می‌شد که ما معتقدیم که قانون اساسی رای به شفافیت آرا داده است.
طرح شفافیت آرا در شهرهای کوچک چه تاثیری خواهد داشت؟
من معتقدم که چه شفافیت آرا باشد یا نباشد، مردم از همیشه پیگیرترند و به شدت مطالبه‌گر شده‌اند. حتی رسانه‌ها و فضای مجازی فعالتر هستند. بنابراین شفافیت آرا با توجه به اینکه اگر فشاری هم برای نمایندگان داشته باشد، ما از خود می‌گذریم و به مطالبه مردمی احترام می‌گذاریم. افکار عمومی مثل یک موجود زنده می‌تواند بالنده باشد و همپای نمایندگان و قانون‌گذاران رشدکند، بنابراین آن فضای سنتی سابق از بین خواهد رفت.
نظر شما