بعضیها که این شرایط را دارند یا بعضی شرایط دیگر حتی در شهر و دیار خودشان دچار افسردگی میشوند. افسردگی از قرار، بین فضانوردان هم شایع است. یعنی یکی از مشکلهای آنهاست. خودت را جای آنها بگذار، مدتهای طولانی در فضایی ناشناخته معلق باشی و پایت به زمین نرسد؛ چه حالی به آدم دست میدهد؟ به خصوص وقتی برای مدت طولانی باشد.
درمان بیماری آدمها به خودی خود موضوع مهمی است و اگر زندگی و مرگ بقیه هم به اعمال و رفتار یکی از دوستان و همکارانشان گره خورده باشد، آن وقت مهمتر هم میشود.
به همین خاطر دانشمندان سرگرم تولید برنامهای هستند که به کامپیوتر این قدرت را بدهد که برخی راهنماییهای قابل فهم- به نوعی درک موقعیت و ماجرا- را به فضانورد افسرده ارائه بدهد؛ پیش از آنکه مشکل روانی یا درگیریهای درونیاش کل ماموریت را به هوا بفرستد!
نام این پروژه «ایستگاه مجازی فضا» است و آزمایشهای کلینیکی مربوط به آن از همین ماه میلادی آغاز شده و قرار است در طول چهار سال به سرانجام برسد.
این کار شبیه اتفاقهای فیلمهای علمی- تخیلی نیست. ارتباط دوسویه بین فضانورد و کامپیوتر پیچیده تر است.
دکتر مارک هگل
در این برنامه، تصویر ویدیویی مشاور، که از قبل ضبط شده، فضانورد را به کمک درمانهای رایج افسردگی راهنمایی میکند؛ درمانهایی که «معالجه حل مشکل» نام دارد.
برنامه ضبط شده به فضانوردان کمک میکند تا دلیل(های) افسردگیشان را بفهمند. سپس به آنها کمک میکند تا برای جنگ با افسردگی، براساس نوع مشکلات فضانوردان، برنامهریزی و تصمیمگیری کنند.
آنها همچنین میتوانند خطمشیهایی را به کمک شیوه «ایفای نقش» و حتی خواندن کتابهای روان شناسی، بیاموزند.
برای اجرای این برنامه با 29 فضانورد فعلی و قبلی صحبت شده است. شاید یکی از دلیلهای چنین طرحی اتفاقی باشد که سال 1985 در مأموریت یک سفینه رخ داد. کارکنان این سفینه متوجه شدند که فرماندهشان علاقهای به ماموریت و کارشان نشان نمیدهد و ساعتها به گوشهای در فضا خیره میشود. البته این یکی به خیر گذشت. ولی سه سال پیش از آن بین دو فضانورد در همین ایستگاه فضایی دعوا شد که مأموریتشان را با مشکل مواجه کرد.
همیشه روان شناس نمیتواند در دسترس فضانوردان باشد، چون امکان برقراری ارتباط و کار از زمین، همیشه فراهم نیست، اما به کمک برنامه ایستگاه مجازی فضایی و ضبط توصیههای دکتر «مارک هگل»، او به کمک کامپیوتر همراه، در اختیار فضانورد خواهد بود.
این اولین بار است که پژوهشگران قصد دارند از روش درمان «حل مشکل»، بدون حضور روان شناس در جلسه مشاوره و با نوار ضبط شده، استفاده کنند.